Fırat Açıklaması 'Türk Bankacılık Sistemi Acilen Değişmeli'

Ekonomi Gazetecisi Rıfat Fırat, son altı aylık dönemde markalı konut projelerinde yaşanan düşüşün konut sektöründeki balon fiyatların yanı sıra bankaların yüksek düzeyde kar elde etme arzularından kaynaklandığını ifade ederek önemli açıklamalarda bulundu.

BDDK verilerine göre bankacılık net karının 2017 yılında 49 milyar seviyelerine yükseldiğini kaydeden Fırat, gayrimenkul satışlarının azalma sebeplerinden bahsederek, “Gayrimenkul fiyatları çok yüksek, sektörde bir türlü engellenemeyen balon fiyatlar ve yatırım geri dönüş sürelerindeki uzama konut talebinde gözlenen yavaşlamanın sebeplerinden bir tanesi. Bununla birlikte, yüksek konut kredi faiz oranları ve vadelerin kısa olması vatandaşı gayrimenkul satın almaktan uzaklaştıran diğer bir sebep olarak sayılabilir. Biraz ağır bir tabir olacak fakat bankalar günümüzün modern vampirleri rolünde. Günbatımı ile şafak arasında dirilerek mezardan çıktığına ve insanlara saldırarak onların kanlarını emdiğine inanılan mitolojik bir varlık olan vampirlerin gündüzcü versiyonunu bankalar oluşturuyor. Vampirler kan emme işini geceleri görürken bankalar ise bu işi gündüzleri yapıyor. BDDK verilerine göre 2016 yılında bankacılık sektörü net karı 37,5 milyar TL seviyelerinde gerçekleşirken bu rakam 2017 yılında 49 milyar 122 milyon TL’ye yükseldi. Ne yazık ki bu vahşi sömürü çarkının içinde kamu bankaları da var” diye konuştu.



“Gayrimenkul fiyatları ve konut kredi faizleri çok yüksek, vadeler ise çok kısa”

Rıfat Fırat, gayrimenkul fiyatlarının ve konut kredi faizlerinin yüksek olduğuna vurgu yaparak geri ödemelerdeki vadelerin ise çok kısa olduğunu söyledi.

Fırat, şu ifadeleri kullandı:

“Ülkemizde gayrimenkul fiyatları ve konut kredi faizleri çok yüksek olmakla beraber vadeler de çok kısa. Örneğin; İstanbul’da 100 bin liralık bir daire alacaksanız ki bu fiyata daire bulamazsınız, banka size 70 bin lira kredi veriyor. Bu parayı sizden yüzde 14-15 faizle ortalama 10 yılda geri istiyor. Aylık ödemeniz de 2-3 bin liraya tekabül ediyor. Türkiye’de ayda 2-3 bin lira kredi ödeyebilecek kaç insan var? Diyelim ki yatırım gayesiyle aldınız bin lira kira getiriniz varsa ve arta kalan 2 bin lira sizin cebinizden çıkıyorsa bunu nereye kadar ödeyebilirsiniz? Dar gelirli insanların ev sahibi olması bu şartlarda hayal gibi görünüyor. Maddi durumu ev almaya müsait olmayan birçok insan sokakta kalmıyor haliyle yine kira karşılığı bir yerlerde oturuyor. Bu insanları kira öder gibi ev sahibi yapsanız bir şey kaybetmezsiniz. Şimdi birileri çıkıp diyecek ki, ‘Bu dediğin sistem Türkiye’de var zaten’. Bu sistemi uyguladığını iddia edenler üzülerek söylemeliyim ki halkı kandırmaktan başka bir şey yapmıyorlar. Vatandaştan en az 20-30 bin lira peşinat istiyorlar. Türkiye’de bu öz kaynağa sahip kaç tane dar gelirli vatandaş var? Ola ki var diyelim; ayda en az 2 bin liraya kira öder gibi ev sahibi mi olunur? Üstelik bu geri ödemeler için en fazla 10 yıl vade yapılıyor. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu.”

“Konut sektöründeki balon fiyatlar barınma hakkına ciddi zararlar veriyor”

Konut sektöründe oluşan balon fiyatların sebeplerine de değinen Fırat, aşırı değer artışının barınma hakkına ciddi zararlar verdiğini belirterek, “Gayrimenkul Türkiye’de altın, döviz ve diğer bilumum yatırım araçları gibi kazanç sağlayan bir yatırım aracına döndü. Yatırımcı döviz, faiz, borsa kağıdı gibi yatırım araçlarıyla büyük kazançlar sağlayamadığını görünce gayrimenkule yöneldi. Bu durum fırsatçıların ve kan emicilerin cirit attığı konut sektöründe zaten var olan sıkıntının üzerine tuz biber ekti. Türkiye’de neden bu kadar çok konut milyarderi olduğunu şimdi daha iyi anlamışsınızdır diye düşüyorum. Her ne kadar teknik olarak bakıldığında bu durum bir değer artışı gibi görünse de bu konut sektörü üzerinde balon olduğu gerçeğini değiştirmez. Unutulmamalıdır ki, ‘Güneş balçıkla sıvanmaz’. Söz konusu meselenin insan yaşamında zaruri bir ihtiyaç olan konut ve barınma hakkına ciddi zararlar verdiği yadsınamaz” açıklamasında bulundu.

“Bankalar için adam akıllı bir sistem geliştirmeli”

Gazeteci Rıfat Fırat, bankalar için yeni bir sistemin geliştirilmesi gerektiğini ifade ederek, “Türk bankacılık sistemi acilen değişmeli. Başta hükümet olmak üzere piyasadaki tüm aktör ve paydaşlar bir araya gelerek milletin emeğini vahşice sömüren bankalar için adam akıllı bir sistem geliştirmeli. Faizler düşürülüp, vadeler uzatılmalı. Konut sektörü üzerinde balon fiyatların oluşması önlenmeli. Gayrimenkul sektörünün önü ancak bu şekilde açılır diye düşünüyorum” dedi.