Yemek Çeki Sektörü, Türkiye'de 209 Bin Kişilik İstihdam Sağlıyor
’Türkiye’de Yemek Kartlarının Makroekonomik Etki Analizi’ raporu ile yemek çeklerinin Türkiye ekonomisine katkısı araştırıldı. Rapora göre yemek çeki sektörü ülke ekonomisine yılda 25,4 milyar TL ciro, 209 bin kişilik istihdam ve kamuya 5,4 milyar TL vergi geliri üretiyor.
Boğaziçi Üniversitesi Analitik ve İçgörü Merkezi’nden Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Sami Karaca, Doç. Dr. Özlem Hesapçı ve Gözde Baycur’un yürüttüğü araştırmada, yemek kartları sektörünün Türkiye ekonomisine katkısına ilişkin detaylı bir makroekonomik analiz yapıldı. Sektörün ülke ekonomisi üzerindeki görünür etkisine ek olarak verimlilik artışı ve işsizlik maliyetlerindeki düşüş gibi genişletilmiş etkilerin de hesaplandığı raporda, bahsi geçen genişletilmiş etkilerin de dikkate alınmasıyla beraber ekonomiye olan toplam katkının bu rakamlardan daha da büyük olduğu ortaya çıkıyor. Örneğin, yemek kartlarının çalışan verimliliğini yüzde 5 ile yüzde 10 arası bir oranda arttırdığı biliniyor ve bu artışın gayrisafi yurtiçi hasılayı 2,8 milyar TL ile 5,5 milyar TL arası, vergi gelirlerini ise ek olarak 188 milyon TL ile 377 milyon TL arası arttırmakta olduğu görülüyor. Benzer şekilde, işsizlikle mücadelede yemek kartlarının etkisinin de analiz edilmesiyle işsizlik maliyetlerinin 825 milyon TL ile 2,7 milyar TL arası azalmasına sektörün katkıda bulunduğu ortaya çıkıyor.
Yemek çekleri, kayıt dışı ekonomiyi azaltarak 558 milyon TL vergi kaybını önlüyor
Rapordaki bir diğer çarpıcı sonuç ise yemek kartlarının kayıt dışı ekonomiyi yüzde 20’ye varan oranlarda azalttığı ve buna bağlı olarak 558 milyon TL vergi kaybının önüne geçtiği yönünde. Çalışmada ayrıca karşı olgusal etki analizi metodu kullanılarak, yemek kartlarının ortadan kalkması ya da yemek kartlarının vergi avantajının kalkması senaryoları analiz edilerek, mevcut durum ile bahsi geçen senaryolar arasında oluşması muhtemel farklar ciro, istihdam ve vergi gelirleri açısından ele alındı. Yemek çeklerinin kaldırılması durumunda ciroda yaklaşık 8,9 milyar TL, istihdamda ise 73 bin kişilik azalma olacağı, bunun da sonucunda devletin yaklaşık 1 milyar TL’lik gelir kaybı yaşayacağı ortaya çıktı. Yemek çeklerinin vergi avantajının kaldırılmasının ise ciroda 1,9 milyar TL’lik ve istihdamda 16 bin kişilik bir azalmaya neden olacağı, bunun da devlet için 391 milyon TL’lik gelir kaybı anlamına geldiği hesaplandı.