TCMB Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu
Rapordan: 'Enflasyondaki düşüşte büyük ölçüde baz etkileri ve işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olmuştur' 'Temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkileri öne çıkarken toplam talep koşulları da enflasyondaki yukarı yönlü seyri desteklemiştir' 'Tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar bir önceki aya kıyasla bir miktar zayıflamakla birlikte güçlü seyrini korumuştur'.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, ocak ayında enflasyondaki düşüşte büyükölçüde baz etkileri ve işlenmemiş gıda fiyatlarının belirleyici olduğu bildirildi.
TCMB tarafından yayımlanan Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, ocakta tüketici fiyatlarının yüzde 1,02 arttığı, yıllık enflasyonun ise 1,57 puan azalarak yüzde 10,35'e gerilediği anımsatıldı.
Enflasyondaki düşüşte büyükölçüde baz etkileri ve işlenmemiş gıda fiyatlarının belirleyici olduğu belirtilen raporda, "Budönemde işlenmemiş gıda enflasyonu belirgin oranda gerilerken, enerjigrubunda yıllık enflasyon elektrik fiyatlarına bağlı yüksek fiyat artışına karşınbaz etkisiyle gerilemiştir. Birikimli döviz kuru etkilerinin hissedilmeye devamettiği temel mal grubunda yıllık enflasyon giyim fiyatlarına bağlı olarakyukarı yönlü seyrini sürdürmüştür. Hizmet enflasyonunda ise bir miktaryavaşlama gözlenmiştir. Bu gelişmelerle çekirdek göstergelerin yıllıkenflasyonu ve ana eğilimi yüksek seviyesini korumuştur." ifadelerine yer verildi.
Raporda, ocak döneminde B endeksinin yıllık değişiminin yüzde 12,31 ile görece yatayseyrettiği, C endeksinin yıllık değişiminin 0,12 puan azalarak yüzde 12,18'e gerilediği kaydedildi.
Tüm alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkısının ocakta bir önceki aya göre gerilediğine işaret edilen raporda, söz konusu katkının gıdada 1,01, alkol-tütün-altında 0,22, enerjide 0,15, hizmette 0,1 ve temel mal gruplarında da 0,1 puan azaldığı dile getirildi.
- "Çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korundu"
Raporda, mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göreenflasyonun ana eğiliminin bir miktar gerilediği bildirildi.
Bu dönemde ana eğilimin hizmet grubunda düşük bir oranda arttığı, temel mal grubunda ise gerilediği ifade edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Bu gelişmelerle, çekirdek enflasyongöstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korunmuştur. Ocak ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,26 yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,24 puan azalarak yüzde 9,23'e gerilemiştir. Bu gelişmede ulaştırma ve haberleşme alt kalemleri etkili olurken, yıllık enflasyon kira ve lokanta-otel gruplarında görece yatay seyretmiş, diğerhizmetlerde ise bir miktar yükselmiştir. Ulaştırma grubu enflasyonundaki yavaşlamada karayoluve havayolu yolcu taşımacılığındaki gelişmeler öne çıkmıştır. Haberleşme hizmetleri ocak ayında internet ve telefon görüşme ücretindeki azalışlara bağlı olarak yüzde 1 civarında gerilemiş, böylelikle bu grupta yıllık enflasyon sıfıra yaklaşarak diğer alt gruplardan önemli ölçüde ayrışmıştır. Diğer hizmetler grubu enflasyonundaki artışta ise birikimli döviz kuru etkilerini yansıtan bakım-onarım hizmetleri ile fiyatları yeniden değerleme oranına göre belirlenen kalemler öne çıkmıştır."
Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun ocak ayında 0,13 puanlık artışla yüzde 15,58'e ulaştığı, bugelişmede yıllık enflasyonu yüzde 12,68'le tarihsel olarak en yüksek seviyeye ulaşan giyim grubunun etkili olduğu kaydedildi.
Bu gelişmede, birikimli maliyet etkilerinin yanında toplam talep koşullarının da etkili olduğu ifade edilen raporda, "Dayanıklı mal grubunda aylık bazda yüksek fiyat artışları devam etmiş, özellikle mobilya grubundaki artış (yüzde 5,01) dikkati çekmiştir. Ayrıca, otomobil ve ithal bileşeni yüksekdiğer ürünlerde döviz kurunun gecikmeli etkilerine bağlı olarak yüksek oranlı fiyat artışları sürmüştür.Özetle, temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkileri öne çıkarken, toplam talep koşulları da enflasyondaki yukarı yönlü seyri desteklemiştir." değerlendirmeleri yapıldı.
- "Gramaj değişikliğine bağlı olarak ekmek fiyatları yüzde 3,73 arttı"
Raporda, enerji fiyatlarının ocak ayında yüzde 2,37 yükseldiği, bu gelişmede yüzde 8,79 artan elektrik fiyatlarının öne çıktığı belirtildi.
Bu dönemde petrol fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak akaryakıt fiyatlarının da yüzde 1,01 arttığı ifade edilen raporda, aylık bazdaki yüksek fiyat artışına rağmen enerji grubu yıllıkenflasyonunun baz etkisiyle 1,24 puan gerileyerek yüzde 9,17 olduğu kaydedildi.
Raporda, gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun ocakta 5,03 puan azalarak yüzde 8,76'ya gerilediği anımsatılarak, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
"Bu gelişmede işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, işlenmiş gıda enflasyonu yükseliş kaydetmiştir. Bu dönemde başta sebze olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatları mevsimsel eğilimine kıyaslaolumlu bir seyir izlemiştir. Diğer taraftan, pirinç fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiş, çiğ sütalım fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak süt fiyatlarında yükseliş gözlenmiştir. İşlenmiş gıda fiyatları ocak ayında yüzde 1,76 ile yüksek bir oranda artmış, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 12,93'e ulaşmıştır. Ekmek Tebliği'ndeki gramaj değişikliğine bağlı olarak ekmek fiyatları bu dönemde yüzde 3,73 ile belirginbir oranda artmıştır. Alkolsüz içecek fiyatları üzerinde ise bazı içeceklerden yüzde 10 ÖzelTüketim Vergisi (ÖTV) alınmaya başlanması kararının etkileri hissedilmiştir.
Peynir ve diğer süt ürünlerifiyatları üzerinde ise çiğ süt alım fiyatlarındaki artışın yansımaları izlenmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve sebze dışı gıda yıllık enflasyonu ocak ayında yüzde 11,41'e yükselmiştir.Ocak ayında alkollü içecek ve tütün ürünleri fiyatları düşük bir oranda artmıştır. Alt gruplar bazında alkollü içecek fiyatları maktu ÖTV artışına istinaden yüzde 5,74 yükselirken, tütün ürünleri fiyatları otomatik mekanizma çerçevesinde maktu ÖTV'de öngörülen artışın Bakanlar Kurulukararıyla yapılmamasının etkisiyle yatay seyretmiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak, alkol-tütün grubunun yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilemiştir."
- "Üretici fiyat artışında emtia fiyatlarındaki artışların olumsuz etkisi izlendi"
Raporda, yurt içi üretici fiyatlarının ocakta yüzde 0,99 arttığı, yıllık enflasyonun baz etkisiyle 3,33 puan azalarak yüzde 12,14'e gerilediği hatırlatıldı.
Üretici fiyat artışında döviz kurundaki ılımlı seyre karşılıkbaşta petrol ve metaller olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışların olumsuz etkisinin izlendiği aktarılan raporda, yıllıkenflasyonun imalat sanayi ile ana metal ve petrol hariç imalat sanayisinde baz etkileriyle gerilediği ve sırasıyla yüzde 14,13 ve 12,30 olduğu kaydedildi.
Raporda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarınınmevsimsellikten arındırılmış ana eğiliminin ise bir miktar gerilediğine işaret edilerek, ana sanayi gruplarına göre ocakta fiyatların elektrik, gaz ve su fiyatlarındaki düşüşlere bağlı olarak enerji grubunda gerilediği, dayanıksız tüketim mallarında görece ılımlı bir artış gösterdiği, diğer altgruplarda ise güçlü bir seyir izlediği belirtildi.
Ara malı fiyatlarındaki artışta çimento, boya ve plastik gibiinşaat bağlantısı güçlü ürünlerin, sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte ise motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarlarının öne çıktığı da raporda vurgulanarak, "Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilyadaki belirgin artışa istinaden yükselirken, dayanıksız tüketim malı fiyatları işlenmiş meyve-sebze, unlu mamul, tekstil ve süt ürünlerine bağlı olarak artmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar bir önceki aya kıyasla bir miktar zayıflamakla birlikte güçlü seyrini korumuştur." denildi.
Kaynak: AA
TCMB tarafından yayımlanan Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, ocakta tüketici fiyatlarının yüzde 1,02 arttığı, yıllık enflasyonun ise 1,57 puan azalarak yüzde 10,35'e gerilediği anımsatıldı.
Enflasyondaki düşüşte büyükölçüde baz etkileri ve işlenmemiş gıda fiyatlarının belirleyici olduğu belirtilen raporda, "Budönemde işlenmemiş gıda enflasyonu belirgin oranda gerilerken, enerjigrubunda yıllık enflasyon elektrik fiyatlarına bağlı yüksek fiyat artışına karşınbaz etkisiyle gerilemiştir. Birikimli döviz kuru etkilerinin hissedilmeye devamettiği temel mal grubunda yıllık enflasyon giyim fiyatlarına bağlı olarakyukarı yönlü seyrini sürdürmüştür. Hizmet enflasyonunda ise bir miktaryavaşlama gözlenmiştir. Bu gelişmelerle çekirdek göstergelerin yıllıkenflasyonu ve ana eğilimi yüksek seviyesini korumuştur." ifadelerine yer verildi.
Raporda, ocak döneminde B endeksinin yıllık değişiminin yüzde 12,31 ile görece yatayseyrettiği, C endeksinin yıllık değişiminin 0,12 puan azalarak yüzde 12,18'e gerilediği kaydedildi.
Tüm alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkısının ocakta bir önceki aya göre gerilediğine işaret edilen raporda, söz konusu katkının gıdada 1,01, alkol-tütün-altında 0,22, enerjide 0,15, hizmette 0,1 ve temel mal gruplarında da 0,1 puan azaldığı dile getirildi.
- "Çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korundu"
Raporda, mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göreenflasyonun ana eğiliminin bir miktar gerilediği bildirildi.
Bu dönemde ana eğilimin hizmet grubunda düşük bir oranda arttığı, temel mal grubunda ise gerilediği ifade edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Bu gelişmelerle, çekirdek enflasyongöstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korunmuştur. Ocak ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,26 yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,24 puan azalarak yüzde 9,23'e gerilemiştir. Bu gelişmede ulaştırma ve haberleşme alt kalemleri etkili olurken, yıllık enflasyon kira ve lokanta-otel gruplarında görece yatay seyretmiş, diğerhizmetlerde ise bir miktar yükselmiştir. Ulaştırma grubu enflasyonundaki yavaşlamada karayoluve havayolu yolcu taşımacılığındaki gelişmeler öne çıkmıştır. Haberleşme hizmetleri ocak ayında internet ve telefon görüşme ücretindeki azalışlara bağlı olarak yüzde 1 civarında gerilemiş, böylelikle bu grupta yıllık enflasyon sıfıra yaklaşarak diğer alt gruplardan önemli ölçüde ayrışmıştır. Diğer hizmetler grubu enflasyonundaki artışta ise birikimli döviz kuru etkilerini yansıtan bakım-onarım hizmetleri ile fiyatları yeniden değerleme oranına göre belirlenen kalemler öne çıkmıştır."
Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun ocak ayında 0,13 puanlık artışla yüzde 15,58'e ulaştığı, bugelişmede yıllık enflasyonu yüzde 12,68'le tarihsel olarak en yüksek seviyeye ulaşan giyim grubunun etkili olduğu kaydedildi.
Bu gelişmede, birikimli maliyet etkilerinin yanında toplam talep koşullarının da etkili olduğu ifade edilen raporda, "Dayanıklı mal grubunda aylık bazda yüksek fiyat artışları devam etmiş, özellikle mobilya grubundaki artış (yüzde 5,01) dikkati çekmiştir. Ayrıca, otomobil ve ithal bileşeni yüksekdiğer ürünlerde döviz kurunun gecikmeli etkilerine bağlı olarak yüksek oranlı fiyat artışları sürmüştür.Özetle, temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkileri öne çıkarken, toplam talep koşulları da enflasyondaki yukarı yönlü seyri desteklemiştir." değerlendirmeleri yapıldı.
- "Gramaj değişikliğine bağlı olarak ekmek fiyatları yüzde 3,73 arttı"
Raporda, enerji fiyatlarının ocak ayında yüzde 2,37 yükseldiği, bu gelişmede yüzde 8,79 artan elektrik fiyatlarının öne çıktığı belirtildi.
Bu dönemde petrol fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak akaryakıt fiyatlarının da yüzde 1,01 arttığı ifade edilen raporda, aylık bazdaki yüksek fiyat artışına rağmen enerji grubu yıllıkenflasyonunun baz etkisiyle 1,24 puan gerileyerek yüzde 9,17 olduğu kaydedildi.
Raporda, gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun ocakta 5,03 puan azalarak yüzde 8,76'ya gerilediği anımsatılarak, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
"Bu gelişmede işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, işlenmiş gıda enflasyonu yükseliş kaydetmiştir. Bu dönemde başta sebze olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatları mevsimsel eğilimine kıyaslaolumlu bir seyir izlemiştir. Diğer taraftan, pirinç fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiş, çiğ sütalım fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak süt fiyatlarında yükseliş gözlenmiştir. İşlenmiş gıda fiyatları ocak ayında yüzde 1,76 ile yüksek bir oranda artmış, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 12,93'e ulaşmıştır. Ekmek Tebliği'ndeki gramaj değişikliğine bağlı olarak ekmek fiyatları bu dönemde yüzde 3,73 ile belirginbir oranda artmıştır. Alkolsüz içecek fiyatları üzerinde ise bazı içeceklerden yüzde 10 ÖzelTüketim Vergisi (ÖTV) alınmaya başlanması kararının etkileri hissedilmiştir.
Peynir ve diğer süt ürünlerifiyatları üzerinde ise çiğ süt alım fiyatlarındaki artışın yansımaları izlenmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve sebze dışı gıda yıllık enflasyonu ocak ayında yüzde 11,41'e yükselmiştir.Ocak ayında alkollü içecek ve tütün ürünleri fiyatları düşük bir oranda artmıştır. Alt gruplar bazında alkollü içecek fiyatları maktu ÖTV artışına istinaden yüzde 5,74 yükselirken, tütün ürünleri fiyatları otomatik mekanizma çerçevesinde maktu ÖTV'de öngörülen artışın Bakanlar Kurulukararıyla yapılmamasının etkisiyle yatay seyretmiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak, alkol-tütün grubunun yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilemiştir."
- "Üretici fiyat artışında emtia fiyatlarındaki artışların olumsuz etkisi izlendi"
Raporda, yurt içi üretici fiyatlarının ocakta yüzde 0,99 arttığı, yıllık enflasyonun baz etkisiyle 3,33 puan azalarak yüzde 12,14'e gerilediği hatırlatıldı.
Üretici fiyat artışında döviz kurundaki ılımlı seyre karşılıkbaşta petrol ve metaller olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışların olumsuz etkisinin izlendiği aktarılan raporda, yıllıkenflasyonun imalat sanayi ile ana metal ve petrol hariç imalat sanayisinde baz etkileriyle gerilediği ve sırasıyla yüzde 14,13 ve 12,30 olduğu kaydedildi.
Raporda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarınınmevsimsellikten arındırılmış ana eğiliminin ise bir miktar gerilediğine işaret edilerek, ana sanayi gruplarına göre ocakta fiyatların elektrik, gaz ve su fiyatlarındaki düşüşlere bağlı olarak enerji grubunda gerilediği, dayanıksız tüketim mallarında görece ılımlı bir artış gösterdiği, diğer altgruplarda ise güçlü bir seyir izlediği belirtildi.
Ara malı fiyatlarındaki artışta çimento, boya ve plastik gibiinşaat bağlantısı güçlü ürünlerin, sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte ise motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarlarının öne çıktığı da raporda vurgulanarak, "Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilyadaki belirgin artışa istinaden yükselirken, dayanıksız tüketim malı fiyatları işlenmiş meyve-sebze, unlu mamul, tekstil ve süt ürünlerine bağlı olarak artmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar bir önceki aya kıyasla bir miktar zayıflamakla birlikte güçlü seyrini korumuştur." denildi.