Polonya-İsrail Arasında Holokost Krizi
Polonya-İsrail arasında Holokost krizi patlak verdi. Önceki gün Polonya Parlamentosu’nda kabul edilen Ulusal Hafıza Enstitüsü Kanunu’nda Değişiklik Öngören Yasa, İsrail ile Polonya arasında diplomatik krize yol açtı. Polonya ulusu ya da devletinin 2. Dünya Savaşı döneminde Nazilerce işlenen suçlara iştirak ettiklerini söyleyenlere 3 yıl hapis cezası öngören yasa, Polonya Parlamentosu’nun üst kanadı Senato tarafından kabul edildi. İsrail ise soykırıma iştirak etmiş kimi Polonyalıların sorumluluğunun inkarı anlamına geleceği gerekçesiyle yasaya sert tepki gösterdi.
İktidardaki nasyonalist ve muhafazakar Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) tarafından hazırlanan Ulusal Hafıza Enstitüsü Yasası’nda (Instytut Pamieci Narodowej) değişikliği öngören yasa tasarısı Polonya Parlamentosu’nun üst kanadı Senato tarafından onaylandı. Gerçeklere rağmen kamusal alanda Polonya ulusunu ya da devletini Nazi Almanyasınca işlenmiş suçlardan ya da barışa ve insanlığa karşı işlenmiş diğer suçlardan, savaş suçundan sorumlu olmakla suçlayan ya da iştirakı olduğunu söyleyenlere 3 yıl hapis ve para cezası öngören tasarının Senato tarafından kabul edilmesi İsrail tarafından sert tepkiyle karşılandı. Başından beri tasarıya karşı çıkan İsrail, parlamentonun alt kanadı Sejm’de kabul edilen tasarının Senato’daki görüşmeler sırasında değişikliğe uğrayacağını umuyordu. Ancak tasarının değişikliğe gidilmeden Senato’dan geçmesi İsrail için adeta şok etkisi oluşturdu.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yasa tasarısının parlamentonun alt kanadı Sejm’de kabul edilmesinin ardından “Hiçbir temeli olmayan bu yasa tasarısına karşıyım. Hiç kimse tarihi değiştiremez, hiç kimse soykırımı inkar edemez” demiş ve Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ile yaptığı telefon görüşmesinde tasarının geri çekilmesini ya da değişikliğe gidilmesini istemişti. Ancak Netanyahu’nun önerisi Polonya makamlarınca kabul görmedi ve tasarı değişikliğe gidilmeksizin Polonya Parlamentosu’nun üst kanadı olan Senato tarafından kabul edildi. Tasarının kabulünün ardından siyasi kulislerde İsrail’in Polonya Büyükelçisi Anna Azari’yi geri çağırabileceği söylentilerinin yayılmasının ardından açıklama yapan Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, İsrail’in kaygılarını anladığını söyledi.
Holokost’a ilişkin tartışma özgürlüğünü kesinlikle sınırlamayacaklarını, bu açıdan soykırımı yaşamış kişilere karşı borçlu olduklarını ifade eden Morawiecki, çıkarılmakta olan yeni yasayla amaçlarının Holokost konusunda gerçekler için mücadele olduğunu belirtti.
Morawiecki, İsrail’le hukuki ve tarihi düzlemde diyalog yürütecek bir komisyon kurduklarını da sözlerine ekledi.
Çok geniş ve muğlak ifadeler içerdiği gerekçesiyle muhalefet partilerinin de destek vermediği tasarıya ilişkin bir eleştiri de Amerikan Kongresi’nden geldi. Kongrenin Antisemitizmle Mücadele Komitesi üyeleri Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’ya yazdıkları mektupla Cumhurbaşkanı’ndan yasayı veto etmesini istedi. Mektupta 2. Dünya Savaşı esnasında binlerce Polonyalının kendi hayatlarını tehlikeye atmak pahasına Yahudileri kurtardığını hatırlatan Kongre üyeleri, buna karşılık Nazi Almanlarıyla işbirliği yapmış kimi Polonyalıların sorumluluklarından bahsetmenin suç sayılacak olmasını endişeyle karşıladıklarını belirtti.
Gerçekleri söyleyenin cezalandırılacak olmasının adaletsizlik olacağını ifade eden Kongre üyeleri, yeni yasanın soykırım döneminde Polonyalıların rolü konusundaki bilimsel araştırmaları ve diyaloğu donduracağına tehlikesine de dikkat çekti.
Söz konusu yasa önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın onayına sunulacak.
Kaynak: İHA
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yasa tasarısının parlamentonun alt kanadı Sejm’de kabul edilmesinin ardından “Hiçbir temeli olmayan bu yasa tasarısına karşıyım. Hiç kimse tarihi değiştiremez, hiç kimse soykırımı inkar edemez” demiş ve Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ile yaptığı telefon görüşmesinde tasarının geri çekilmesini ya da değişikliğe gidilmesini istemişti. Ancak Netanyahu’nun önerisi Polonya makamlarınca kabul görmedi ve tasarı değişikliğe gidilmeksizin Polonya Parlamentosu’nun üst kanadı olan Senato tarafından kabul edildi. Tasarının kabulünün ardından siyasi kulislerde İsrail’in Polonya Büyükelçisi Anna Azari’yi geri çağırabileceği söylentilerinin yayılmasının ardından açıklama yapan Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, İsrail’in kaygılarını anladığını söyledi.
Holokost’a ilişkin tartışma özgürlüğünü kesinlikle sınırlamayacaklarını, bu açıdan soykırımı yaşamış kişilere karşı borçlu olduklarını ifade eden Morawiecki, çıkarılmakta olan yeni yasayla amaçlarının Holokost konusunda gerçekler için mücadele olduğunu belirtti.
Morawiecki, İsrail’le hukuki ve tarihi düzlemde diyalog yürütecek bir komisyon kurduklarını da sözlerine ekledi.
Çok geniş ve muğlak ifadeler içerdiği gerekçesiyle muhalefet partilerinin de destek vermediği tasarıya ilişkin bir eleştiri de Amerikan Kongresi’nden geldi. Kongrenin Antisemitizmle Mücadele Komitesi üyeleri Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’ya yazdıkları mektupla Cumhurbaşkanı’ndan yasayı veto etmesini istedi. Mektupta 2. Dünya Savaşı esnasında binlerce Polonyalının kendi hayatlarını tehlikeye atmak pahasına Yahudileri kurtardığını hatırlatan Kongre üyeleri, buna karşılık Nazi Almanlarıyla işbirliği yapmış kimi Polonyalıların sorumluluklarından bahsetmenin suç sayılacak olmasını endişeyle karşıladıklarını belirtti.
Gerçekleri söyleyenin cezalandırılacak olmasının adaletsizlik olacağını ifade eden Kongre üyeleri, yeni yasanın soykırım döneminde Polonyalıların rolü konusundaki bilimsel araştırmaları ve diyaloğu donduracağına tehlikesine de dikkat çekti.
Söz konusu yasa önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın onayına sunulacak.