Ekonomide 2018 Böyle Geçti (1)

Spekülatif kur atakları ve küresel ekonomideki gelişmelere rağmen 2018'de de büyüme performansını sürdüren Türkiye ekonomisi, 2016'da darbe girişiminin yaşandığı üçüncü çeyrekteki gerilemenin ardından 8 çeyrek üst üste büyüdü ABDÇin ticaret savaşı, Brexit gelişmeleri, Fed'in faiz artırımı kararları gelişen ülke ekonomilerini olumsuz etkilerken Türkiye ihracatta Cumhuriyet tarihinin rekoruna imza attı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ekonomi yönetiminin tek elde toplanması, spekülatif saldırılar karşısında hızlı ve etkili karar alınmasını sağladı.

Türkiye, spekülatif kur atakları ve küresel ekonomideki gelişmelere rağmen 2018'de de büyüme performansını sürdürdü. Üçüncü çeyrekte elde edilen yüzde 1,6'lık büyümeyle 8 çeyrek üst üste büyüdü.

AA muhabirlerinin derlemelerine göre, Türkiye ekonomisi; ABD-Çin ticaret savaşı, Brexit gelişmeleri, Fed'in faiz artırımı kararları, jeopolitik riskler gibi gelişen ülkelere olumsuz yansıyan gelişmelerden etkilenirken ayrıca spekülatif kur ataklarına da maruz kaldı. Buna rağmen Türkiye, 2018'de sergilediği büyüme performansıyla dikkati çekti.

Yılın ilk çeyreğinde yüzde 7,2, ikinci çeyreğinde yüzde 5,3 büyüyen Türkiye ekonomisi, ağustos ayında yaşanan spekülatif kur atakları ve küresel ekonomideki gelişmelere rağmen üçüncü çeyrekte yüzde 1,6'lık büyüme gerçekleştirdi. Türkiye, 2016'da darbe girişiminin olduğu üçüncü çeyrekteki gerilemenin ardından 8 çeyrek üst üste büyüme başarısı gösterdi.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile bakanlıkların sayısı azaltılarak ekonomide tek elden yönetime geçildi. Bu kapsamda Hazine Müsteşarlığı ile Maliye Bakanlığı birleştirilerek Hazine ve Maliye Bakanlığı oluşturuldu. Ekonominin koordinasyonunu da sağlayan Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine Berat Albayrak getirildi.

Rahip Andrew Brunson'un davası nedeniyle Türkiye-ABD ilişkilerinde yaşanan gerilim piyasalara yansırken, ağustosta başlayan spekülatif saldırılar, kur ve faiz başta olmak üzere temel göstergelerde bozulmalara neden oldu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile spekülatif saldırılar karşısında hızlı ve etkili kararlar alınarak yürürlüğe konuldu.

Kurun etkisiyle yükselen ve ekimde yüzde 25,24 ile tepe noktasına ulaşan enflasyon, yürütülen sıkı para ve maliye politikası, alınan önlemler ve başlatılan Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı'nın etkisiyle düşüş trendine girdi, kasımda yüzde 21,62 oldu.

- İhracatta rekor yılı

Bu yıl, "ihracatta rekorlar yılı" olarak kayıtlara geçti. Kasımda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,49 artarak 15 milyar 532 milyon dolara yükselen ihracat, son 12 aylık dönemde ise 168 milyar 77 milyon dolara çıktı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, "Bu rakamlar Cumhuriyet tarihinde ulaştığımız en yüksek kasım ayı ve yıllık ihracatımız oldu." ifadesini kullandı. Anadolu Ajansı Editör Masası'na konuk olan Ticaret Bakanı Pekcan, 2018'i yeni bir rekorla kapatacaklarını söyledi.

Cari açığı azaltacak yatırımlara öncelik verildi, bu kapsamda "süper teşvik" olarak bilinen Proje Bazlı Teşvik Sistemi hayata geçirildi, savunma sanayi başta olmak üzere milli ve yerli üretim için atağa kalkılırken milli yazılım yanında, ilaç ve MR cihazı gibi tıbbi malzemelerde yerlileşme için düğmeye basıldı.

Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'ye ait fabrikalarının özelleştirilme ihaleleri yapıldı, süreç kamuoyu tarafından yakından takip edildi.

2018 yılında ekonomide öne çıkan bazı olaylar şöyle:

3 Ocak

- Maliye Bakanlığınca, enflasyon oranından kaynaklı ilave yüzde 1,69 artış ile kamu çalışanlarının aylık ve ücretlerinde ocaktan geçerli olmak üzere toplamda yüzde 5,69 artış yapıldığı, böylece aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşının 2 bin 893 liraya yükseldiği bildirildi.

11 Ocak

- Finansal İstikrar Komitesinin 34'üncü toplantısında, kripto paralara ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesi için bir çalışma grubu oluşturulmasına karar verildi.

12 Ocak

- Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulunca yurt içi fuarların desteklenmesi kapsamında yapılacak ödemelerde ABD dolarının baz alınmaması kararlaştırıldı.

15 Ocak

- Kanal İstanbul Projesi'nin güzergahı, 45 kilometre uzunluğundaki Küçükçekmece-Sazlıdere-Durusu koridoru olarak belirlendi.

19 Ocak

- Coğrafi işaretlerde amblem kullanımı zorunluluğu başladı.

22 Ocak

- Hong Kong'un taşımacılık firması PAL Express'in yüzde 15'lik hissesinin 1 dolar karşılığında PTT AŞ'ye devrine ilişkin sözleşme imzalandı.

25 Ocak

- Türkiye'de yerleşik kişilerin döviz kredisi kullanmasına yönelik mevzuatta düzenlemeye gidildi. Döviz geliri olmayan Türkiye'de yerleşik kişilerin, bazı istisnalar dışında döviz kredisi temin etmesi engellendi.

26 Ocak

- Döviz kazandırıcı hizmetler sektöründe faaliyet gösteren KOBİ'ler, Türk Eximbank destekleri kapsamına alındı.

30 Ocak

- Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) mühendislerince tasarlanarak geliştirilen HÜRKUŞ-B uçağının ilk test uçuşu başarıyla gerçekleştirildi.

- Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, enflasyonun 2018 sonunda yüzde 6,5-9,3 aralığında (orta noktası yüzde 7,9), 2019 sonunda ise orta noktası yüzde 6,5 olmak üzere yüzde 4,7 ile yüzde 8,3 aralığında gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini bildirdi.

3 Şubat

- Avrasya Tüneli geçişlerinde uygulanacak KDV indirimi yürürlüğe girdi. Bakanlar Kurulunun "Mal ve Hizmetlere Uygulanacak KDV Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar" Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, denizaltı karayolu tünellerinin geçiş ücretlerindeki KDV oranı yüzde 18'den yüzde 8'e çekildi.

5 Şubat

- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ocakta aylık bazda yüzde 1,02, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 0,99 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 10,35, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 12,14 oldu.

13 Şubat

- Gümrük ve Ticaret Bakanlığının İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti, işletmesi adına yetki belgesi alan tacirler ile esnaf ve sanatkarlar tarafından yapılacak.

15 Şubat

- Bütçe ocakta 1,7 milyar lira fazla verirken, 7,7 milyar lira faiz dışı fazla gerçekleşti.

18 Şubat

- Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, hükümetin aldığı tedbirlerin de etkisiyle Hazinenin bu yıla iç borç çevirme oranını yüzde 100'ün altına indirerek ve piyasaları rahatlatarak başladığını belirterek, "Yabancı yatırımcılar ilk 5 haftalık dönemde 1,5 milyar dolarlık tahvil satın aldı." dedi.

21 Şubat

- Hazine Müsteşarlığınca, Çin'in "Panda piyasası"nda tahvil ihracı olanaklarını araştırmak için Bank of China, HSBC ve ICBC'ye yetki verildi.

23 Şubat

- Türkiye İstatistik Kurumunca 2017 yılına ilişkin "Yaşam Memnuniyeti Araştırması" sonuçları açıklandı. Buna göre, 2016 yılında yüzde 61,3 olarak kayıtlara geçen mutlu olduğunu beyan edenlerin oranı, geçen yıl yüzde 58 oldu. Mutsuz olduğunu beyan edenlerin oranı ise yüzde 10,4'ten yüzde 11,1'e yükseldi. Kadınlarda mutluluk oranı, 2016'da yüzde 64,5 iken 2017'de yüzde 62,4'e geriledi. Erkeklerde bu oran, yüzde 58,1'den yüzde 53,6'ya düştü.

26 Şubat

- TÜBİTAK Başkanlığına getirilen Prof. Dr. Hasan Mandal, görevi Prof. Dr. Arif Ergin'den devraldı.

28 Şubat

- TÜİK verilerine göre, ihracat ocakta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,7 artışla 12 milyar 457 milyon dolara çıktı. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 38 yükselerek 21 milyar 524 milyon dolar oldu. Bu dönemde, dış ticaret açığı ise yüzde 108,8 artışla 9 milyar 67 milyon dolara çıktı.

5 Mart

- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) şubatta aylık bazda yüzde 0,73, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 2,68 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 10,26, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 13,71 oldu.

- Türkiye İstatistik Kurumu, "İstatistiklerle Kadın 2017" çalışmasının sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye nüfusunun yüzde 50,2'sini erkekler, yüzde 49,8'ini kadınlar oluşturdu.

16 Mart

- Sanayi üretimi ocakta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12 artarken, bir önceki aya göre yüzde 0,8 azaldı.

30 Mart

- Türkiye'nin ihracatı, şubatta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9 artışla 13 milyar 176 milyon dolar, ithalatı yüzde 19,7 yükselerek 18 milyar 936 milyon dolar oldu. Şubatta dış ticaret açığı ise yüzde 54,2 artışla 5 milyar 761 milyon dolara çıktı.

3 Nisan

- Mart TÜFE aylık bazda yüzde 0,99, Yİ-ÜFE yüzde 1,54 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 10,23, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 14,28 oldu.

- Savunma Sanayii Müsteşarı İsmail Demir, S-400 sistemi temini için Rusya ile imzalanan sözleşmedeki teslimat tarihinin öne çekilerek Temmuz 2019'a alındığını bildirdi.

6 Nisan

- Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'ye (Türkşeker) ait Bor Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 336 milyon lira ile Doğuş Yiyecek ve İçecek Üretim Sanayi Ticaret AŞ ve Kırşehir Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 330 milyon lira ile Tutgu Gıda Turizm İnşaat İmalat İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. verdi.

9 Nisan

- Yaklaşık 35 bin kişiye doğrudan, 134 binden fazla kişiye dolaylı istihdam yaratacak "Proje Bazlı Teşvik Sistemi"nden yararlanacak 19 firmaya ait 23 proje belli oldu.

- Türkşeker'e ait Çorum Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 528 milyon lira ile Safi Katı Yakıt Sanayi ve Ticaret AŞ, Yozgat Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 275 milyon lirayla Doğuş Yiyecek ve İçecek Üretim Sanayi Ticaret AŞ verdi.

10 Nisan

- Ankara Sanayi Odası (ASO) seçimlerinde Yönetim Kurulu Başkanlığına Nurettin Özdebir yeniden seçildi.

12 Nisan

- Başkentray, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım'ın da katıldığı törenle hizmete açıldı.

13 Nisan

- Ankara Ticaret Borsası'nda (ATB) yapılan seçimlerde Yönetim Kurulu Başkanlığına Faik Yavuz yeniden seçildi.

16 Nisan

- Sanayi üretimi şubatta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,9 artarken, bir önceki aya göre yüzde 0,2 azaldı.

- İşsizlik oranı ocakta geçen yılın aynı ayına göre 2,2 puan düşüşle yüzde 10,8 oldu. İşsiz sayısı 576 bin kişi azalarak 3 milyon 409 bin kişiye düştü.

- Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'ye (Türkşeker) ait Turhal Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 569 milyon lirayla Kayseri Şeker Fabrikası AŞ verdi.

17 Nisan

- Türkiye ile İran arasında yerel para ile ticarette para takası anlaşması çerçevesinde ilk işlem başlatıldı.

18 Nisan

- Türkiye'nin çocuk nüfusu, geçen yıl sonu itibarıyla 22 milyon 883 bin 288 olarak belirlendi. Çocuklar, ülke nüfusunun yüzde 28,3'ünü oluşturdu.

- Türkiye'yi haberleşme teknolojilerinde önde gelen ülkeler arasına sokan yerli ve milli baz istasyonu ULAK'ın ilk teslimatları gerçekleştirildi.

20 Nisan

- Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanlığına Gürsel Baran yeniden seçildi.

26 Nisan

- Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'ye (Türkşeker) ait Afyon Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 725 milyon lirayla Doğuş Yiyecek ve İçecek Üretim Sanayi Ticaret AŞ, Burdur Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 487 milyon lirayla Erser Grup Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret AŞ-Sterk Plast Ltd. Ortak Girişim Grubu ve Elbistan Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 297 milyon lirayla Mutlucan Tuz Madencilik İnşaat Turizm Otomotiv Petrol Nakliye Sanayi ve Ticaret AŞ verdi.

27 Nisan

- Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'ye (Türkşeker) ait Alpullu Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 150 milyon lira ile Binbirgıda Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret AŞ ve Muş Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 230 milyon 200 bin lira ile MBD İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ-Öz Er-Ka İnşaat Turizm Elektrik Taahhüt Ticaret ve Sanayi AŞ Ortak Girişim Grubu verdi. Kastamonu Şeker Fabrikası'nın özelleştirilmesi ihalesinde ise teklif veren olmadı.

- Rusya, Türkiye'den domates ithalatında uyguladığı firma sınırlamasını kaldırdı.

30 Nisan

- Martta Türkiye'nin ihracatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,7 artarak 15 milyar 587 milyon dolar, ithalatı yüzde 12,7 artışla 21 milyar 442 milyon dolar oldu. Dış ticaret açığı ise yüzde 28,8 yükselerek 5 milyar 855 milyon dolara çıktı.

- TÜİK'e göre, Türkiye'nin turizm geliri yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31,3 artarak 4 milyar 425 milyon 237 bin dolar oldu.

(Sürecek)
Kaynak: AA