Haftanın Tarihine Bakış

Türkiye ile Yunanistan arasında 30 Ocak 1923'te imzalanan anlaşmayla iki ülke arasında yaklaşık 1,5 milyon kişi yer değiştirdi.

Yunanistan ve Türkiye'deki azınlıkların sorunlarının arttığı gerekçesiyle Lozan'da barış anlaşmasının hazırlığı için görüşmelerin başladığı dönemde iki ülke arasında mübadeleyi öngören anlaşma imzalandı. "Ahali Mübadelesi Anlaşması" kapsamında Aralık 1923'te başlayarak 1927'ye kadar 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.

Türkiye'de sadece İstanbul ile Gökçeada ve Bozcaada'da oturan Rumlar, Yunanistan'da ise sadece Batı Trakya Türkleri mübadeleden muaf tutuldu.

TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Cumhuriyeti para biriminin ''Yeni Türk Lirası'' (YTL) olmasını öngören yasa, 31 Ocak 2004'te Resmi Gazete'de yayımlandı.

- Belli başlı öteki olaylar

29 Ocak

1923- Mustafa Kemal Paşa, İzmir'de Latife (Uşaklıgil) Hanım ile evlendi. Evliliği, kamuoyuna Anadolu Ajansı duyurdu.

1934- Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi ''Leblebici Horhor Ağa''nın çekimi bitti. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, senaryosu ''Mümtaz Osman'' takma adıyla Nazım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2. Venedik Film Festivali'nde ''Onur Diploması'' ile ödüllendirildi.

1944- Dünyanın en büyük savaş gemisi Missouri denize indirildi.

1957- Şair Ziya Osman Saba 47 yaşında İstanbul'da öldü.

1979- Çin Başkan Yardımcısı Deng Şiaoping, ABD Başkanı Jimmy Carter ile Çin ve ABD arasındaki düşmanlığa son veren tarihi anlaşmayı imzaladı.

1981- Şair Özdemir Asaf 58 yaşında İstanbul'da öldü.

2005- Çin'den Tayvan'a 55 yıl aradan sonra ilk uçak seferi düzenlendi.

2013- Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Türkiye Elektrik Elektronik Sektörü Strateji Belgesi'ni açıkladı.

2015- Cumhurbaşkanlığı hizmet birimlerinin Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne taşınma işlemleri tamamlandı. Çankaya Köşkü girişindeki "Cumhurbaşkanlığı Forsu" kaldırıldı.

2015- Avrupa Birliği (AB), Suriyelilere 136 milyon avro ilave insani yardım kararı aldı.

2016- Cenevre'de Suriye görüşmeleri başladı. BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Cenevre'deki Suriye görüşmeleri kapsamında rejim heyetiyle bir araya geldi.

2016- Atletizmde Türkiye, tarihinde ilk kez 6 maratoncuyla olimpiyatlara katılım hakkı elde etti.

2016- Anadolu 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesinin "hak ihlali" yönünde verdiği kararın ardından yeniden görülen İstanbul'daki "askeri casusluk" davasında tüm sanıkların beraatine karar verdi.

2017- 15 Temmuz darbe girişimi sırasında FETÖ'cü pilotların hedefi olan Polis Özel Harekat Daire Başkanlığındaki olaylara ilişkin tamamlanan fezlekede, gasbettikleri savaş uçaklarıyla 45'i özel harekat polisi 51 kişiyi şehit eden FETÖ'cü pilotlar ile "Vur" emri veren komutanlar hakkında 54'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi.

30 Ocak

1919- Paris Barış Konferansı'nda İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasını kararlaştırdı.

1923- Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Anlaşması yapıldı. Aralık 1923'te başlayıp 1927 yılına kadar süren uygulamayla 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.

1933- Almanya'da Adolf Hitler iktidara geçti.

1943- Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile İngiltere Başbakanı Churchill arasındaki görüşmeler başladı. ''Adana Mülakatı'' olarak bilinen görüşmeye ilişkin resmi bildiri 1 Şubat'ta yayımlandı.

1946- Macaristan'da cumhuriyet ilan edildi.

1948- Hindistan'ın kurucusu Mahatma Gandhi, Yeni Delhi'de uğradığı silahlı saldırıda öldü.

1955- Tıp adamı Ord. Prof. Dr. Mim Kemal Öke vefat etti.

1969- Türkiye'de ilk böbrek nakli Beyoğlu Devlet Hastanesinde, Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı. Ancak Yusuf Özer, kendisine takılan böbreğin bir akıl hastasından alındığını ileri sürerek savcılığa başvurdu.

1985- Ege'de tank çıkarma gemisi fırtına yüzünden battı; 39 denizci şehit oldu.

2001- TBMM'deki İçtüzük görüşmeleri sırasında çıkan arbede sonucu DYP Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu, kalp krizi geçirerek öldü.

2005- Irak'ta 50 yıl sonra ilk kez çok partili seçimler yapıldı. Sünniler seçimi boykot etti. Seçimin galibi Şiiler oldu. Celal Talabani, ülkenin ilk Kürt devlet başkanı seçildi. Şii İbrahim Caferi de başbakan oldu.

2010- İlk kadın öğretmenlerden Refet Angın 95 yaşında vefat etti.

2013- TSK Disiplin Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Kanuna göre, disiplinsizliğe karşı oda hapsi verilemeyecek.

2014- Ukrayna Parlamentosu'nda, hükümet karşıtı gösterilerde gözaltına alınan ya da tutuklu bulunanlar için genel af getiren yasa kabul edildi.

2016- Terörizmin önlenmesi için gerekli uluslararası iş birliğinin daha etkin hale getirilmesi için hazırlanan ve Türkiye'nin 28 Mart 2007 tarihinde imzaladığı Suç Gelirlerinin Aklanması, Araştırılması, El Konulması, Müsaderesi ve Terörizmin Finansmanına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı, kabul edilerek yasalaştı.

2017- 20. yüzyılın savaş suçlularından ve Nazi Almanya'sının Propaganda Bakanı Joseph Goebbels'in Sekreteri Brunhilde Pomsel, 106 yaşında hayatını kaybetti.

2017- Kuzey Afrika ülkesi Fas, 33 yıl sonra Afrika Birliği'ne yeniden üye oldu.

2017- Adalet Bakanlığı tarafından ABD'ye, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in iadesine ilişkin yeni deliller gönderildi.

31 Ocak

1729- Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.

1914- Edebiyatçı (Üstat) Recaizade Ekrem öldü.

1928- Türk Maarif Cemiyeti (Türk Eğitim Derneği) kuruldu.

1938- Atatürk, Gemlik Suni İpek Fabrikasını açtı.

1952- Yunanistan Başbakan Vekili ve Dışişleri Bakanı S. Venizelos'un Türkiye'ye yaptığı resmi gezi sırasında (31 Ocak-5 Şubat), Türk-Elen Dostluk Derneği kurulması kararlaştırıldı.

1964- Kıbrıs sorununu görüşmek üzere 15 Ocak'ta toplanan 3. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.

1968- TRT Ankara Televizyonu deneme yayınına başladı.

1990- Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Prof. Dr. Muammer Aksoy, Ankara'da evinin önünde öldürüldü.

2004- TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Cumhuriyeti para biriminin ''Yeni Türk Lirası'' (YTL) olmasını öngören yasa Resmi Gazete'de yayımlandı.

2005- Afganistan'daki Türk birlikleri, Kabil'deki uluslararası havaalanının sorumluluğunu üstlendi.

2012- Çek Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı yasalaştı. Kanuna göre, karşılıksız çekte adli para cezası ödenmediği için uygulanan hapis cezası, idari nitelikte yaptırıma dönüştürülecek.

2013- Avrupa Dış İlişkiler Konseyi , AB'ye dış politika karnesi verdi ve Türkiye ile ilişkileri "en başarısız konular" arasında gösterdi.

2013- Diyarbakır'da "Selahaddin Eyyubi Üniversitesi" adıyla vakıf üniversitesi kurulmasına ilişkin kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştı.

2014- Suriye'de iç savaşa siyasi çözüm arayan ve BM ve Arap Birliği Suriye Özel Temsilcisi El Ahdar el-İbrahimi'nin arabuluculuğunda 8 gün süreyle BM Cenevre Ofisi'nde devam eden barış görüşmelerinin ilk turu sona erdi.

2015- Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-mun, BM Güvenlik Konseyi Başkanlığına gönderdiği bilgilendirme mektubunda, halen Irak özel temsilciliği görevini yürüten Bulgaristanlı Nikolay Mladenov'u Ortadoğu barış süreci özel temsilcisi olarak görevlendirmeye karar verdiğini açıkladı.

2016- Uluslararası 34. Vehbi Emre ve Hamit Kaplan Grekoromen Güreş Turnuvası, İstanbul'da sona erdi. 2 gün süren organizasyonu 4 altın ve 5 bronzla tamamlayan Türkiye, topladığı 70 puanın ardından averajla birinci oldu. Gürcistan aynı puanla ikinci sırada yer alırken, Kazakistan 38 puanla üçüncülüğü elde etti.

2017- ABD Başkanı Donald Trump, nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan 7 ülkenin vatandaşlarına kapıları kapatan kararnameyi uygulamayacağını açıklayan Adalet Bakanı Vekili Sally Yates'i görevden aldı.

1 Şubat

1895- Lumiere Kardeşler, ''sinematograf''ı icat etti.

1926- Ankara'da Gazi İstasyonu açıldı.

1930- Kayseri-Şarkışla demiryolu işletmeye açıldı.

1935- Ayasofya, müze olarak ziyarete açıldı.

1944- Gerede, Bolu ve Çankırı'daki depremlerde 4 bin 611 kişi öldü.

1949- İlkokullarda ihtiyari olarak din dersi okutulmasına karar verildi.

1979- İran dini lideri Ayetullah Humeyni Tahran'a döndü.

1979- Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi öldürüldü; olayın faili Mehmet Ali Ağca 25 Haziran'da yakalandı.

1989- Milli futbolcu Tanju Çolak, Monte Carlo'da düzenlenen törende Altın Ayakkabı ödülü aldı.

1991- Emekli Korgeneral Hulusi Sayın, Ankara'da evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda öldü.

1992- Şırnak'ın Görmeç köyünde Jandarma Bölük Komutanlığına çığ düştü; 76'sı asker 81 kişi öldü. Siirt'in Eruh ilçesinin Tünekpınar köyünde de çığ düşmesi sonucu 32 er öldü.

1999- Türk pop müziği sanatçısı Barış Manço geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.

2011- Kars Belediye Meclisi, kentteki ''tartışmalı heykel''le ilgili yıkım kararı aldı.

2012- 30 yıllık Dev-Yol davası düştü. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Ankara 1 No'lu Sıkıyönetim Mahkemesinde 574 sanıkla 18 Ekim 1982'de başlayan Dev-Yol ana davasının tüm sanıklar yönünden zaman aşımından düşürülmesine karar verdi.

2012- Mısır'ın ünlü takımı El Ehli ile Port Said'in El Masri takımları arasındaki maçtan sonra çıkan olaylarda 74 kişi öldü, 200'ü ağır binden fazla kişi yaralandı.

2013- DHKP/C terör örgütü mensubu Ecevit Şanlı, ABD'nin Ankara Büyükelçiliğinin Paris Caddesi'ndeki ziyaretçi girişinde, üzerindeki bombayı patlattı. Patlamada güvenlik görevlisi Mustafa Akarsu hayatını kaybetti, büyükelçiliğe görüşme için gelen gazeteci Didem Tuncay yaralandı.

2013- Otoyol ve köprü geçişlerinde kullanılan Kartlı Geçiş Sistemi (KGS) kaldırılarak Hızlı Geçiş Sistemi'ne (HGS) geçildi.

2014- Türk Silahlı Kuvvetlerinde Aselsan tarafından üretilen ve sesin yanı sıra veri transferi, telefon araması yapabilen, kısa mesaj gönderebilen "yeni nesil" telsizler kullanılmaya başlandı.

2014- Fenerbahçe'nin eski teknik direktörü, İspanyol futbolunun önemli şahsiyetlerinden Luis Aragones 75 yaşında hayatını kaybetti.

2016- Galatasaray ve A Milli Takım'ın eski futbolcularından Ali Beratlıgil, 84 yaşında vefat etti.

2017- Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi sürecinde taraflar arasında 2010 yılından bu yana siyasi istişareler ilk kez Ankara'da yapıldı.

2 Şubat

1918- ABD, I. Dünya Savaşı'na girdi.

1928- Ankara Çimento Fabrikası açıldı.

1935- Kız Teknik Öğretmen Okulu kuruldu.

1938- Bursa'da Merinos Fabrikası, Atatürk tarafından açıldı.

1959- Hindistan'da Kongre Partisi liderliğine İndra Gandhi seçildi. İndra Gandhi Hindistan'da parlamenter sistemin kurucusu Cavaharlal Nehru'nun kızıydı.

1981- Türkiye'nin ilk kadın rektörü Prof. Dr. Ayşe Saffet Alpar öldü.

1990- Güney Afrika Devlet Başkanı De Klerk, Afrika Ulusal Kongresine konulan 30 yıllık yasağı kaldırdı.

1996- ABD'li aktör Gene Kelly öldü.

2004- Konya'nın Selçuklu ilçesinde 11 katlı Zümrüt Apartmanı yapım hatası nedeniyle çöktü; 92 kişi öldü.

2004- Türk belgesel sinema yönetmenlerinden Süha Arın vefat etti.

2013- Türkiye, 31.Uluslararası Vehbi Emre Grekoromen Güreş Turnuvası'nda 4 altın ve 3 bronz madalyayla birinci oldu. Rusya ikinciliği, Belarus da üçüncülüğü elde etti.

2014- Oscar ödüllü Amerikalı aktör ve yönetmen Philip Seymour Hoffman, New York'taki evinde ölü bulundu.

2015- Mısır'da Kirdase'deki polis merkezine saldırmakla suçlanan darbe karşıtı 183 sanık hakkında idam kararı verildi.

2016- Türkiye'nin üçüncü çift kol nakli, Antalya'da gerçekleştirildi.

2016- Milli Savunma Bakanlığından "dövizle askerlik" uygulamasına ilişkin yapılan açıklamada, dövizle askerlik hizmeti için 6 bin avro olan miktarın bin avro olarak yeniden düzenlendiği belirtildi.

2016- Terör örgütü DHKP-C üyeleri İsmail Akkol ile Fadik Adıyaman, Yunanistan'ın Sisam adasından Kuşadası kıyılarına geçtiklerinin tespit edilmesi üzerine Söke otogarında yakalandı.

3 Şubat

1468- Matbaayı bulan Johannes Gutenberg öldü.

1899- İlk tiyatro yazarlarımızdan Ali Bey öldü. Moliere'den uyarladığı ''Ayyar Hamza'' (1871) ünlü oyunlarındandı.

1928- Hutbe, İstanbul'da Türkçe okunmaya başlandı.

1931- Menemen Olayı hükümlülerinden 27 kişi idam edildi; mahkumlardan biri idam sehpası önünden kaçtı.

1933- Ankara-İstanbul arasında ilk deneme uçuşu yapıldı.

1956- Besteci ve udi Şerif İçli 57 yaşında öldü.

1961- Besteci Sadettin Kaynak 66 yaşında vefat etti.

1966- Sovyet uzay aracı Luna-9 Ay'a indi, görüntü yolladı.

1969- El-Fetih örgütünün resmi sözcüsü Yaser Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü başkanlığına getirildi.

1981- Gro Harlem Brundtland, Norveç'in ilk kadın başbakanı oldu.

1984- Sağlık Bakanlığına bağlı tüm hastane ve doğumevlerinde kürtaja izin verildi.

2002- Afyonkarahisar'daki (merkezi Sultandağı) 6 büyüklüğünde depremde 43 kişi öldü, 318 kişi yaralandı.

2004- Azeri petrolünü Türkiye ve dünya pazarına ulaştıracak Bakü-Tiflis-Ceyhan Projesiyle ilgili kredi ve boru hattı geçişinde ev sahipliğiyle ilgili son anlaşmalar Bakü'de imzalandı.

2006- Mısır feribotu ''El Salam 98'' Kızıldeniz'de battı; bin kişi öldü.

2007- 1961 Anayasası'nı hazırlayan bilim adamlarından Prof. Dr. İsmet Giritli, İstanbul'da vefat etti.

2014- Ekvador'daki Tungurahua Yanardağı büyük patlamalarla faaliyete geçti. Yanardağın 4 kilometre yükseğe fırlattığı lavlar sonucu oluşan volkan külleri ülkedeki 24 kentin üçte birini kapladı.

2015- Aden Körfezi'nde görev yapan TSK unsurlarının görev süresinin 10 Şubat 2015'ten itibaren bir yıl daha uzatılmasını öngören Başbakanlık Tezkeresi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

2015- BM'ye bağlı Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı, Hırvatistan ile Sırbistan arasında uzun yıllardır süren soykırım iddialarına ilişkin davada, Sırbistan'ın 1990'lı yıllarda Hırvatistan'da soykırım yapmadığına karar verdi.

2016- Türk futbolunun efsane isimlerinden Suat Mamat, 85 yaşında vefat etti.

2017- Hakkında yürütülen terör soruşturması kapsamında tutuklanan eski Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk'ün adli kontrol şartıyla tahliyesine karar verildi.

4 Şubat

1902- Paris'te I. Jön Türk Kongresi yapıldı.

1923- Lozan Konferansı, Batılı baş delegelerin uzlaşmaz tutumları nedeniyle kesildi.

1945- İngiltere, Rusya ve ABD'nin bir araya geldiği Yalta Konferansı'nda, 1 Marta kadar Almanya ve Japonya'ya savaş ilan eden devletlerin San Francisco'da yapılacak konferansa katılmasına ve Birleşmiş Milletler'e kurucu üye olabilmelerine karar verildi.

1947- Hatay'da yer adlarının Türkçeleştirilmesi kararlaştırıldı.

1948- Valilik ve belediye başkanlığının ayrılmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1964- 20-21 Mayıs olayları sanıklarından Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in ölüm cezaları TBMM'de onaylandı.

1982- Yirmi iki il merkezinde bölge idare mahkemeleri kuruldu.

2000- Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Yunanistan'a gitti. Cem, 40 yıl sonra Yunanistan'ı resmen ziyaret eden ilk Türk Dışişleri Bakanı oldu.

2010- İçişleri Bakanı Beşir Atalay, kamuoyunda EMASYA olarak bilinen protokolün yürürlükten kaldırıldığını açıkladı.

2013- İngiltere'nin Leicester kentinde bulunan iskeletin Kral 3. Richard'a ait olduğu ortaya çıktı. Leicester Üniversitesi'nden arkeologlar, bir otoparkın altında bulunan iskeletin 528 yıl önce ölen Kral 3. Richard'a ait olduğunu açıkladı.

2014- Fransa'da sosyalist hükümet, kilise ve sağcı sivil toplum örgütlerinin şiddetle karşı çıktığı eşcinsel evlilik ve evlat edinme hakkını da tanıyan aile politikasıyla ilgili yasa tasarısını geri çekti.

2016- Fas'ta dünyanın en büyük yenilenebilir enerji projesi olan Nur Enerji Projesi'nin ilk ayağı "Nur 1" adlı güneş enerjisi santrali açıldı.

2017- CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun istifasını istediği Adana Milletvekili Elif Doğan Türkmen, TBMM divan üyeliğinden istifa etti.