Merkez Enflasyonun Yükseliş Sebeplerini Açıkladı
Merkez Bankasının açıkladığı aylık fiyat gelişmeleri raporunda, Nisan ayında gıda enflasyonunda belirgin bir artış kaydedilmesi tüketici enflasyonundaki yükselişin ana belirleyicisi olduğu açıklandı.
Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,31 oranında arttığını ve yıllık enflasyon 0,58 puan yükselerek yüzde 11,87 olduğunu belirten kurum, bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları ise nispeten yatay seyrederek sırasıyla yüzde 9,12 ve 9,42 olarak gerçekleştiğini bildirdi. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve hizmet grubu katkılarının sırasıyla 0,64 ve 0,07 puan arttığı, enerji grubu katkısının ise 0,15 puan azaldığı görüldüğü belirtilirken, temel mal ve alkol-tütün gruplarının katkısında ise önemli bir değişim olmadığı açıklandı.
Raporda, mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimde sınırlı bir düşüş gözlendiği, bu dönemde hizmet ve temel mal gruplarında enflasyonun ana eğilimi bir miktar düşüş kaydetmekle birlikte yüksek seviyesini koruduğu bilgisi verilirken, temel mal grubu ana eğilimindeki yavaşlamada giyim fiyatları öne çıktığı kaydedildi.
Nisan ayında hizmet fiyatları yüzde 0,85 oranında arttığı, grup yıllık enflasyonu 0,23 puan yükselerek yüzde 8,87 olduğu bildirilen raporda, "Bu gelişmede ulaştırma ve lokanta otel grupları öne çıkmıştır. Ulaştırma grubunda, havayolu yolcu taşımacılığı ücretlerine bağlı olarak bir önceki aya kıyasla belirgin bir fiyat artışı gözlenmiştir. Lokanta otel grubunda fiyatlar gıda enflasyonundaki görünüme paralel olarak yemek hizmetleri öncülüğünde yükselmiştir. Öte yandan, kira grubunda yıllık enflasyon bir miktar gerilemiştir. Diğer hizmetler grubunda ise yüksek seyir korunmuş, özellikle bakım-onarım, paket tur ve sağlık hizmetleri üzerinde döviz kuru etkileri gözlenmeye devam etmiştir.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Nisan ayında 0,43 puan azalarak yüzde 10,02’ye gerilemiştir. Bu gelişmede giyim grubu etkili olurken giyim dışı gruplar üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri sürmüştür. Giyim grubunda tarihsel ortalamaların altında bir fiyat artışı gözlenmiş; bu gelişmede ağırlık yapısındaki değişim de etkili olmuştur. Diğer yandan, dayanıklı tüketim malı fiyatlarındaki artışta otomobil grubu öne çıkmıştır. Bu dönemde giyim ve dayanıklı tüketim dışı temel mallarda fiyatlar hızlı bir artış göstermiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 12,82 ile endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu gelişmede kişisel bakım, konutun bakım-onarımı ve ev ile ilgili temizlik malzemelerindeki fiyat artışları belirleyici olmuştur" denildi.
Enerji fiyatları Nisan ayında yüzde 0,64 oranında azaldığı açıklanan raporda, bu dönemde akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 1,38 ve 4,18 oranında gerilediği, diğer yandan, fiyatı belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam ettiği bildirildi.
Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 1,1 puan gerileyerek yüzde 11,09 olduğu belirtildi.
Nisan ayında, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 3,09 puan yükselerek yüzde 15,63’e ulaştığı, bu gelişmede, taze meyve-sebze grubundaki baz etkilerine ek olarak, bu dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen güçlü artış belirleyici olduğu açıklandı. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı ve beyaz et ile pirinç fiyatlarında yüksek artışlar devam ettiği, grup yıllık enflasyonu yüzde 14,58’e ulaştığı bildirilirkem, işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0,96 ile yüksek bir oranda artmaya devam ettiği, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,80 olarak gerçekleştiği kaydedildi. Böylelikle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu kademeli yükselişini Nisan ayında da sürdürdüğü bilgisi verildi.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde 0,76 oranında arttığı, yıllık enflasyon 0,28 puan yükselerek yüzde 16,37 olduğu açıklanırken, bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatlarının gecikmeli etkileri belirleyici olduğu belirtildi. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 18,27’ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 13,82’ye ulaştığı bildirilirken raporun devamında şu ifadelere yer verildi: "Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise yavaşlamıştır.Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Nisan ayında tüm alt gruplarda fiyat artışları gözlenmiştir. Ara malı fiyatlarında demir-çelik ile kâğıt-mukavva ürünlerindeki fiyat gelişmeleri öne çıkmıştır. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya ve ev aletleri kaynaklı olarak, dayanıksız tüketim malları ise tütün, et ve çeşitli gıda ürünleri ile içeceklere bağlı olarak yükselmiştir. Bu dönemde sermaye mallarında gözlenen fiyat artışında ise metal yapı ürünleri öne çıkmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar bir önceki aya kıyasla bir miktar hafiflemekle birlikte güçlü seyrini sürdürmüştür".