'Sabahattin Ali'nin Birçok Eserinde 'Gerçek' Var'

Marmara Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Güneş, herhangi bir eserin, tek bir eser ya da kaynak üzerinden açıklanmasının çok doğru olmadığını belirterek, 'Yazar, birçok kaynaktan faydalanarak eser üretiyor. Sabahattin Ali'nin de birçok eserinde 'gerçek' var ve 41 yıllık ömrüne büyük eserler sığdırdı.' dedi.

'Kürk Mantolu Madonna'nın yazarı Sabahattin Ali, 'Yedi Tepe Yedi Mekan Genç Edebiyat Festivali' kapsamında düzenlenen 'Sabahattin Ali, Eserlerindeki Biyografi Unsurları' başlıklı etkinlikte konuşuldu.

Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) İstanbul Şubesi ve İstanbul Üniversitesi Genç Yazarlar Birliği Kulübünün gerçekleştirdiği söyleşi, Laleli'deki Seyyid Hasan Paşa Medresesi'nde yapıldı.

Mehmet Güneş, Sabahattin Ali'nin yazı hayatına şiirle başlamasına rağmen, hikayeci yönünün daha kuvvetli olduğunu söyledi.

Ali'nin birçok türde eserler verdiğine dikkati çeken Güneş, yazarın 'Aldırma Gönül', 'Leylim Ley' gibi şiirlerinin de Türk halk müziği formunda bestelendiğini dile getirdi.

Güneş, 'Sabahattin Ali, Eserlerindeki Biyografi Unsurları' başlığına makale yazma niyetiyle başladığını belirterek, araştırmaları sonucunda beklediğinden daha fazla malzeme çıktığını, Sabahattin Ali'nin eserlerinin, kaynakları açısından da çok kuvvetli olduğunu anlattı.

Edebiyatta başka eserlerden ilham alınabildiğine işaret eden Güneş, 'Sabahattin Ali'nin eserlerinde de farklı eserlerle ilişkiler gözlemlenebilir. Bu, birebir aynısıdır anlamına gelmiyor. Bazı noktalarda benzerlikler taşıdığına rastlayabiliyoruz.' dedi.

- 'Sabahattin Ali'nin eserleri hem çok satılır hem çok okunur'

Güneş, yazarın eserlerini biyografisinden hareketle okuma ya da biyografisini, eserlerinden hareketle incelemeye 'biyografik okuma' dendiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:

'Biyografik okuma yaparken çok temkinli olmak gerekir. Çünkü yanılabiliriz. Yazarın, eserlerinde her zaman kendisini ya da yakınını anlattığı yorumunu yapmak yanlış olur. 'Kürk Mantolu Madonna' romanınındaki 'Raif' karakteriyle Sabahattin Ali'nin hikayesi benzer. Mesela Sabahattin Ali de kitaptaki gibi, Almanya'ya gittiğinde bir kadına aşık oluyor ama en basitinden, romandaki karakterlerin çocuğu olmasına karşın Sabahattin Ali'nin çocuğu yoktur.'

Bir romancı ya da hikayecinin, gerçeğin ne tam dışında ne de tam içinde olduğu değerlendirmesinde bulunan Güneş, 'Sabahattin Ali'nin de hayat hikayesine birçok eserinde rastlıyoruz. Babası pazarcılık yapmış ve o da pazarcı hikayesinde babasına yer vermiş ama hikayedeki pazarcı hapiste ölüyor, babasının hikayesi ise öyle değil. Yaşar Kemal, Mehmet Akif Ersoy gibi, Sabahattin Ali'nin eserlerinde de biyografik unsurlar sık yer alıyor. Bir takım temsiliyetler var ama hikaye kurguya dayalıdır.' ifadelerini kullandı.

Doç. Dr. Güneş, Sabahattin Ali'nin, biyografik unsurları kullanırken gerçekle kurguyu harmanladığının altını çizerek, şunları kaydetti:

'Yazarın eserlerini biyografik olarak incelemek kolay değil, onun hayatını bilmek gerekir. Sabahattin Ali, melankolik şiirlerini annesinin sağlıksız olmasından ve cezaevi günlerinden dolayı yazmıştır. Farklı kadınlara aşık olmuş aşk hikayeleri yazmıştır. 'Kuyucaklı Yusuf' romanını incelediğinizde, kendisinin de Kuyucak'ta öğretmenlik yaptığını ve orada hapis yattığını görürsünüz. Uzun yıllar işsiz kaldığı sürede kamyon şoförlüğü yaptı ve ortaya 'Kamyon' öyküsü çıktı.'

Sabahattin Ali'nin iyi bir gözlemci olduğunu ifade eden Güneş, sözlerini şöyle tamamladı:

'Herhangi bir eseri, tek bir eser ya da kaynak üzerinden açıklamak çok doğru değil. Yazar, birçok kaynaktan faydalanarak eser üretiyor. Sabahattin Ali'nin de birçok eserinde 'gerçek' var ve 41 yıllık ömrüne büyük eserler sığdırdı. Bazı eserler çok satar ama okunmaz. Sabahattin Ali'nin 'Kürk Mantolu Madonna' kitabı başta olmak üzere, eserleri hem çok satılır hem çok okunur.'