Merkez Şubat Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporunu Yayımladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) , 2017 yılı şubat ayı fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı. Raporda şubat ayında gıda yıllık enflasyonundaki yükselişin nedeni olarak döviz kurundaki artış gösterildi. Raporda "Tüketici fiyatları yüzde 0,81 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,91 puan yükselerek yüzde 10,13 olmuştur. Bu dönemde, gıda yıllık enflasyonundaki yükseliş sürmüş; başta temel mal ve enerji grupları olmak üzere genele yayılan döviz kuru etkileri gözlenmiştir. Geçici vergi indirimlerine karşın, Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkisiyle temel mal enflasyonunda kaydedilen belirgin artış sonucunda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükselmiştir.

Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 0,81 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu 0,91 puan yükselerek yüzde 10,13 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları 0,73 ve 0,82 puan artarak sırasıyla yüzde 8,27 ve 8,56 olarak gerçekleşmiştir. 1 Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, enerji ve gıda gruplarının katkısının sırasıyla 0,42, 0,30 ve 0,22 puan arttığı gözlenmiştir. Diğer yandan, hizmet ve alkol-tütün gruplarının katkısında belirgin bir değişim olmamıştır.

MEVSİMSELLİKTEN ARINDIRILMIŞ VERİLERLE ÇEKİRDEK ENFLASYON

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimdeki yükselişin sürdüğü gözlenmiştir. Bu gelişmede, geçici vergi indirimleri tarafından kısmen sınırlansa da, Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu ana eğiliminde gözlenen sert yükseliş belirleyici olmuştur.

Şubat ayında hizmet fiyatları yüzde 0,68 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,10 puan yükselerek yüzde 8,37 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma ve haberleşme grubunda yükselirken diğer alt gruplarda nispeten yatay seyretmiştir. Ulaştırma hizmetleri grubunda, akaryakıt fiyatlarındaki birikimli artışa bağlı olarak karayolu ve havayolu yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki artış eğilimi sürmüştür. Lokanta otel grubunda fiyatlar, yemek hizmetlerinde yükselirken konaklama hizmetlerinde gerilemiş, böylelikle konaklama hizmetleri yıllık enflasyonu düşük seviyesini (yüzde 0,12) korumuştur. Diğer taraftan, kira ve diğer hizmetler grubunda yıllık enflasyon yüksek seviyesini korurken diğer hizmetlerin bu seyrinde okul öncesi eğitim ve ilköğretim (yüzde 12,31) ile sağlık hizmetleri (yüzde 10,67) öne çıkmıştır" denildi.

Temel mal grubu yıllık enflasyonun Şubat ayında 1,65 puan artarak yüzde 8,83 olduğunun belirtildiği raporda şu ifadeler yer aldı: "Bu dönemde, alt gruplar genelinde Türk lirasındaki değer kaybının etkileri izlenmiştir. Giyim fiyatlarında Şubat ayı indirimi tarihsel ortalamaların belirgin olarak altında kalmıştır. Dayanıklı tüketim malı fiyatları otomobil (yüzde 4,82) ile elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde 1,39) grubu öncülüğünde yükselirken mobilya ve beyaz eşya fiyatlarında Şubat ayında gerçekleşen geçici vergi indirimlerinin etkisi ile düşüş (sırasıyla yüzde -4,86 ve -1,47) kaydedilmiştir. Vergi indirimlerinin mobilya fiyatlarına kısmen, beyaz eşya fiyatlarına ise sınırlı bir oranda yansıdığı izlenmiştir. Ayrıca, bu dönemde giyim ve dayanıklı tüketim dışında kalan temel mallarda da fiyatlar kur geçişkenliği ile kayda değer bir artış göstermiştir. Söz konusu gelişmede bakım onarım, yedek parça, kişisel bakım, ilaç ve ev ile ilgili malzemelerdeki fiyat artışları öne çıkmıştır. Özetle, Şubat ayında geçici vergi indirimlerine karşın temel mal grubu genelinde döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkileri izlenmiştir.

Enerji fiyatları Şubat ayında grup geneline yayılan fiyat artışları sonucunda yüzde 1,52 oranında artmıştır. Tüp gaz, katı yakıt ve su fiyatları bir önceki aya kıyasla sırasıyla yüzde 5,08, 1,78 ve 1,61 oranında yükselmiştir. Buna ek olarak, akaryakıt fiyatları bu dönemde yüzde 1,97 oranında artmış, bu kalemde son altı aylık birikimli artış yüzde 27,40’a ulaşmıştır. Böylelikle enerji grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 2,34 puanlık yükselişle yüzde 13,94 olmuştur. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu Şubat ayında 0,95 puan artarak yüzde 8,72’ye yükselmiştir. Bu gelişmede, taze meyve grubuna bağlı olarak işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yükseliş etkili olmuştur. Bu dönemde kırmızı et fiyatları ılımlı bir seyir izlerken kuruyemiş, bakliyat ve pirinç gibi alt gruplardaki güçlü fiyat artışları dikkat çekmiştir. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı (yüzde 1,33) hızlanmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,06’ya yükselmiştir. Alt gruplar itibarıyla bakıldığında katı-sıvı yağlar, peynir ve diğer süt ürünleri ile alkolsüz içeceklerde yüksek oranlı fiyat artışları gözlenmiştir".

Yİ-ÜFE

Raporda Yİ-ÜFE ilgili olarak ise şu değerlendirmeler yapıldı: "Yurt içi üretici fiyatları Şubat ayında yüzde 1,26 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,67 puan yükselerek yüzde 15,36 olmuştur. Bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatları belirleyici olmuştur. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 17,18’e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 11,92’ye ulaşmıştır. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise yüksek seviyesini korumuştur.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Şubat ayında tüm alt gruplarda fiyat artışı gözlenmiştir. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte temel kimyasallar, plastik ürünler ve tekstil ürünleri belirleyici olmuştur. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya ve tüketici elektroniği kaynaklı artmış, dayanıksız tüketim mallarındaki fiyat artışında ise katı ve sıvı yağlar öne çıkmıştır. Bu dönemde sermaye malı fiyat artışında motorlu kara taşıtları etkili olmuştur. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini sürdürmüştür".