'Osmanoğullarının Mirası El Yazmaları İçin Bir Şey Yapmalıydım'
Araştırmacı, tarihçi ve yazar El Doghim: 'İstanbul'da yaklaşık 250 bin el yazması var. İslam medeniyetini nesillerden nesillere aktaracak bir kitap dünyası' 'Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci Ragıp Paşa çok özel işler yapmış bir insan. Koleksiyonunda şahane kitaplar var. Şam, Halep ve Mısır vilayetlerinde hizmet vermiş. Aynı zamanda bir alim ve yazdığı 22 kitap bulunuyor'
Araştırmacı, tarihçi ve yazar Dr. Mahmoud El Saied El Doghim, 'İstanbul'da yaklaşık 250 bin el yazması var. İslam medeniyetini nesillerden nesillere aktaracak bir kitap dünyası. 700 yıllık Osmanoğullarının mirası bu eserler için bir şey yapmak zorundaydım.' dedi.
Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi ile Ragıp Paşa Kütüphanesi'ndeki el yazması eserlerin kataloglarını hazırlayan El - Doghim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1983'te Suriye'den gelerek Türkiye'ye yerleştiğini ve çeşitli okullarda Arapça öğretmenliği yaptığını söyledi.
Yazar El Doghim, öğretmenlik yaparken her gün Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi'ne gittiğini ve yazma eserleri incelediğini belirterek, 'Süleymaniye Kütüphanesinin eski müdürü Muammer Ülker'e bir gün 'Kanuni Sultan Süleyman yazma eserlerini ne zaman katalog yapacaksın' diye sordum. O da devlet kömür parası vermediği için kızgındı ve 'Dostum kim yapacak ki? Türkler Arapça bilmiyor, Araplar ise tembel. Devlet bize kömür parası vermiyor. Kitaplar rutubetten perişan halde.' dedi. Ben de 'İnşallah yazma eserlerin kataloğunu ben yapacağım.' dedim. O da 'İnşallah' diye cevap verdi. Onun inşallah duası 21 yıl sonra kabul oldu ve ben kataloğu hazırladım.' ifadelerini kullandı.
Master ve doktora eğitimini 1990'lı yıllarda Londra'da tamamladığını kaydeden El Doghim, yazma eserler için Londra'dan Türkiye'ye döndüğünü kaydetti.
Mahmoud El Saied El Doghim, Kanuni Sultan Süleyman'ın kitap koleksiyonunun kataloğunu 3 cilt olarak, 2010'da bitirdiğini kaydederek, 'Kataloğun yanı sıra bütün el yazmalarını orijinal şekilde içeren, 15 bin resmin tıpkı basımı da DVD içerisinde yer alıyor. Katalogda bulunan her kitap ve yazarı için açıklamalı dipnotlar da yazdım. Katalog tüm bu özellikleri içererek aslında dünyada bir ilki de gerçekleştirdi.' dedi.
Katalogları Malezya'daki Saqıfat Al-Safa Vakfının katkılarıyla hazırladığını dile getiren yazar El Doghim, şu bilgileri verdi:
'İki bin 165 adet yazma eser üzerine iki yıl boyunca çalıştım. Çalışmalara başladığımızda Süleymaniye Kütüphanesi müdürüne, 'Biz sizden bir şey istemiyoruz. Yalnız her kitap her el yazması için baştan ve sondan fotoğraf istiyoruz. Katalogların bütün maliyetleri bize ait olacak. Biz size bunun sonrasında 500 adet katalog vereceğiz dedik'. Bu çalışmayı Türkiye'deki bir matbaada bastırmak istedim. Bunlar sizin tarihiniz başka ülkede basılmasın demiştim. Fakat çok yüksek fiyat istediler diye Beyrut'ta bastırdık. Türkiye'ye getirirken sınırda gümrük ve nakliye parasını da cebimden verdim. Çünkü Türkiye'deki üniversite öğrencileri, akademisyenler ve ilim adamlarının bu eserlerden yararlanmasını istedim.'
- 'Bu eserler insanlık tarihi için çok önemli'
El yazması eserlerin önemini vurgulayan Dr. El Doghim, 'İstanbul'da yaklaşık 250 bin el yazması var. İslam medeniyetini nesillerden nesillere aktaracak bir kitap dünyası. 700 yıllık Osmanoğullarının mirası bu eserler için bir şey yapmak zorundaydım. Çünkü bu eserler yetim ve gerçekten insanlık tarihi için çok önemli.' değerlendirmesinde bulundu.
Araştırmacı yazar Doghim, Ragıp Paşa Kütüphanesi'ndeki çalışmasının da 5 yıl sürdüğünü vurgulayarak, şunları kaydetti:
'Bu çalışma geçen yıl 10 cilt olarak çıktı. Orijinal tıpkı basımını içeren geniş kapsamlı bir DVD de hazırladık. Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci Ragıp Paşa çok özel işler yapmış bir insan. Koleksiyonunda şahane kitaplar var. Şam, Halep ve Mısır vilayetlerinde hizmet vermiş. Aynı zamanda bir alim ve yazdığı 22 kitap bulunuyor. Bu bakımdan eserleri de çok geniş kapsamda ele aldım. Kitap ve yazar hakkında dipnot olarak değil, tamamen açıklamalı sayfalarca yazı hazırladım. İki bin 638 eseri içeriyor. Bir ansiklopedi niteliğinde oldu. Japon kağıdına renkli, tıpkı basım yaptık. Ragıp Paşa hakkında da bir mukaddime yazdım. Maalesef ne Türkler ne de Araplar kendisini yeterince tanımıyor. Ragıp Paşa aynı zamanda bir müfessirdi. Eserlerinden böyle bir özelliğini de ortaya çıkardık.'
Bu tür çalışmaların büyük titizlik gerektirdiğinin altını çizen El Doghim, işini çok sevdiğini aktararak, 'Zaten bu işi ancak seven biri yapabilir. Hemen bitecek bir iş değil ve sabır ister. Artık Osmanlıca ve Farsça bilen insan çok az. Arapça bilen de yok. Ragıp Paşa Kütüphanesi'nde, 5 yıl gece gündüz çalışarak, 25 tane indeks yaptım. Kitapları kim yazdı, kime yazdı, kime verdi? Tüm bunların indekslerini yazdım. İnanıyorum ki dünyada bu katalogdan daha iyisi yok.' diye konuştu.
El Doghim, Mesnevihane Kütüphanesindeki bin 112 eser üzerinde de 2 yıl çalıştığını belirterek, Bosna Hersek'te bulunan Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi'ndeki el yazmaları kataloğunun da tashihlerini yaptığını söyledi.
Bu iş için bilgi ve sabır gerektiğini ve parayla yapılacak bir iş olmadığını kaydeden El Doghim, çalışmaları için kimseden destek istemediğini sözlerine ekledi.
Kaynak: AA
Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi ile Ragıp Paşa Kütüphanesi'ndeki el yazması eserlerin kataloglarını hazırlayan El - Doghim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1983'te Suriye'den gelerek Türkiye'ye yerleştiğini ve çeşitli okullarda Arapça öğretmenliği yaptığını söyledi.
Yazar El Doghim, öğretmenlik yaparken her gün Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi'ne gittiğini ve yazma eserleri incelediğini belirterek, 'Süleymaniye Kütüphanesinin eski müdürü Muammer Ülker'e bir gün 'Kanuni Sultan Süleyman yazma eserlerini ne zaman katalog yapacaksın' diye sordum. O da devlet kömür parası vermediği için kızgındı ve 'Dostum kim yapacak ki? Türkler Arapça bilmiyor, Araplar ise tembel. Devlet bize kömür parası vermiyor. Kitaplar rutubetten perişan halde.' dedi. Ben de 'İnşallah yazma eserlerin kataloğunu ben yapacağım.' dedim. O da 'İnşallah' diye cevap verdi. Onun inşallah duası 21 yıl sonra kabul oldu ve ben kataloğu hazırladım.' ifadelerini kullandı.
Master ve doktora eğitimini 1990'lı yıllarda Londra'da tamamladığını kaydeden El Doghim, yazma eserler için Londra'dan Türkiye'ye döndüğünü kaydetti.
Mahmoud El Saied El Doghim, Kanuni Sultan Süleyman'ın kitap koleksiyonunun kataloğunu 3 cilt olarak, 2010'da bitirdiğini kaydederek, 'Kataloğun yanı sıra bütün el yazmalarını orijinal şekilde içeren, 15 bin resmin tıpkı basımı da DVD içerisinde yer alıyor. Katalogda bulunan her kitap ve yazarı için açıklamalı dipnotlar da yazdım. Katalog tüm bu özellikleri içererek aslında dünyada bir ilki de gerçekleştirdi.' dedi.
Katalogları Malezya'daki Saqıfat Al-Safa Vakfının katkılarıyla hazırladığını dile getiren yazar El Doghim, şu bilgileri verdi:
'İki bin 165 adet yazma eser üzerine iki yıl boyunca çalıştım. Çalışmalara başladığımızda Süleymaniye Kütüphanesi müdürüne, 'Biz sizden bir şey istemiyoruz. Yalnız her kitap her el yazması için baştan ve sondan fotoğraf istiyoruz. Katalogların bütün maliyetleri bize ait olacak. Biz size bunun sonrasında 500 adet katalog vereceğiz dedik'. Bu çalışmayı Türkiye'deki bir matbaada bastırmak istedim. Bunlar sizin tarihiniz başka ülkede basılmasın demiştim. Fakat çok yüksek fiyat istediler diye Beyrut'ta bastırdık. Türkiye'ye getirirken sınırda gümrük ve nakliye parasını da cebimden verdim. Çünkü Türkiye'deki üniversite öğrencileri, akademisyenler ve ilim adamlarının bu eserlerden yararlanmasını istedim.'
- 'Bu eserler insanlık tarihi için çok önemli'
El yazması eserlerin önemini vurgulayan Dr. El Doghim, 'İstanbul'da yaklaşık 250 bin el yazması var. İslam medeniyetini nesillerden nesillere aktaracak bir kitap dünyası. 700 yıllık Osmanoğullarının mirası bu eserler için bir şey yapmak zorundaydım. Çünkü bu eserler yetim ve gerçekten insanlık tarihi için çok önemli.' değerlendirmesinde bulundu.
Araştırmacı yazar Doghim, Ragıp Paşa Kütüphanesi'ndeki çalışmasının da 5 yıl sürdüğünü vurgulayarak, şunları kaydetti:
'Bu çalışma geçen yıl 10 cilt olarak çıktı. Orijinal tıpkı basımını içeren geniş kapsamlı bir DVD de hazırladık. Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci Ragıp Paşa çok özel işler yapmış bir insan. Koleksiyonunda şahane kitaplar var. Şam, Halep ve Mısır vilayetlerinde hizmet vermiş. Aynı zamanda bir alim ve yazdığı 22 kitap bulunuyor. Bu bakımdan eserleri de çok geniş kapsamda ele aldım. Kitap ve yazar hakkında dipnot olarak değil, tamamen açıklamalı sayfalarca yazı hazırladım. İki bin 638 eseri içeriyor. Bir ansiklopedi niteliğinde oldu. Japon kağıdına renkli, tıpkı basım yaptık. Ragıp Paşa hakkında da bir mukaddime yazdım. Maalesef ne Türkler ne de Araplar kendisini yeterince tanımıyor. Ragıp Paşa aynı zamanda bir müfessirdi. Eserlerinden böyle bir özelliğini de ortaya çıkardık.'
Bu tür çalışmaların büyük titizlik gerektirdiğinin altını çizen El Doghim, işini çok sevdiğini aktararak, 'Zaten bu işi ancak seven biri yapabilir. Hemen bitecek bir iş değil ve sabır ister. Artık Osmanlıca ve Farsça bilen insan çok az. Arapça bilen de yok. Ragıp Paşa Kütüphanesi'nde, 5 yıl gece gündüz çalışarak, 25 tane indeks yaptım. Kitapları kim yazdı, kime yazdı, kime verdi? Tüm bunların indekslerini yazdım. İnanıyorum ki dünyada bu katalogdan daha iyisi yok.' diye konuştu.
El Doghim, Mesnevihane Kütüphanesindeki bin 112 eser üzerinde de 2 yıl çalıştığını belirterek, Bosna Hersek'te bulunan Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi'ndeki el yazmaları kataloğunun da tashihlerini yaptığını söyledi.
Bu iş için bilgi ve sabır gerektiğini ve parayla yapılacak bir iş olmadığını kaydeden El Doghim, çalışmaları için kimseden destek istemediğini sözlerine ekledi.