Antalya'nın İlk Elektrik Santrali Gündelik Hayata Kazandırılacak
Muratpaşa Belediye Başkanı Ümit Uysal, Antalya’nın ilk elektrik santrali ve geçmişte başmakinist lojmanı olarak kullanılan yapının kurumlar arası işbirliği çerçevesinde gündelik hayata kazandırılacağını söyledi.
Bugüne taş duvarlar ve korozyona uğramış tribün parçalarının kaldığı santral binası ve hali hazırda Muratpaşa Belediyesi İşletme ve İştirakler Müdürlüğü’nce kullanılan eski başmakinist lojmanının restorasyonunu Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü’nce gerçekleştirilecek.
Başkan Uysal, protokolün aynı zamanda Kaleiçi surlarının onarımını da kapsadığını belirterek, “Bütün bu üniteleri restore ederek nitelikli bir şekilde gündelik hayata kazandırmayı hedefliyoruz. Çalışma tamamlandığında halka açık, ücretsiz ziyaret şeklinde bir kullanım olacak” diye konuştu.
Cumhuriyetin ilk yıllarında, Tevfik Işık Bey’in gayretleriyle hayata geçirilen elektrik santralinin aynı zamanda Antalya’nın ve modern Türkiye Cumhuriyeti’nin çok küçük bir ölçekte tarihsel gelişimini de gözler önüne serdiğini dile getiren Başkan Uysal, “1925’te Antalya’ya elektrik getirmek için kurulan bir şirket, Yedi Arıklar gibi kentin tam merkezinden geçen su kanallarının yerinde değerlenmesi ve 1970’li yıllara gelindiğinde ise şehirleşme ve göç nedeniyle kuruyan arıklar ve atıl kalan bir santral. Günümüze yıkık taş duvarlar ve çürümüş tribün parçalarıyla kalan bir yapı. Bu açıdan değerlendirdiğimizde söz konusu protokolle Antalya’da Cumhuriyet döneminin ilk yapılarından birine da sahip çıkıyor ve tarihiyle bugüne taşıyoruz. Kurumlar arası işbirliğiyle böylesi bir çalışmayı mümkün kılan Antalya Valisi Karaloğlu, Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Karabayram’a teşekkür ediyorum. Antalyamıza hayırlı olmasını temenni ediyorum.”
Santralin tarihçesi
Antalya’ya elektrik 1928 yılı başlarında Tevfik Işık Bey’in büyük gayretleri ile geldi. Tevfik Işık, emekli olup 1923 yılında Antalya’ya yerleşince, ‘Yedi Arıklar’ olarak bilinen su kanallarından denize akıtılan suyun, elektrik üretimi için uygun bir olanak sunduğunu görünce, Antalya’nın aydınlatılması için var gücüyle çalışmalara başladı.
Gazi Mustafa Kemal ve İsmet İnönü’nün olurlarıyla, 1925 yılında çok ortaklı bir şirket olarak 10 bin lira sermayeli Antalya Elektrik Türk AŞ kuruldu. 1928 yılında Antalya elektriğe kavuşur ve santral Yenikapı, Kalekapısı, Şarampol semtlerine ilk elektriği verir. Santral, 1975 yılına kadar faaliyetini sürdürdü. Ne var ki, 1970’li yılların başlarından itibaren ‘Yedi Arıklar’dan gelen suyun azalması ve çeşitli teknik yetersizliklerden dolayı santral, 1975 yılında kapandı. Bu tarihten sonra kaderine terk edilen santralin tribünleri, hurda olarak satıldı.