Nazilli'de Oda Başkanı Mehmet Karadeli'den Soba Zehirlenmesi Uyarısı
Nazilli Bakırcılar, Kalaycılar ve Tenekeciler Odası Başkanı Mehmet Karadeli, kış aylarında soba zehirlenmelerine karşı uyarılarda bulundu.
Soba kültürünün tenekecilikle başladığını ancak sobacılığın günümüzde değerini yitirdiğini ifade eden Nazilli Bakırcılar, Kalaycılar ve Tenekeciler Odası Başkanı Mehmet Karadeli, “Evlerde ve iş yerlerinde kullanılan soba, ızgara, kova gibi ürünlerin imal edildiği atölyeler, bu işi yapacak eleman yetiştiremedikleri için unutulmaya yüz tutan meslekler arasına girmiştir. Bin bir çile ile ve yılların verdiği ustalık ile yapılmış olan el yapımı sobalar, teknoloji karşısında yenilip, unutulmaya yüz tutmuştur. Son teknolojiyle donatılmış fabrikalarda üretilen sobalar, kalorifer sistemlerinin ve elektrikli sobaların çıkmasıyla sac sobalara olan rağbet çok azalmıştır. Günümüzde bu meslekte çalışacak işçi bulmak zorlaşmıştır. Bir zamanlar oldukça yaygın olan tenekecilik ve sobacılık mesleği, günümüzde sayıları oldukça azalmasına rağmen ayakta kalabilmek için soba dışında ziraat aletleri imal ve tamir işleri yapmaktadırlar. Yaz mevsimlerinde demircilik yapan ustalar, kış mevsiminde soba imalatı ve tamiri yapmaktadırlar.”
Bu yıl soğuk bir kış mevsimi beklendiğini belirten Karadeli, “Soba fiyatları 100 TL’den başlayıp 350 TL’ye kadar değişmektedir. Türkiye’de elektrikle ısınmanın maliyeti yüksektir. Pahalı elektrik faturaları ile karşı karşıya kalmamak için evleri müsait olanlar soba kullanabilir. Günümüzde çok çeşitli sobalar imal edilmektedir. Kültürümüzün de vazgeçilmezleri arasında yer alan soba ile ısınırken nostaljiyi de yaşamak isteyenler normal soba yerine kuzine dediğimiz türden sobalar alarak, hem ısınabilir hem de yemeğini veya kış aylarının vazgeçilmezi olan kestanesini pişirebilir” dedi.
Soğuk havaların etkisinin hissedilmesi ile birlikte sobaların yanmaya başladığını ifade eden Nazilli Bakırcılar, Kalaycılar ve Tenekeciler Odası Başkanı Mehmet Karadeli, Soba ile ısınanların zehirlenmelere karşı dikkatli olmaya çağırarak, “Yangınlarda olduğu gibi soba zehirlenme vakalarının da yüzde 99’u bilinçsizlikten kaynaklanmaktadır” dedi.
Karadeli, yaptığı açıklamada, "Bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Güneybatıdan esen bir rüzgâr olan "lodos" nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbon monoksit gazı ile zehirlenmektedir. Bu nedenle soba ve doğalgaz zehirlenmelerine karşı İl Umumi Hıfzıssıhha Meclisince belirlenen tedbirleri almak zorundayız. En ekonomik ve en sağlıklı şekilde ısınmak için lütfen kurallara harfiyen uyalım” dedi.
Montajda dikkat edilmesi gerekenler
Sobanın montajında ve kullanımında dikkat edilmesi gereken konulara da değinen Karadeli, "Soba, kapasitesine uyan yeterli hacimde bir yere konmalıdır ve mutlaka TSE belgeli olmalıdır. Bina bacası ile yakınındaki yüksek yapı veya ağaç gibi engeller arasındaki mesafe en az 6 metre olmalıdır. Dumanın geri tepmemesi için, bacanın en üst noktası, çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksek olmalıdır. Sobadan en verimli bir şekilde faydalanmak için soba pencereye (dış duvara) yakın bir yere kurulmalıdır. Sobanın ısı yüzeyinin arttırılması için soba baca çıkışında çoklu baca elemanı kullanılabilir. Bacanın en üst noktasına baca şapkası takılmalıdır. Soba borusu bacaya, baca kesitini daraltmayacak şekilde montaj edilmelidir. Bacalar (zemin dairelerde) muhakkak döşemeden başlanılarak yapılmalı ve alt kısımda temizleme kapağı olmalıdır. Soba sıcaktan etkilenmeyen, yanmaz bir levha ya da tercihen mermer üzerine yerleştirilmelidir. Soba ile en yakın duvar arasındaki mesafe en az 50 santimetre olmalıdır. Soba boruları mümkün olduğunca kısa ve düşey doğrultuda olmalı, yatay borular bacaya hafif bir eğimle döşenmelidir. Uzun yatay borular kullanılmamalıdır. Yatay borular en fazla 2 metre olmalı ve en fazla 2 adet dirsek kullanılmalıdır. Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalıdır."
Sobaların yakılması
Sobaların yakılması ile ilgili önemli bilgiler veren Karadeli, “Soba aşırı doldurulmamalıdır, aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve baca çekişi zayıflar. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, konulacak yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir. Soba yakıtla beslenirken, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması gerekmektedir. Sobanın söndüğünden emin olunmadan veya odanın sürekli havalandırması sağlanmadan sobalı odada yatılmamalıdır. Lodoslu havalarda soba yakılmamalıdır. Yakılacaksa da mutlaka gerekli önlemler alınmalı, oda sürekli havalandırılmalıdır. Sobalar düzenli olarak temizlenmeli, ızgara üzerinde ve soba iç duvarına biriken cüruflar maşa ile alınmalıdır. Soba her yakmadan önce külü, kül silkme kolu kullanılarak, kül kutusuna toplanmalı ve dışarı alınmalıdır. Bacalar en az 2 ayda bir temizlenmelidir. Temiz sobada yakıtın daha verimli yanması ve çevreye zarar veren baca gazlarının azalması sağlanır" dedi.