Edebiyatçı Mehmet Doğan'a Fahri Doktora
D. Mehmet Doğan, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesince Türk düşünce, kültür ve edebiyatına yaptığı katkılar dolayısıyla fahri doktora unvanına layık görüldü Rektör Prof. Dr. Metin Doğan: 'Milli dil ve kültür alanında sayısız eserler vermiş, ömrünü bu alana vakfetmiş Sayın Mehmet Doğan'a kendi misyonu doğrultusunda yaptığı çalışmalardan dolayı, bu çalışmaları gelecek kuşaklara aktarmayı hedeflemiş olan üniversitemizin senatosu böyle bir unvanı vermeyi uygun bulmuştur' Edebiyatçı yazar Mehmet Doğan: 'Dilimiz üzerinde yapılan operasyonun hala artçı sarsıntılarını ortadan kaldırabilmiş değiliz. Zengin söz dağarcığına sahip bin yıllık dilimizi, bir kenara bırakıp daha dar bir lugat ile yolumuza devam etmeye çalıştık'
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesince (AYBÜ), Türk düşünce, kültür ve edebiyatı alanına yaptığı katkılar dolayısıyla edebiyatçı ve yazar D. Mehmet Doğan'a fahri doktora unvanı verildi.
Üniversitenin Esenboğa Merkez Külliyesi'nde düzenlenen törene akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Program, Doğan'ın hayat hikayesinin anlatıldığı sinevizyon sunumuyla başladı.
AYBÜ Rektörü Prof. Dr. Metin Doğan, üniversitenin sadece Türkiye'de yaşayanları değil, kültürel, tarihi, milli ve coğrafi anlamda geçmişten bugüne birlik içinde olunan bütün coğrafyalardaki gençlere de hitap etmek için çalıştığını söyledi.
Doğan, "Milli dil ve kültür alanında sayısız eserler vermiş, ömrünü bu alana vakfetmiş sayın Mehmet Doğan'a kendi misyonu doğrultusunda yaptığı çalışmalardan dolayı, bu çalışmaları gelecek kuşaklara aktarmayı hedeflemiş olan üniversitemizin senatosu böyle bir unvanı vermeyi uygun bulmuştur." dedi.
Rektör Doğan, bu ödül için geç kalındığını ama Doğan'a fahri doktora unvanını ilk takdim eden üniversite oldukları için de mutluluk duyduklarını dile getirdi.
- "Dilimiz üzerindeki operasyonların artçı sarsıntıları devam ediyor"
D. Mehmet Doğan ise fahri doktora verilmesinin kendisi için sürpriz olduğunu söyledi. Türkiye'nin çatışmalı bir döneminde, 1960'ların sonunda Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) Basın Yayın Yüksekokulunda okuduğunu, mezun olunca ne olacağını düşünmediğini ifade eden Doğan, "Fahri doktora unvanı ile şereflendirilmem aslında Türkçeye dikkat çekmek içindir diye düşünüyorum." dedi.
Üniversitelerin dil konusunda ciddi problemler yaşadığını ifade eden Doğan, "Dilimiz üzerinde yapılan operasyonun hala artçı sarsıntılarını ortadan kaldırabilmiş değiliz. Zengin söz dağarcığına sahip bin yıllık dilimizi bir kenara bırakıp daha dar bir lügat ile yolumuza devam etmeye çalıştık. Bu da ciddi hasarlara yol açtı. Bilhassa üniversite öğretiminde terminoloji konusunda hocalarımızın hala bir karara varamadıklarını, uzlaşamadıklarını ve her üniversitede, her hocanın farklı terminoloji kullandığını görüyoruz. Bu belirsizlik ortamında da Batı dillerinden gelen bir terminoloji üniversitelerimizde yaygınlaşıyor." diye konuştu.
Batı dillerindeki terminolojilerin üniversitelerde yaygınlaşmasının önce tıp alanında başladığını, ardından ziraat, fizik, kimya ve biyoloji alanlarında kullanıldığını, bugün ilahiyat fakültelerine de sirayet ettiğini belirten Doğan, bu konunun çözülmesi gereken önemli bir mesele olduğunun altını çizdi.
Doğan, fahri doktora unvanını takdim eden rektöre ve öğretim üyelerine teşekkür etti.
- D. Mehmet Doğan kimdir?
1947'de Ankara'nın Kalecik ilçesinde doğdu. 1972'de bugün Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi olarak öğretime devam eden SBF Basın Yayın Yüksekokulu radyo televizyon bölümünden mezun oldu. Türk Tarih Kurumu Yeni Türkiye Araştırma Merkezi'nde dokümantalist, Dergah Yayınlarında yayın yönetmeni, TRT'de genel müdür danışmanı olarak görev yaptı. 1978'de yayıncılığa ara vererek Ankara’ya döndü ve Büyük Türkçe Sözlük'ü hazırlamaya başladı, Türkiye Yazarlar Birliğinin (TYB) kuruluş çalışmalarını yürüttü ve Birlik Yayınlarını kurdu. 1980-1987 yıllarında Kültür Bakanlığı Sinema Dairesinde film yapımcısı ve senaryo yazarı olarak çalıştı. 1991-1993 yıllarında Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesinde yazarlık dersleri verdi. Birlik Medya AŞ'nin genel müdürlüğü görevinde bulundu. 1996-2005 yıllarında RTÜK üyesi olarak görev yaptı. Yeni Devir, Zaman, Vakit, Akit gazeteleri ile Yörünge ve Vahdet dergilerinde günlük/haftalık yazılar kaleme aldı.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi'nin yayınını planlayan ve ilk ciltlerinin yayınını yöneten Doğan, bu ansiklopediye muhtelif maddeler yazdı. Üç ciltlik Türk Aile Ansiklopedisi'nin yayınını yönetti. Ağırlıkla siyasi ve sosyal tarih, fikir ve basın tarihi, dil gibi alanlarla ilgili olarak çalışmalar gerçekleştirdi. TYB, Mehmed Akif Fikir ve Sanat Vakfı, Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı, Türkiye Gönüllü Teşekküller Vakfının kurucularından olan Doğan, 1978-1996 yıllarında TYB genel başkanlığını yürüttü ve TYB tarafından yayımlanan Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı'nın yayınını yönetti.
Türk Dünyası ile münasebetlerin yeniden kurulması sürecinde, kültürel ve edebî ilişkilerin gelişmesinde önemli yeri olan Türkçenin Uluslararası Şiir Şölenlerinin düzenlenmesine öncülük etti.
Tarih ve Toplum adlı eseriyle Türkiye Milli Kültür Vakfı teşvik ödülü (1978), Büyük Türkçe Sözlük'le Türkiye Yazarlar Birliği Dil ödülü (1982) ile Büyük Türkçe Sözlük'ün geliştirilmiş 10. baskısıyla Özbekistan Yazarlar Birliği'nin Milletlerarası Kaşgarlı Mahmud Mükafatı’na layık görüldü (1995). Türk dünyası ve Balkan Türklerinin kültürüne hizmetlerinden ötürü 7. Balkanlar Türk Kültürüne Hizmet Ödülü’nü aldı (2004). Karaman'da düzenlenen 735. Türk Dil Bayramı kapsamında, Büyük Türkçe Sözlük'ün geliştirilmiş yeni baskısından ötürü Karaman Dil Ödülü’ne layık bulundu (2012).
Evli ve 3 çocuk babası olan Doğan, halen TYB Vakfı Başkanlığı görevini yürütüyor.
- Mehmet Akif ve Taceddin Dergahı
D. Mehmet Doğan'ın edebi yaşamında Mehmet Akif Ersoy'a olan duyarlılığı farklı bir yer tuttu. Söz gelimi, yazarlık alanının tanımlanması, yazarların mesleki bir kuruluş çatısı altında toplanması, geçmişteki büyük yazarların ve yaşayan yazarların tanıtılması yönünde faaliyetlerde bulundu. Safahat ve İstiklâl Marşı şairi Mehmed Akif Ersoy’un sürekli olarak anılması, Ankara’da Milli Mücadele sırasında ikamet ettiği Taceddin Dergahı’nın korunması için çaba sarf etti. Taceddin Dergahı etrafındaki kanunsuz ve ruhsatsız yapıların yıkılarak bölgenin İstiklâl Marşı Bahçesi/parkı haline getirilmesi için proje hazırladı. Milletin milli mutabakat metni olan İstiklal Marşı’nın TBMM tarafından kabul edildiği 12 Mart'ın milli gün şeklinde kutlanması için çaba harcadı. TYB Vakfı bünyesinde Mehmed Akif Araştırmaları Merkezi kurarak Mehmed Akif bilgi şölenlerinin yapılmasına öncülük etti. Şölenlerin bildirileri 8 cilt halinde yayımlandı.
- Eserleri
Doğan'ın basılmış eserlerinden bazıları şöyle: Büyük Türkçe Sözlük, Okullar İçin Büyük Türkçe Sözlük, İlk Sözlük, Temel Büyük Türkçe Sözlük Batılılaşma İhaneti, Dil Kültür Yabancılaşma, Halka Karşı Demokrasi, Camideki Şair-Mehmed Akif, Türkiye'de Darbeler Müdahaleler ve Siyasi Sistem, Kemalizm, Bir Savaş Sonrası İdeolojisi: Kemalizm, Kültürel Savaş ve Savaş Kültürü, İletişim veya Dehşet Çağı, Kitaplık Kılavuzu, Türkistan-Türkiye Gergefinde İran, Türkendülüsiye-Hilâl Operasyonu, Bir Lügat Bulamadım, Yüzyılın Soykırımı, Mağlubiyet İdeolojisinin Sonu, Devlet Sözlük Yazar mı, İslâm Şâiri İstiklâl Şairi Mehmed Âkif, Türkistan Türkiye/Türk Kimliğinin Coğrafyaları, Türkiye Cumhuriyeti Tarihine Giriş, İki Yol Açıcı: Nureddin Topçu ve Necip Fâzıl, Neden Klasiklerimiz Yok?
D. Mehmet Doğan ayrıca Sanat Sözlüğü (1977), Ulucami (1977), Şairler Meydanı (1978), Kaybolan Şehirler (1985), Nureddin Topcu (1985), Mehmed Akif (1986), Yaşayan Geçmiş (1987) gibi senaryo ve film metinleri ile Mimar Sinan belgeseline imza attı.
Kaynak: AA
Üniversitenin Esenboğa Merkez Külliyesi'nde düzenlenen törene akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Program, Doğan'ın hayat hikayesinin anlatıldığı sinevizyon sunumuyla başladı.
AYBÜ Rektörü Prof. Dr. Metin Doğan, üniversitenin sadece Türkiye'de yaşayanları değil, kültürel, tarihi, milli ve coğrafi anlamda geçmişten bugüne birlik içinde olunan bütün coğrafyalardaki gençlere de hitap etmek için çalıştığını söyledi.
Doğan, "Milli dil ve kültür alanında sayısız eserler vermiş, ömrünü bu alana vakfetmiş sayın Mehmet Doğan'a kendi misyonu doğrultusunda yaptığı çalışmalardan dolayı, bu çalışmaları gelecek kuşaklara aktarmayı hedeflemiş olan üniversitemizin senatosu böyle bir unvanı vermeyi uygun bulmuştur." dedi.
Rektör Doğan, bu ödül için geç kalındığını ama Doğan'a fahri doktora unvanını ilk takdim eden üniversite oldukları için de mutluluk duyduklarını dile getirdi.
- "Dilimiz üzerindeki operasyonların artçı sarsıntıları devam ediyor"
D. Mehmet Doğan ise fahri doktora verilmesinin kendisi için sürpriz olduğunu söyledi. Türkiye'nin çatışmalı bir döneminde, 1960'ların sonunda Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) Basın Yayın Yüksekokulunda okuduğunu, mezun olunca ne olacağını düşünmediğini ifade eden Doğan, "Fahri doktora unvanı ile şereflendirilmem aslında Türkçeye dikkat çekmek içindir diye düşünüyorum." dedi.
Üniversitelerin dil konusunda ciddi problemler yaşadığını ifade eden Doğan, "Dilimiz üzerinde yapılan operasyonun hala artçı sarsıntılarını ortadan kaldırabilmiş değiliz. Zengin söz dağarcığına sahip bin yıllık dilimizi bir kenara bırakıp daha dar bir lügat ile yolumuza devam etmeye çalıştık. Bu da ciddi hasarlara yol açtı. Bilhassa üniversite öğretiminde terminoloji konusunda hocalarımızın hala bir karara varamadıklarını, uzlaşamadıklarını ve her üniversitede, her hocanın farklı terminoloji kullandığını görüyoruz. Bu belirsizlik ortamında da Batı dillerinden gelen bir terminoloji üniversitelerimizde yaygınlaşıyor." diye konuştu.
Batı dillerindeki terminolojilerin üniversitelerde yaygınlaşmasının önce tıp alanında başladığını, ardından ziraat, fizik, kimya ve biyoloji alanlarında kullanıldığını, bugün ilahiyat fakültelerine de sirayet ettiğini belirten Doğan, bu konunun çözülmesi gereken önemli bir mesele olduğunun altını çizdi.
Doğan, fahri doktora unvanını takdim eden rektöre ve öğretim üyelerine teşekkür etti.
- D. Mehmet Doğan kimdir?
1947'de Ankara'nın Kalecik ilçesinde doğdu. 1972'de bugün Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi olarak öğretime devam eden SBF Basın Yayın Yüksekokulu radyo televizyon bölümünden mezun oldu. Türk Tarih Kurumu Yeni Türkiye Araştırma Merkezi'nde dokümantalist, Dergah Yayınlarında yayın yönetmeni, TRT'de genel müdür danışmanı olarak görev yaptı. 1978'de yayıncılığa ara vererek Ankara’ya döndü ve Büyük Türkçe Sözlük'ü hazırlamaya başladı, Türkiye Yazarlar Birliğinin (TYB) kuruluş çalışmalarını yürüttü ve Birlik Yayınlarını kurdu. 1980-1987 yıllarında Kültür Bakanlığı Sinema Dairesinde film yapımcısı ve senaryo yazarı olarak çalıştı. 1991-1993 yıllarında Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesinde yazarlık dersleri verdi. Birlik Medya AŞ'nin genel müdürlüğü görevinde bulundu. 1996-2005 yıllarında RTÜK üyesi olarak görev yaptı. Yeni Devir, Zaman, Vakit, Akit gazeteleri ile Yörünge ve Vahdet dergilerinde günlük/haftalık yazılar kaleme aldı.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi'nin yayınını planlayan ve ilk ciltlerinin yayınını yöneten Doğan, bu ansiklopediye muhtelif maddeler yazdı. Üç ciltlik Türk Aile Ansiklopedisi'nin yayınını yönetti. Ağırlıkla siyasi ve sosyal tarih, fikir ve basın tarihi, dil gibi alanlarla ilgili olarak çalışmalar gerçekleştirdi. TYB, Mehmed Akif Fikir ve Sanat Vakfı, Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı, Türkiye Gönüllü Teşekküller Vakfının kurucularından olan Doğan, 1978-1996 yıllarında TYB genel başkanlığını yürüttü ve TYB tarafından yayımlanan Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı'nın yayınını yönetti.
Türk Dünyası ile münasebetlerin yeniden kurulması sürecinde, kültürel ve edebî ilişkilerin gelişmesinde önemli yeri olan Türkçenin Uluslararası Şiir Şölenlerinin düzenlenmesine öncülük etti.
Tarih ve Toplum adlı eseriyle Türkiye Milli Kültür Vakfı teşvik ödülü (1978), Büyük Türkçe Sözlük'le Türkiye Yazarlar Birliği Dil ödülü (1982) ile Büyük Türkçe Sözlük'ün geliştirilmiş 10. baskısıyla Özbekistan Yazarlar Birliği'nin Milletlerarası Kaşgarlı Mahmud Mükafatı’na layık görüldü (1995). Türk dünyası ve Balkan Türklerinin kültürüne hizmetlerinden ötürü 7. Balkanlar Türk Kültürüne Hizmet Ödülü’nü aldı (2004). Karaman'da düzenlenen 735. Türk Dil Bayramı kapsamında, Büyük Türkçe Sözlük'ün geliştirilmiş yeni baskısından ötürü Karaman Dil Ödülü’ne layık bulundu (2012).
Evli ve 3 çocuk babası olan Doğan, halen TYB Vakfı Başkanlığı görevini yürütüyor.
- Mehmet Akif ve Taceddin Dergahı
D. Mehmet Doğan'ın edebi yaşamında Mehmet Akif Ersoy'a olan duyarlılığı farklı bir yer tuttu. Söz gelimi, yazarlık alanının tanımlanması, yazarların mesleki bir kuruluş çatısı altında toplanması, geçmişteki büyük yazarların ve yaşayan yazarların tanıtılması yönünde faaliyetlerde bulundu. Safahat ve İstiklâl Marşı şairi Mehmed Akif Ersoy’un sürekli olarak anılması, Ankara’da Milli Mücadele sırasında ikamet ettiği Taceddin Dergahı’nın korunması için çaba sarf etti. Taceddin Dergahı etrafındaki kanunsuz ve ruhsatsız yapıların yıkılarak bölgenin İstiklâl Marşı Bahçesi/parkı haline getirilmesi için proje hazırladı. Milletin milli mutabakat metni olan İstiklal Marşı’nın TBMM tarafından kabul edildiği 12 Mart'ın milli gün şeklinde kutlanması için çaba harcadı. TYB Vakfı bünyesinde Mehmed Akif Araştırmaları Merkezi kurarak Mehmed Akif bilgi şölenlerinin yapılmasına öncülük etti. Şölenlerin bildirileri 8 cilt halinde yayımlandı.
- Eserleri
Doğan'ın basılmış eserlerinden bazıları şöyle: Büyük Türkçe Sözlük, Okullar İçin Büyük Türkçe Sözlük, İlk Sözlük, Temel Büyük Türkçe Sözlük Batılılaşma İhaneti, Dil Kültür Yabancılaşma, Halka Karşı Demokrasi, Camideki Şair-Mehmed Akif, Türkiye'de Darbeler Müdahaleler ve Siyasi Sistem, Kemalizm, Bir Savaş Sonrası İdeolojisi: Kemalizm, Kültürel Savaş ve Savaş Kültürü, İletişim veya Dehşet Çağı, Kitaplık Kılavuzu, Türkistan-Türkiye Gergefinde İran, Türkendülüsiye-Hilâl Operasyonu, Bir Lügat Bulamadım, Yüzyılın Soykırımı, Mağlubiyet İdeolojisinin Sonu, Devlet Sözlük Yazar mı, İslâm Şâiri İstiklâl Şairi Mehmed Âkif, Türkistan Türkiye/Türk Kimliğinin Coğrafyaları, Türkiye Cumhuriyeti Tarihine Giriş, İki Yol Açıcı: Nureddin Topçu ve Necip Fâzıl, Neden Klasiklerimiz Yok?
D. Mehmet Doğan ayrıca Sanat Sözlüğü (1977), Ulucami (1977), Şairler Meydanı (1978), Kaybolan Şehirler (1985), Nureddin Topcu (1985), Mehmed Akif (1986), Yaşayan Geçmiş (1987) gibi senaryo ve film metinleri ile Mimar Sinan belgeseline imza attı.