TCMB Finansal İstikrar Raporu
Rapordan: 'Gelişmiş ülkelerde para politikasının seyri, küresel jeopolitik riskler ve Avro Bölgesi genelindeki siyasi gelişmeler finansal sistem için olası kırılganlık unsurları arasında yer almaktadır' 'Bununla birlikte, Türk bankacılık sektörünün güçlü sermaye tabanı, istikrarlı aktif kalitesi ve yeterli likit varlık düzeyi sayesinde söz konusu risklere karşı dayanıklılığını sürdüreceği değerlendirilmektedir' 'Önümüzdeki dönemde finans sektöründe kurumlar vergisi oranlarında yapılan değişikliğin bankacılık sektörü sermaye yeterlilik rasyosuna etkisinin sınırlı olması beklenmektedir' 'Firma kredilerinde yabancı para cinsinden tahsili gecikmiş alacakların mevcut seviyelerini koruması bankacılık kesimi aktif kalitesinin dışsal şoklara karşı dayanıklılığının bir göstergesidir'.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Finansal İstikrar Raporu'nda, gelişmiş ülkelerde para politikasının seyrinin, küresel jeopolitik risklerin ve Avro Bölgesi genelindeki siyasi gelişmelerin finansal sistem için olası kırılganlık unsurları arasında yer aldığı belirtilerek, "Bununlabirlikte, Türk bankacılık sektörünün güçlü sermaye tabanı, istikrarlı aktifkalitesi ve yeterli likit varlık düzeyi sayesinde söz konusu risklere karşı dayanıklılığını sürdüreceği değerlendirilmektedir." denildi.
TCMB tarafından Kasım 2017 dönemine ilişkin Finansal İstikrar Raporu, bankanın internet sitesinde yayımlandı.
Raporda, küresel iktisadi faaliyette gözlenen canlanmanın Mayıs 2017'deki Finansal İstikrar Raporu'ndan bu yana devam ettiği belirtildi.
Yurt içindekamu maliyesi teşvikleri ve destekleriyle birlikte uygulanan makroihtiyati politikalar sonucu kredi büyümesinin geçmiş yıllara göregüçlü bir seyir izlediği ve iktisadi faaliyetin hız kazandığı ifade edilen raporda, açıklanan verilerin, iktisadi faaliyetteki güçlü seyrin üçüncü çeyrekte de devamettiğine işaret ettiği vurgulandı.
Raporda, yılın üçüncü çeyreğinde, öne çekilen firmakredi talebindeki normalleşmenin ve Kredi Garanti Fonu (KGF)kefaletli kredilerde limitlere yaklaşılmış olmasının bir sonucu olarak kredi büyümesinin tarihsel ortalamasına yakınsadığı ve bu seviyelerde istikrar kazandığı bildirildi.
Bu çerçevede, makroihtiyati teşviklerin ve KGF kefaletli kredilerin büyümeye etkisinin kademeli olarak azalacağı ve ekonominin ana eğilimine yöneleceğinin öngörüldüğü belirtilen raporda, küresel finansal piyasalara ilişkin şu değerlendirmelere yer verildi:
"Küresel ekonomideki olumlu görünüm, risk iştahındaki artış ve gelişmiş ülke para politikalarına dair belirsizliklerin azalmasından kaynaklanan destekle olumlu seyrini sürdürmektedir. ABD Merkez Bankası'nın (Fed) parasal normalleşme süreci kapsamında eylül ayında aldığı bilanço küçültme kararı, gelişmiş ülkelerde devam eden iktisadi politika belirsizliğinin azalmasına katkı sağlamıştır. Avrupa Birliği (AB) üyesi bazı ülkeler ile İngiltere'deki seçim sürecinin tamamlanması da söz konusu belirsizliğin azalmasında rol oynamıştır. İspanya'da süregelen siyasi belirsizlik ve İngiltere'nin AB'den çıkış sürecine ilişkin yol haritasının henüz netleşmemesi Avro Bölgesi kaynaklı dışsal riskleri bir miktar artırmakla birlikte, ABD ile diğer gelişmiş ülkelerin iktisadi faaliyetlerindeki canlanma ve para politikalarındaki normalleşme eğilimi küresel finansal piyasalardaki görünümü desteklemektedir.
Gelişmiş ülke ekonomilerindeki toparlanmanın belirginleşmesiyleküresel ticaret hacmi de artış göstermiştir. Bu çerçevede, küreselfinansal piyasalardaki olumlu görünümün ve getiri arayışının dakatkısıyla gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye girişleri, jeopolitikgelişmelere duyarlılığını korumakla birlikte yüksek seyretmeye devametmiştir. Ancak bu durum, Fed'in yanı sıra, diğer gelişmişülke merkez bankaları tarafından da ifade edilen normalleşmesüreçlerinin beklentilerin tersine işlemesi durumunda sekteye uğrama riskine sahiptir. Bu riskler, Asya ve Orta Doğu başta olmak üzere jeopolitik sorunların gelişimine bağlı olarak artabilecektir."
- "Ticari kredilerdeki YP'den TL'ye geçiş devam etti"
Raporda firmaların toplam finansal borçluluğun gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranının 2017başından itibaren yatay seyrettiği belirtildi.
Bu durumum, hemyurt içi hem de yurt dışından temin edilen yabancı para (YP) cinsi kredi stokundakibüyümenin yavaşlamasından kaynaklandığı ifade edilen raporda, YP kredilerinvadelerinde gözlenen belirgin uzamanın, kur riskini azaltıcı unsurlararasında olduğu, YP tahsili gecikmiş alacak (TGA) oranının düşük seyrettiği bildirildi.
Raporda reel sektörün kur riskine yönelik sağlıklı bir takip ve analiz mekanizmasının kurulması içinSistemik Risk Veri Takip Modeli geliştirildiği ve bu amaçla kapsamlı bir veri seti oluşturulduğu anımsatıldı.
Yürürlükte bulunan düzenlemeler çerçevesinde hanehalkı YP cinsinden kredi kullanamamasının hanehalkını kur riskinden koruduğu vurgulanan raporda, şu ifadelere yer verildi:
"2016 yılı son çeyreğinden itibaren yurt içinde yürütülen makroihtiyati politikalar, kamu tedbir ve teşvikleri ile KGF kefaletli kredi desteğiyle kredi hacminde önemli bir artış sağlanmıştır. Bu artışta arz ve talep yönlü unsurlar etkili olmuştur. Uzayan vade ve baz etkisiyle özellikle konut ve ihtiyaç kredileri belirgin bir artış sergilerken, KGF kefaletli krediler başta olmak üzere kredi imkanları ticari kredileri destekleyici etkide bulunmuştur. Makroihtiyati tedbirlerle desteklenen bireysel kredi kullanımının yanı sıra reel sektöre sağlanan kredi imkanları, firmaları canlanan yurt içi talebi karşılamaya, ertelenen stok artırımına ve borçların yeniden yapılandırılmasına yönlendirmiştir. Bu dönemde YP firma kredileri kur hareketleri ve zayıf seyreden makine-teçhizat yatırım talebine bağlı olarak yavaşlamıştır. Gerek kur gelişmeleri gerekse kur riskinin yönetilmesine ilişkinfarkındalığın artması sonucu ticari kredilerdeki YP'den TL'ye geçiş,mevcut rapor döneminde de devam etmiştir. YP mevduatlarda budönemde gözlenen güçlü artış ve TL kredilerdeki ivmelenme,bankaları uluslararası piyasalardan para takası yoluyla ek TL kaynakbulmaya yöneltmiştir."
- "Bankacılık sektörünün aktif kalitesi güçlü seyretmekte"
Raporda, bankacılık sektörünün olası şoklara karşı güçlü likidite pozisyonunukoruduğu, bankaların TCMB'de Rezerv Opsiyon Mekanizması (ROM) kapsamında bulundurduğu altın ve döviz cinsi likit varlıklarının son dönemde arttığı belirtildi.
Sektörün fon kaynaklarının önemli bir kısmının çekirdek yükümlülüklerden oluştuğu, gerek çekirdek yükümlülüklerin gerekse yurt içi diğer kaynakların yabancı kaynaklar içindeki payının artmasının derinleşen yurt içi piyasalara işaret ettiği bildirilen raporda, bankaların çekirdek dışı yükümlülük vadelerinin yüksek seviyedeki seyrinin de uluslararası piyasalarda yaşanabilecek olası şoklara karşı sektörün direncini artırdığı vurgulandı.
Raporda, son dönemde artan kredi büyümesine karşın, güçlü seyreden mevduat artışının, bankalara likidite pozisyonlarını koruyucu ek imkan sunmakta ve kredi arzını desteklemekte olduğu ifade edildi.
Böylelikle bankaların kredi ve mevduatta gözlenen hareketlere bağlı olarak önemli bir fonlama kısıtıyla karşılaşmadığı kredi büyümesini büyük ölçüde çekirdek yükümlülüklerle karşıladığı kaydedilen raporda, "Bankacılık sektörünün aktif kalitesi güçlü seyretmektedir. Kredi kanalının canlanması ve iktisadi faaliyetin hız kazanmasıyla son rapor dönemine kıyasla tahsili gecikmiş alacakların dönem içi ilaveleri ve aktiften silinenler azalarak, dönem içi tahsilatlar ise artarak aktif kalitesinin korunmasına katkı sağlamıştır. Mali destek politikalarının daha yoğun olarak uygulandığı dönemde artan KOBİ kredilerine bağlı olarak KOBİ TGA oranlarında azalma görülmüştür. TGA oranları sektörel ve para birimi bazında farklılık gösterse de, firmalar kesiminin büyüklük bakımından önemli bir kısmını temsil eden sektörlerde TGA'lar yatay seyretmiştir." değerlendirmesi yapıldı.
- "Bankacılık sektörü karlılığı güçlü seviyesinikorudu"
Finansal İstikrar Raporu'nda bankacılık sektörü kârlılığının, bu yılın ikinci çeyreğindenitibaren sınırlı bir gerileme göstermekle birlikte güçlü seviyesinikoruduğu ifade edildi.
Bu gerilemenin esas itibarıyla 2016 yılındaki tek seferlik gelir etkisinin kaybolması ve TL kredi talebini karşılama amacıyla gerçekleştirilen para takası işlem maliyetlerindenkaynaklandığı belirtilen raporda, sektörün kârlılığının, yakın dönemde sunulan kredilerin büyük bir bölümünün KGF kefaleti altında verilmesi ve kurdakidengelenme gibi nedenlerle yüksek seviyelerde gerçekleştiği ve bu durumun sermaye yeterlilik rasyolarında (SYR) belirgin bir artışlasonuçlandığı bildirildi.
Raporda, bankacılık sektörünün güçlü sermaye yapısını koruduğuna işaret edildi.
Sondönemde, sermaye benzeri borç ihraçlarında kaydedilen artış vekârlılığın olumlu seyrinin bankaların yasal öz kaynaklarına belirgin desteksağladığı belirtilen raporda, buna ilave olarak bazı bankaların mevcut sermaye benzeriborçlarını Basel III'e uyumlu yeni ihraçlarla takas edip sermayelerini güçlendirdiğine vurgu yapıldı.
Raporda, "Risk ağırlıklı varlık kompozisyonunda önemli bir değişiklik olmamakla birlikte, düzenlemelerin getirdiği YP cinsindenvarlık ve alacakların risk ağırlıklarının düzenlenmesi ve son dönemkredi büyümesinde KGF kefaletinin artan payı hesaplanan kredi riskiniaşağı çekmiştir. Bu gelişmelerin sermaye yeterliği üzerindekimuhtemel katkısı, gelecek dönem sektör geneline ilave sermayetamponu sağlayacak olmasıdır." ifadelerine yer verildi.
Gelecek dönemde finans sektöründe kurumlar vergisi oranlarında yapılan değişikliğin ise bankacılık sektörü SYR'sine etkisinin sınırlı olmasının beklendiği kaydedilen raporda, şu görüşler paylaşıldı:
"Küresel ekonomi ve finansal piyasalardaki olumlu görünümünyanı sıra önümüzdeki döneme ilişkin riskler de gündemde yerinikorumaktadır. Gelişmiş ülkelerde para politikasının seyri, küresel jeopolitik riskler ve Avro Bölgesi genelindeki siyasi gelişmeler finansal sistem için olası kırılganlık unsurları arasında yer almaktadır. Bununla birlikte, Türk bankacılık sektörünün güçlü sermaye tabanı, istikrarlı aktif kalitesi ve yeterli likit varlık düzeyi sayesinde söz konusu risklere karşı dayanıklılığını sürdüreceği değerlendirilmektedir."
Kaynak: AA
TCMB tarafından Kasım 2017 dönemine ilişkin Finansal İstikrar Raporu, bankanın internet sitesinde yayımlandı.
Raporda, küresel iktisadi faaliyette gözlenen canlanmanın Mayıs 2017'deki Finansal İstikrar Raporu'ndan bu yana devam ettiği belirtildi.
Yurt içindekamu maliyesi teşvikleri ve destekleriyle birlikte uygulanan makroihtiyati politikalar sonucu kredi büyümesinin geçmiş yıllara göregüçlü bir seyir izlediği ve iktisadi faaliyetin hız kazandığı ifade edilen raporda, açıklanan verilerin, iktisadi faaliyetteki güçlü seyrin üçüncü çeyrekte de devamettiğine işaret ettiği vurgulandı.
Raporda, yılın üçüncü çeyreğinde, öne çekilen firmakredi talebindeki normalleşmenin ve Kredi Garanti Fonu (KGF)kefaletli kredilerde limitlere yaklaşılmış olmasının bir sonucu olarak kredi büyümesinin tarihsel ortalamasına yakınsadığı ve bu seviyelerde istikrar kazandığı bildirildi.
Bu çerçevede, makroihtiyati teşviklerin ve KGF kefaletli kredilerin büyümeye etkisinin kademeli olarak azalacağı ve ekonominin ana eğilimine yöneleceğinin öngörüldüğü belirtilen raporda, küresel finansal piyasalara ilişkin şu değerlendirmelere yer verildi:
"Küresel ekonomideki olumlu görünüm, risk iştahındaki artış ve gelişmiş ülke para politikalarına dair belirsizliklerin azalmasından kaynaklanan destekle olumlu seyrini sürdürmektedir. ABD Merkez Bankası'nın (Fed) parasal normalleşme süreci kapsamında eylül ayında aldığı bilanço küçültme kararı, gelişmiş ülkelerde devam eden iktisadi politika belirsizliğinin azalmasına katkı sağlamıştır. Avrupa Birliği (AB) üyesi bazı ülkeler ile İngiltere'deki seçim sürecinin tamamlanması da söz konusu belirsizliğin azalmasında rol oynamıştır. İspanya'da süregelen siyasi belirsizlik ve İngiltere'nin AB'den çıkış sürecine ilişkin yol haritasının henüz netleşmemesi Avro Bölgesi kaynaklı dışsal riskleri bir miktar artırmakla birlikte, ABD ile diğer gelişmiş ülkelerin iktisadi faaliyetlerindeki canlanma ve para politikalarındaki normalleşme eğilimi küresel finansal piyasalardaki görünümü desteklemektedir.
Gelişmiş ülke ekonomilerindeki toparlanmanın belirginleşmesiyleküresel ticaret hacmi de artış göstermiştir. Bu çerçevede, küreselfinansal piyasalardaki olumlu görünümün ve getiri arayışının dakatkısıyla gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye girişleri, jeopolitikgelişmelere duyarlılığını korumakla birlikte yüksek seyretmeye devametmiştir. Ancak bu durum, Fed'in yanı sıra, diğer gelişmişülke merkez bankaları tarafından da ifade edilen normalleşmesüreçlerinin beklentilerin tersine işlemesi durumunda sekteye uğrama riskine sahiptir. Bu riskler, Asya ve Orta Doğu başta olmak üzere jeopolitik sorunların gelişimine bağlı olarak artabilecektir."
- "Ticari kredilerdeki YP'den TL'ye geçiş devam etti"
Raporda firmaların toplam finansal borçluluğun gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranının 2017başından itibaren yatay seyrettiği belirtildi.
Bu durumum, hemyurt içi hem de yurt dışından temin edilen yabancı para (YP) cinsi kredi stokundakibüyümenin yavaşlamasından kaynaklandığı ifade edilen raporda, YP kredilerinvadelerinde gözlenen belirgin uzamanın, kur riskini azaltıcı unsurlararasında olduğu, YP tahsili gecikmiş alacak (TGA) oranının düşük seyrettiği bildirildi.
Raporda reel sektörün kur riskine yönelik sağlıklı bir takip ve analiz mekanizmasının kurulması içinSistemik Risk Veri Takip Modeli geliştirildiği ve bu amaçla kapsamlı bir veri seti oluşturulduğu anımsatıldı.
Yürürlükte bulunan düzenlemeler çerçevesinde hanehalkı YP cinsinden kredi kullanamamasının hanehalkını kur riskinden koruduğu vurgulanan raporda, şu ifadelere yer verildi:
"2016 yılı son çeyreğinden itibaren yurt içinde yürütülen makroihtiyati politikalar, kamu tedbir ve teşvikleri ile KGF kefaletli kredi desteğiyle kredi hacminde önemli bir artış sağlanmıştır. Bu artışta arz ve talep yönlü unsurlar etkili olmuştur. Uzayan vade ve baz etkisiyle özellikle konut ve ihtiyaç kredileri belirgin bir artış sergilerken, KGF kefaletli krediler başta olmak üzere kredi imkanları ticari kredileri destekleyici etkide bulunmuştur. Makroihtiyati tedbirlerle desteklenen bireysel kredi kullanımının yanı sıra reel sektöre sağlanan kredi imkanları, firmaları canlanan yurt içi talebi karşılamaya, ertelenen stok artırımına ve borçların yeniden yapılandırılmasına yönlendirmiştir. Bu dönemde YP firma kredileri kur hareketleri ve zayıf seyreden makine-teçhizat yatırım talebine bağlı olarak yavaşlamıştır. Gerek kur gelişmeleri gerekse kur riskinin yönetilmesine ilişkinfarkındalığın artması sonucu ticari kredilerdeki YP'den TL'ye geçiş,mevcut rapor döneminde de devam etmiştir. YP mevduatlarda budönemde gözlenen güçlü artış ve TL kredilerdeki ivmelenme,bankaları uluslararası piyasalardan para takası yoluyla ek TL kaynakbulmaya yöneltmiştir."
- "Bankacılık sektörünün aktif kalitesi güçlü seyretmekte"
Raporda, bankacılık sektörünün olası şoklara karşı güçlü likidite pozisyonunukoruduğu, bankaların TCMB'de Rezerv Opsiyon Mekanizması (ROM) kapsamında bulundurduğu altın ve döviz cinsi likit varlıklarının son dönemde arttığı belirtildi.
Sektörün fon kaynaklarının önemli bir kısmının çekirdek yükümlülüklerden oluştuğu, gerek çekirdek yükümlülüklerin gerekse yurt içi diğer kaynakların yabancı kaynaklar içindeki payının artmasının derinleşen yurt içi piyasalara işaret ettiği bildirilen raporda, bankaların çekirdek dışı yükümlülük vadelerinin yüksek seviyedeki seyrinin de uluslararası piyasalarda yaşanabilecek olası şoklara karşı sektörün direncini artırdığı vurgulandı.
Raporda, son dönemde artan kredi büyümesine karşın, güçlü seyreden mevduat artışının, bankalara likidite pozisyonlarını koruyucu ek imkan sunmakta ve kredi arzını desteklemekte olduğu ifade edildi.
Böylelikle bankaların kredi ve mevduatta gözlenen hareketlere bağlı olarak önemli bir fonlama kısıtıyla karşılaşmadığı kredi büyümesini büyük ölçüde çekirdek yükümlülüklerle karşıladığı kaydedilen raporda, "Bankacılık sektörünün aktif kalitesi güçlü seyretmektedir. Kredi kanalının canlanması ve iktisadi faaliyetin hız kazanmasıyla son rapor dönemine kıyasla tahsili gecikmiş alacakların dönem içi ilaveleri ve aktiften silinenler azalarak, dönem içi tahsilatlar ise artarak aktif kalitesinin korunmasına katkı sağlamıştır. Mali destek politikalarının daha yoğun olarak uygulandığı dönemde artan KOBİ kredilerine bağlı olarak KOBİ TGA oranlarında azalma görülmüştür. TGA oranları sektörel ve para birimi bazında farklılık gösterse de, firmalar kesiminin büyüklük bakımından önemli bir kısmını temsil eden sektörlerde TGA'lar yatay seyretmiştir." değerlendirmesi yapıldı.
- "Bankacılık sektörü karlılığı güçlü seviyesinikorudu"
Finansal İstikrar Raporu'nda bankacılık sektörü kârlılığının, bu yılın ikinci çeyreğindenitibaren sınırlı bir gerileme göstermekle birlikte güçlü seviyesinikoruduğu ifade edildi.
Bu gerilemenin esas itibarıyla 2016 yılındaki tek seferlik gelir etkisinin kaybolması ve TL kredi talebini karşılama amacıyla gerçekleştirilen para takası işlem maliyetlerindenkaynaklandığı belirtilen raporda, sektörün kârlılığının, yakın dönemde sunulan kredilerin büyük bir bölümünün KGF kefaleti altında verilmesi ve kurdakidengelenme gibi nedenlerle yüksek seviyelerde gerçekleştiği ve bu durumun sermaye yeterlilik rasyolarında (SYR) belirgin bir artışlasonuçlandığı bildirildi.
Raporda, bankacılık sektörünün güçlü sermaye yapısını koruduğuna işaret edildi.
Sondönemde, sermaye benzeri borç ihraçlarında kaydedilen artış vekârlılığın olumlu seyrinin bankaların yasal öz kaynaklarına belirgin desteksağladığı belirtilen raporda, buna ilave olarak bazı bankaların mevcut sermaye benzeriborçlarını Basel III'e uyumlu yeni ihraçlarla takas edip sermayelerini güçlendirdiğine vurgu yapıldı.
Raporda, "Risk ağırlıklı varlık kompozisyonunda önemli bir değişiklik olmamakla birlikte, düzenlemelerin getirdiği YP cinsindenvarlık ve alacakların risk ağırlıklarının düzenlenmesi ve son dönemkredi büyümesinde KGF kefaletinin artan payı hesaplanan kredi riskiniaşağı çekmiştir. Bu gelişmelerin sermaye yeterliği üzerindekimuhtemel katkısı, gelecek dönem sektör geneline ilave sermayetamponu sağlayacak olmasıdır." ifadelerine yer verildi.
Gelecek dönemde finans sektöründe kurumlar vergisi oranlarında yapılan değişikliğin ise bankacılık sektörü SYR'sine etkisinin sınırlı olmasının beklendiği kaydedilen raporda, şu görüşler paylaşıldı:
"Küresel ekonomi ve finansal piyasalardaki olumlu görünümünyanı sıra önümüzdeki döneme ilişkin riskler de gündemde yerinikorumaktadır. Gelişmiş ülkelerde para politikasının seyri, küresel jeopolitik riskler ve Avro Bölgesi genelindeki siyasi gelişmeler finansal sistem için olası kırılganlık unsurları arasında yer almaktadır. Bununla birlikte, Türk bankacılık sektörünün güçlü sermaye tabanı, istikrarlı aktif kalitesi ve yeterli likit varlık düzeyi sayesinde söz konusu risklere karşı dayanıklılığını sürdüreceği değerlendirilmektedir."