'Mevcut Tablonun Devamı Pek Çok Markanın Sonu Olabilir'
BMD Başkanı Öncel: 'Markalarımız dövizli harcamalarının tamamını sermayesinden, çalışanından, imalatçısından veya yatırımından kısarak yapıyor. Mevcut tablonun devam etmesi pek çok markanın sonu olabilir' 'Üç yılda döviz kuru yüzde 70 arttı. Kiranın markalar için en büyük gider kalemlerinden birini oluşturduğu bir piyasa gerçeğinde bu durumun sürdürülebilir olamayacağını herkesin bilmesi gerekiyor' 'Metrekare başına kiralardaki artış yüzde 7,3 olurken, neredeyse yıl boyu devam eden indirim kampanyalarına rağmen metrekare başına ciro artışı sadece yüzde 4,4'
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, "Markalarımız dövizli harcamalarının tamamını sermayesinden, çalışanından, imalatçısından veya yatırımından kısarak yapıyor. Mevcut tablonun devam etmesi pek çok markanın sonu olabilir." dedi.
Sinan Öncel, döviz kurlarındaki artışa ilişkin çözüm önerilerini ve "Birleşmiş Markalar Derneği Üye Performans Analizi"nin sonuçlarını düzenlenen basın toplantısıyla paylaştı.
Öncel, döviz kurlarının son günlerde rekor tazelemesinin, güncelleyemedikleri eski kontratlar nedeniyle hala günlük kur üzerinden kira ödemesi yapmak zorunda kalan markaları mağaza kapatma ya da kira uyarlama davası açma noktasına getirdiğini söyledi.
Perakendenin Türkiye için stratejik öneme sahip olduğuna işaret eden Öncel, kur fırtınasına acil çözüm bulunmaması durumunda faturayı, markaların ve çalışanların ödemek zorunda olacağını kaydetti.
BMD üyesi 412 markanın 380 AVM’de ve caddelerde yaklaşık 70 bin mağazada 400 bine yakın kişiyi istihdam ettiğini anımsatan Öncel, imalatçıların da hesaba katıldığında sektörün büyük bir ekosistemi beslediğini vurguladı.
Öncel, merkezinde markaların olduğu bu ekosistemin sağlıklı büyüyebilmesi için "döviz prangası"nı kırmak gerektiğine işaret ederek, şunları söyledi:
"Dövize endeksli çalışmanın markalarımız üzerinde iki tür etkisi oluyor. Birincisi kurlardaki aşırı oynaklık. Biz bugünden bir yıl sonrasının üretimini planlamak durumundayız. Ancak bir yıl sonra kurun hangi seviyelerde olacağını öngöremediğimiz için sağlıklı plan yapıp gerçekçi bir maliyet çıkarmakta zorlanıyoruz. Bir diğer problem kurlardaki aşırı artış. Kur yükseldikçe kirasını dövizle ödeyen markalarımızın üzerindeki maliyet baskısı daha da büyüyor. Çok gerilere gitmemize gerek yok. Ocak 2015’te dolar 2,35, avro 2,83 TL idi. Bugün dolar 3,95, avro 4,72 TL’ye ulaştı. Yani üç yılda döviz kuru yüzde 70 arttı. Kiranın markalar için en büyük gider kalemlerinden birini oluşturduğu bir piyasa gerçeğinde bu durumun sürdürülebilir olamayacağını herkesin bilmesi gerekiyor."
- "Markalara mutlaka TL seçeneği sunulmalı"
Kur konusunun bugünün sorunu olmadığını, tehlikeyi çok önce gördüklerini ve bir yılı aşkın süredir kamuoyunu bıktırma pahasına "döviz üzerinden yapılan eski kira kontratları günün gerçeklerine uygun hale getirilsin" talebini yinelediklerini anımsatan Öncel, halden anlayan ve "piyasa bankeri" mantığıyla çalışmayan AVM yönetimlerinin markaların haklı isteklerini duyduğunu belirtti.
Öncel, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Son iki yılda açılan AVM’lerin büyük bölümü 'kazan-kazan' yani sabit kira olmadan 'cirodan belli oranda kira ödeme' sistemiyle açıldı. Ancak bugünün koşullarına uymayan eski kontratlar markaları içinden çıkılmaz bir yöne doğru götürmeye devam ediyor. Bunun çaresi maalesef uzlaşılamayan noktada mağaza kapamak olacak. Doğrusunu isterseniz bizim kaptanlığımızdan şüphemiz yok. Ancak fırtına uzadıkça hasar alıyoruz. Unutmayalım ki markalarımız dövizli harcamalarının tamamını sermayesinden, çalışanından, imalatçısından veya yatırımından kısarak yapıyor. Mevcut tablonun devam etmesi pek çok markanın sonu olabilir."
Öncel, kur sorununa kalıcı çözüm için önerilerini ise "Günün piyasa gerçekleriyle uyuşmayan kira sözleşmeleri en kısa zamanda yenilenmeli. İsteyen kirasını yine dövizle ödeyebilir ancak markalara mutlaka TL seçeneği sunulmalı. Yasal mevzuat markalarımızı döviz kuruna esir etmeyecek şekilde güncellenmeli. Kiralamalarda KDV oranı mutlaka yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmeli. Kira, cironun yüzde 12'sini geçmemeli." şeklinde sıraladı.
Öncel, dövize endeksli kira başta olmak üzere perakendenin diğer maliyet kalemlerinde de ciddi artışlar olduğunu ve markaların brüt kar marjlarının her yıl biraz daha düştüğünü anlattı.
- "Birleşmiş Markalar Derneği Üye Performans Analizi"
PricewaterhouseCoopers (PwC) ile birlikte hazırladıkları "Birleşmiş Markalar Derneği Üye Performans Analizi"nde 32 markanın 2014-2016 dönemini kapsayan üç yıllık bilançolarını incelediklerini belirten Öncel, çalışma hakkında şu bilgileri verdi:
"Perakendede reel büyüme hızı düşüyor. Örneğin mağazacılık faaliyetlerinin yüzde 11,9 büyüdüğü 2016’da enflasyon yüzde 8,53 olarak gerçekleşti. Yani geçen yıl mağazacılık faaliyetlerinin reel büyümesi yüzde 3,5'lerde kaldı. Metrekare başına kiralardaki artış yüzde 7,3 olurken, neredeyse yıl boyu devam eden indirim kampanyalarına rağmen metrekare başına ciro artışı sadece yüzde 4,4. Açılan yeni mağazalarla birlikte satış alanında yüzde 6,4’lük bir artış olduğu halde stoklar yüzde 20,1 yükseldi. İstihdam büyümesinde de yavaşlama var. Satış alanı arttığı halde istihdamda artış sadece yüzde 3, hazır giyim özelinde ise istihdamda yüzde 2 daralma ile karşı karşıyayız. Faaliyet karlarının büyüme oranının net satışlara oranında da bir yılda 9 puanlık düşüş söz konusu."
- "Mağazasını kapatmaya çalışan markalara ceza ödetiliyor"
Toplantının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Öncel, AVM'lerin yüzde 60-65'inin belirli bir döviz seviyesinden kira aldığını belirterek, belirli kur seviyesinden TL'ye dönen de birçok yatırımcı bulunduğunu söyledi.
Öncel, günlük kurdan kira ödeyen markaların ise zorlandığına işaret ederek, firmaların şu anda ciro sorunu değil, verimlilik ve karlılık sorunu yaşadığını anlattı.
Daha fazla ciro yapıldıkça kiranın da artırılabileceği önerisinde bulunan Öncel, "Çok ciddi dekor maliyetiniz var. 'Ben buradan çıkayım, gideyim' diyemiyorsunuz. Bu kadar dalgalı bir dönemi böyle atlatabiliriz." diye konuştu.
Öncel, geçen yıl büyümedeki yavaşlamada kur artışlarının yanı sıra politik gelişmelerin de etkili olduğunu ve para harcayan turistin azaldığını belirterek, "Mağazasını kapatmaya çalışan markalara da ceza ödetiliyor. Perakendeci kira-ciro farkının her seferinde bir sonraki ay kapanacağı umuduyla yoluna devam ediyor." şeklinde konuştu.
- "Kimse kepenk kapatmak istemiyor"
Toplantıda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Boyner Grup Başkan Yardımcısı Serdar Sunay da müşteriyi canlı tutacak şekilde devamlı kampanyalar yaptıklarını belirterek, "Türkiye bulunduğu bölgeden dolayı zor bir dönemin içinde. Politik ve ekonomik yansımaları da bir şekilde piyasayı etkiliyor. Mağazalarda hareket var ama o hareketi meydana getirmek için muazzam bir gayret sarfediliyor." ifadelerini kullandı.
Roman Hazır Giyim İcra Kurulu Başkanı Suzan Toplusoy ise perakende sektörünün öncü markalarının çalışmalarına son verdiğini ve yeni markaların çıkmadığını aktararak, şunları kaydetti:
"Bugünkü olumsuz koşullar yeni markaların çıkmasına engel oluyor. Tasarım, Ar-Ge, tedarik ve insan kaynağına da büyük bütçeler ayıran perakende sektörü için kiralar önümüzde kolay halledilebilecek bir sorun. Sorunun halledilmesi sektörün iki tarafına da fayda sağlayacaktır. Kimse kepenk kapatmak istemiyor, dayanabildiğimiz kadar dayanmak istiyoruz. Nereye kadar gidebileceğimizi kendimiz bile göremiyoruz. Önümüzü göremediğimiz bir gemide gidiyoruz."
Gizia Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Kutlu, kur sabitlemesinden ziyade en azından bir süreliğine kira-ciro oranına dönülürse AVM'lerde bir tane boş mağaza kalmayacağını dile getirerek, "Dükkanlarını kapatmak isteyenlere müsade edin dedik izin vermediler. Onlar da büyük cezalar ödememek için kapatamadı. Hulusi bey (AYD Başkanı Hulusi Belgü) samimi değil, şov yapıyor. Birbirimize destek olup büyüyebiliriz." ifadelerini kullandı.
Kaynak: AA
Sinan Öncel, döviz kurlarındaki artışa ilişkin çözüm önerilerini ve "Birleşmiş Markalar Derneği Üye Performans Analizi"nin sonuçlarını düzenlenen basın toplantısıyla paylaştı.
Öncel, döviz kurlarının son günlerde rekor tazelemesinin, güncelleyemedikleri eski kontratlar nedeniyle hala günlük kur üzerinden kira ödemesi yapmak zorunda kalan markaları mağaza kapatma ya da kira uyarlama davası açma noktasına getirdiğini söyledi.
Perakendenin Türkiye için stratejik öneme sahip olduğuna işaret eden Öncel, kur fırtınasına acil çözüm bulunmaması durumunda faturayı, markaların ve çalışanların ödemek zorunda olacağını kaydetti.
BMD üyesi 412 markanın 380 AVM’de ve caddelerde yaklaşık 70 bin mağazada 400 bine yakın kişiyi istihdam ettiğini anımsatan Öncel, imalatçıların da hesaba katıldığında sektörün büyük bir ekosistemi beslediğini vurguladı.
Öncel, merkezinde markaların olduğu bu ekosistemin sağlıklı büyüyebilmesi için "döviz prangası"nı kırmak gerektiğine işaret ederek, şunları söyledi:
"Dövize endeksli çalışmanın markalarımız üzerinde iki tür etkisi oluyor. Birincisi kurlardaki aşırı oynaklık. Biz bugünden bir yıl sonrasının üretimini planlamak durumundayız. Ancak bir yıl sonra kurun hangi seviyelerde olacağını öngöremediğimiz için sağlıklı plan yapıp gerçekçi bir maliyet çıkarmakta zorlanıyoruz. Bir diğer problem kurlardaki aşırı artış. Kur yükseldikçe kirasını dövizle ödeyen markalarımızın üzerindeki maliyet baskısı daha da büyüyor. Çok gerilere gitmemize gerek yok. Ocak 2015’te dolar 2,35, avro 2,83 TL idi. Bugün dolar 3,95, avro 4,72 TL’ye ulaştı. Yani üç yılda döviz kuru yüzde 70 arttı. Kiranın markalar için en büyük gider kalemlerinden birini oluşturduğu bir piyasa gerçeğinde bu durumun sürdürülebilir olamayacağını herkesin bilmesi gerekiyor."
- "Markalara mutlaka TL seçeneği sunulmalı"
Kur konusunun bugünün sorunu olmadığını, tehlikeyi çok önce gördüklerini ve bir yılı aşkın süredir kamuoyunu bıktırma pahasına "döviz üzerinden yapılan eski kira kontratları günün gerçeklerine uygun hale getirilsin" talebini yinelediklerini anımsatan Öncel, halden anlayan ve "piyasa bankeri" mantığıyla çalışmayan AVM yönetimlerinin markaların haklı isteklerini duyduğunu belirtti.
Öncel, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Son iki yılda açılan AVM’lerin büyük bölümü 'kazan-kazan' yani sabit kira olmadan 'cirodan belli oranda kira ödeme' sistemiyle açıldı. Ancak bugünün koşullarına uymayan eski kontratlar markaları içinden çıkılmaz bir yöne doğru götürmeye devam ediyor. Bunun çaresi maalesef uzlaşılamayan noktada mağaza kapamak olacak. Doğrusunu isterseniz bizim kaptanlığımızdan şüphemiz yok. Ancak fırtına uzadıkça hasar alıyoruz. Unutmayalım ki markalarımız dövizli harcamalarının tamamını sermayesinden, çalışanından, imalatçısından veya yatırımından kısarak yapıyor. Mevcut tablonun devam etmesi pek çok markanın sonu olabilir."
Öncel, kur sorununa kalıcı çözüm için önerilerini ise "Günün piyasa gerçekleriyle uyuşmayan kira sözleşmeleri en kısa zamanda yenilenmeli. İsteyen kirasını yine dövizle ödeyebilir ancak markalara mutlaka TL seçeneği sunulmalı. Yasal mevzuat markalarımızı döviz kuruna esir etmeyecek şekilde güncellenmeli. Kiralamalarda KDV oranı mutlaka yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmeli. Kira, cironun yüzde 12'sini geçmemeli." şeklinde sıraladı.
Öncel, dövize endeksli kira başta olmak üzere perakendenin diğer maliyet kalemlerinde de ciddi artışlar olduğunu ve markaların brüt kar marjlarının her yıl biraz daha düştüğünü anlattı.
- "Birleşmiş Markalar Derneği Üye Performans Analizi"
PricewaterhouseCoopers (PwC) ile birlikte hazırladıkları "Birleşmiş Markalar Derneği Üye Performans Analizi"nde 32 markanın 2014-2016 dönemini kapsayan üç yıllık bilançolarını incelediklerini belirten Öncel, çalışma hakkında şu bilgileri verdi:
"Perakendede reel büyüme hızı düşüyor. Örneğin mağazacılık faaliyetlerinin yüzde 11,9 büyüdüğü 2016’da enflasyon yüzde 8,53 olarak gerçekleşti. Yani geçen yıl mağazacılık faaliyetlerinin reel büyümesi yüzde 3,5'lerde kaldı. Metrekare başına kiralardaki artış yüzde 7,3 olurken, neredeyse yıl boyu devam eden indirim kampanyalarına rağmen metrekare başına ciro artışı sadece yüzde 4,4. Açılan yeni mağazalarla birlikte satış alanında yüzde 6,4’lük bir artış olduğu halde stoklar yüzde 20,1 yükseldi. İstihdam büyümesinde de yavaşlama var. Satış alanı arttığı halde istihdamda artış sadece yüzde 3, hazır giyim özelinde ise istihdamda yüzde 2 daralma ile karşı karşıyayız. Faaliyet karlarının büyüme oranının net satışlara oranında da bir yılda 9 puanlık düşüş söz konusu."
- "Mağazasını kapatmaya çalışan markalara ceza ödetiliyor"
Toplantının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Öncel, AVM'lerin yüzde 60-65'inin belirli bir döviz seviyesinden kira aldığını belirterek, belirli kur seviyesinden TL'ye dönen de birçok yatırımcı bulunduğunu söyledi.
Öncel, günlük kurdan kira ödeyen markaların ise zorlandığına işaret ederek, firmaların şu anda ciro sorunu değil, verimlilik ve karlılık sorunu yaşadığını anlattı.
Daha fazla ciro yapıldıkça kiranın da artırılabileceği önerisinde bulunan Öncel, "Çok ciddi dekor maliyetiniz var. 'Ben buradan çıkayım, gideyim' diyemiyorsunuz. Bu kadar dalgalı bir dönemi böyle atlatabiliriz." diye konuştu.
Öncel, geçen yıl büyümedeki yavaşlamada kur artışlarının yanı sıra politik gelişmelerin de etkili olduğunu ve para harcayan turistin azaldığını belirterek, "Mağazasını kapatmaya çalışan markalara da ceza ödetiliyor. Perakendeci kira-ciro farkının her seferinde bir sonraki ay kapanacağı umuduyla yoluna devam ediyor." şeklinde konuştu.
- "Kimse kepenk kapatmak istemiyor"
Toplantıda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Boyner Grup Başkan Yardımcısı Serdar Sunay da müşteriyi canlı tutacak şekilde devamlı kampanyalar yaptıklarını belirterek, "Türkiye bulunduğu bölgeden dolayı zor bir dönemin içinde. Politik ve ekonomik yansımaları da bir şekilde piyasayı etkiliyor. Mağazalarda hareket var ama o hareketi meydana getirmek için muazzam bir gayret sarfediliyor." ifadelerini kullandı.
Roman Hazır Giyim İcra Kurulu Başkanı Suzan Toplusoy ise perakende sektörünün öncü markalarının çalışmalarına son verdiğini ve yeni markaların çıkmadığını aktararak, şunları kaydetti:
"Bugünkü olumsuz koşullar yeni markaların çıkmasına engel oluyor. Tasarım, Ar-Ge, tedarik ve insan kaynağına da büyük bütçeler ayıran perakende sektörü için kiralar önümüzde kolay halledilebilecek bir sorun. Sorunun halledilmesi sektörün iki tarafına da fayda sağlayacaktır. Kimse kepenk kapatmak istemiyor, dayanabildiğimiz kadar dayanmak istiyoruz. Nereye kadar gidebileceğimizi kendimiz bile göremiyoruz. Önümüzü göremediğimiz bir gemide gidiyoruz."
Gizia Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Kutlu, kur sabitlemesinden ziyade en azından bir süreliğine kira-ciro oranına dönülürse AVM'lerde bir tane boş mağaza kalmayacağını dile getirerek, "Dükkanlarını kapatmak isteyenlere müsade edin dedik izin vermediler. Onlar da büyük cezalar ödememek için kapatamadı. Hulusi bey (AYD Başkanı Hulusi Belgü) samimi değil, şov yapıyor. Birbirimize destek olup büyüyebiliriz." ifadelerini kullandı.