Kadınların 'İmece' Usulü Kış Hazırlığı Telaşı

Birçok ilde kışlık yöresel yiyecek hazırlıklarına başlayan kadınlar, salça, turşu, erişte, yufka, pekmez gibi yiyecekleri 'imece' usulüyle yapıyor Balıkesir, Çanakkale, Kütahya ve Eskişehir'de kadınlar yufka açıyor, salça ve pekmez kazanlarını kaynatıyor, domates, biber, patlıcan kurutuyor.

Birçok ilde kadınları kışlık yiyecek hazırlığı telaşı sardı.

Sonbahar serinliğinin hissedilmesiyle Anadolu'da yüzyıllardır, özellikle kadınların bir araya gelerek 'imece' usulüyle yaptığı yufka, salça, erişte, tarhana, pekmez, turşu gibi kışlık yiyeceklerin hazırlanmasına başlandı. Salça ve pekmez kazanlarının yakıldığı, domates, biber ve patlıcan gibi çeşitli sebzelerin kurutulduğu Balıkesir, Çanakkale, Kütahya ve Eskişehir'in kırsal alanlarında yaşanan kışlık telaşı, renkli görüntülere sahne oluyor.

Balıkesir'de, Kazdağları'nın eteklerindeki kırsal mahallelerde, kış aylarında tüketilmek üzere salça ve yufka yapımı ile dolmalık sebzelerin kurutulması için kadınlar ortak hareket ediyor.

Ocaklar kurup, odun ateşinde kaynattıkları biber ve domateslerden kışlık salçalarını yapan kadınlar, yine kışın gözleme ve börek yaptıkları yufkaları 'imece' usulüyle açıp, odun ateşinde sac üzerinde pişiriyor.

Edremit'in Çamcı Mahallesi sakinlerinden Bağdat Bildik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, biber ve domates salçası yaptıklarını söyledi.

Bildik, 'Biber ve domatesleri önce kaynatıyoruz, daha sonra sıkıyoruz suyunu. Ardından konserve şişelerine sıcak sıcak koyuyoruz. Kış aylarında yemek için yaptığımız bu salçalara 'pak salça' diyoruz.' şeklinde konuştu.

Fatma Bildik de salçanın yanı sıra gözleme ve böreklik yufka yaptıklarını, dolmalık biber ve kabak kuruttuklarını belirtti.

Güllü Tosun da 'Bunlar kışlık hazırlıklarımız. Bir misafir gelir pişiririz, kahvaltıda yeriz. Burada yufka açıyoruz. Kışlık gözleme yaparız, böreklik yaparız. 'Beze' deriz biz bu yufkalara. Kışın ıslatıp içine böreklikler koyarız tavada kızartır, yeriz.' diye konuştu.

- 'Çanakkale domatesi'nden salça

Çanakkale'nin Bayramiç ilçesinde de kadınların çoğu salçalarını meşhur 'Çanakkale domatesi'nden hazırlıyor.

Bölgede, eylül ayı ortalarından itibaren yapımına başlanan ve meşakkatli bir uğraş sonucunda kullanmaya hazır hale getirilen kışlık domates ve biber salçaları, doğal olması nedeniyle şehir dışından gelen ziyaretçiler tarafından da talep görüyor.

Bayramiç'te kışlık salçasını yapan Emine Yılmaz, ailelerinden öğrendikleri bu geleneğin köklü bir geçmişi olduğunu dile getirerek, kendilerinin de bunu sürdürdüklerini söyledi.

Yılmaz, kendi ürettiği domates ve biberlerden, tamamen doğal ve hiçbir şekilde katkı maddesi kullanmadan yaptığı salçaları yemeklerde ve kahvaltılarda tükettiklerini belirterek, 'Kendi yetiştirdiğimiz ürünlerden salçamızı yapmaya özen gösteririz. Hem daha doğal ve daha hijyenik olduğuna inanıyorum. Kazdağları'nın eteklerinde yetişmiş bu ürünlerden elde edilen salçaların lezzeti de çok farklı olur.' dedi.

- Ev yapımı salça tarifi

Şükriye Tuna da salça yapmanın göründüğü gibi kolay değil, son derece meşakkatli bir süreç olduğunu vurguladı.

Bu nedenle salça yapımında, komşuların bir araya gelerek birbirlerine yardım ettiklerini belirten Tuna, salça yapımını şöyle anlattı:

'Domatesler bahçeden tek tek seçilerek toplanır. Bir müddet bekletilerek iyice kızarması sağlanır. Daha sonra bu biber ve domatesler doğranarak tavalarda en az 4-5 saat hem kaynatılır hem de karıştırılır. İyice pişen domates ve biberler salça makinesinde sıkılarak özü kabuklarından ayrılarak tekrar kaynamaya bırakılır. Domates ve biberin suyunun tamamen buharlaşmasının ardından oluşan salça, konserve şişelerine doldurularak saklanır ya da bu salçalar tepsilere dökülerek güneşte zaman zaman karıştırılarak iyice katılaşması sağlanır, kavanozlarda saklanır.'

- 'Her şeyimiz doğal ve kendi bahçemizden'

Kütahya'nın Domaniç ilçesine bağlı Muratlı köyündeki kadınlar da evlerinin önüne kurdukları ocaklarda meşe odunuyla kış boyunca tüketecekleri kahvaltılık sos, salatalık turşusu, kızılcık suyu, domates ve biber salçalarını hazırlıyor.

Erkekler de meyveleri ve sebzeleri tarladan ve bahçeden toplayarak kadınlara yardımcı oluyor.

Köylülerden Mefaret Yiğit, köylerde dayanışmanın devam ettiğini, komşularla toparlanıp kışlık hazırlıklarını tamamladıklarını söyledi.

Burada doğal yetişen ürünleri kullandıklarını belirten Yiğit, 'Salçamızı yaptık, sosumuzu ve turşumuzu hazırladık. Erkekler de kızılcıkları topladı. Toplanan kızılcıkların suyunu alıp kış aylarında içiyoruz. Ayrıca reçelini yapıyoruz. Her şeyimiz doğal ve kendi bahçemizden. Komşularımızla toplanıp kışlık hazırlıklarımızı tamamlıyoruz.' şeklinde konuştu.

- Bir çuval undan 350 'şepit'

Anadolu'da kışın yemek üzere yapılan ve yöreye göre 'şepit, şipit, şebit, sepit' olarak isimlendirilen yufka, geleneksel Türk mutfağı yiyecekleri arasında önemli yer tutuyor.

Hamuru yoğuran, açan ve yufkayı sac üzerinde pişiren olmak üzere görev paylaşımı yapan kadınlar, imece yöntemiyle kışlık ekmeklerini hazırlıyor. Sabahtan akşama kadar genellikle 5-6 kadının çalışmasıyla 50 kilogramlık undan 350 yufka yapılıyor.

Yurdagül Çavdar, bu dönemde salça, turşu ve yufka yapımının hızlandığını belirterek, 'Kadınlar toplanıp her gün bir kişinin evinde yufka yapıyoruz. 350 yufka, 5-6 kişilik bir aileye kışı çıkartır. Sadece bu ekmek olursa yetmez. Hazır ekmek de alıyoruz.' dedi.

Eskişehir'de de kış hazırlıkları imece usulüyle yürütülüyor. Daha çok bahçeli evler, araç trafiğinin yoğun olmadığı sokaklar ile boş arazilerde yapılan kışlık yiyecekler, odun ateşiyle hazırlanıyor.

Kaynak: AA