Osmanlı'nın Sadaka Taşı Geleneği Eyüp'te Canlanıyor
Eyüp Belediyesi, Osmanlı döneminin mihenk taşlarından birisi olan Sadaka Taşı geleneğini Eyüp Sultan’da yeniden başlattı. Sadaka Taşı’nın lansmanında oyuncular tarafından yapılan tarihi canlandırmada padişah ve yeniçeriler sadaka taşına yardım parası attı.
Geçmişte kalan ve unutulmaya yüz tutmuş Sadaka Taşı geleneğinin tanıtım toplantısı Eyüp Belediyesi Cafer Paşa Kültür ve Sanat Merkezi’nde düzenlenen törenle yapıldı. Tanıtım toplantısına Eyüp Belediye Başkanı Remzi Aydın’ın yanı sıra ünlü tarihçi Yavuz Bahadıroğlu ve çok sayıda vatandaş katıldı.
Tarihi canlandırma eşliğinde yapılan tanıtım toplantısının ardından, protokol üyeleri temsili olarak sadaka taşına para attı. Ramazan boyunca Eyüp Sultan Meydanı’nda, Caferpaşa Medresesi’nde, Zal Mahmut Paşa Camisi’nde, Nişanca Meydanı’nda ve Piyer Loti olmak üzere beş ayrı noktada yer alacak sadaka taşlarının, bayramdan sonra ise Eyüp Belediyesi tarafından çoğaltılarak Türkiye’nin birçok iline hediye olarak yollanacağı öğrenildi.
"SADAKA TAŞI PROJESİ DİĞER GELENEKLERİMİZİN YAŞATILMASINDA TETİKLEYİCİ OLACAKTIR"
Sadaka Taşı projesinin tanıtımını yaptıktan sonra açıklamalarda bulunan Eyüp Belediye Başkanı Remzi Aydın, "Sadaka Taşı Derneği’yle ortaklaşa yürüttüğümüz bir proje, arkadaşlarımız 5 noktada öngördüler. Sadaka taşı geleneği kültürümüzün içerisinde var olan bir gelenekti. Tabi onun öncesinde infak kültürü hakim bir kültürdü ve yaşatılması gerekiyor. Biz bütün projelerde olduğu gibi burada da insanların hem fıtri ihtiyaçlarını tatmin anlamında hem de gelenekten gelen bu kültürümüzü ve diğer uygulamalarımızı yaşatalım istedik. Bugün yardımda bulunmak isteyen insanlar için bir çok kanallar var ama biz burada bir geleneğimizi yaşatmak istedik. Bu sembolik bir çalışma ama belki buradan yola çıkarak belki eski geleneklerimiz de gündeme gelecektir. Burada bu geleneğimizin yaşatılması diğer geleneklerimizin yaşatılması anlamında, diğer vazifelerimizin yaşatılması anlamında tetikleyici bir vazife görecektir. Dolayısıyla bu güzel geleneklerimizin hepsi çoğalsın ve toplumumuza güzel mayalar atalım istiyoruz" dedi.
"SADAKA TAŞI KÜLTÜRÜNÜN EYÜP SULTAN’DA BAŞLAMASI MANİDAR OLDU"
Sadaka Taşı’nın lansmanına katılarak açıklamalarda bulunan ünlü tarihçi Yavuz Bahadıroğlu ise, "Yapılan bu çalışmadan dolayı Eyüp Belediye Başkanı Remzi Aydın’a çok teşekkür ederim. Bu çok güzel bir çalışmanın tekrardan Eyüp Sultan’dan başlaması manidar oldu. Kimileri gömülmüş, kimileri atılmış hatta binada taş olarak kullanılmış sadaka taşları vardır. Sadaka taşı kültürünün özelliğinde vereni alan tanımıyor, alanı veren tanımıyor. Bu verme kültürü Osmanlı’da şahikaya çıkarak sistemli hale gelmiştir. Sınıflar ve dinler arası çatışma bu yüzden çıkmamıştır. Çünkü, verme kültüründe ırk ve din gözetilmemiştir" diye konuştu.
SADAKA TAŞI NEDİR?
Osmanlı İmparatorluğu’nda uygulanan sadaka taşları genellikle 2 metre boylarında, silindir şeklinde olup şehirlerde, kasabalarda cami, çeşme yanı, hastane gibi? yerlerde kurulan yardım taşlarıdır. Sadaka taşları işlek yerlerin dışında sadakayı alanın da verenin de kimse tarafından görülmediği tenha yerlere de kurulurdu. Eski İstanbul’da bilindiği kadarıyla Üsküdar çarşısındaki Mimar Sinan’ın yaptığı hamamın karşısında Gülfem Hatun Camii’nin avlusu, Üsküdar Doğancılar, Karacaahmet ve Fatih semtindeki Kocamustafapaşa gibi tarihi birçok yerde bulunurdu. Osmanlı toplumunda uygulanan bu hayır hasenat bir zarf içerisinde camilerdeki sadaka taşlarına bırakılması ve ihtiyacı olanların da bu serbestliği istismar etmeden o zarfın içerisinden sadece ihtiyacı olan kadarını almaları ile bilinirdi.