'Güvenli Kent' İçin Öneriler

Atılım Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin, terör olaylarının daha fazla kayba sebep olmaması için devletin üst düzey toplantılarında kentlerin durumunun da mutlaka ele alınması gerektiğini belirtti.

Atılım Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şahin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, terör saldırılarının son dönemde kent merkezlerine taşınarak sivilleri hedef aldığını ve can kayıplarının arttığını anımsattı.

Bu tür saldırılara karşı istihbarat ve güvenlik çalışmaları yürütülmesi kadar kent merkezlerindeki, kamusal alanlardaki tasarım, düzenleme ve alınan güvenlik önlemlerinin de önemli olduğuna dikkati çeken Şahin, dünyada artan terör saldırıları ve yaygınlaşan düşük yoğunluklu savaş ortamları sebebiyle kentlerin daha güvenli hale getirilmesine dönük çabaların arttığını söyledi.

Şahin, büyük kent merkezlerinde görülen ve sivilleri de hedef alan terör saldırılarının, kent yönetimlerinin kamusal alanları yeniden düzenlemesini ve bütüncül önlemler almasını zorunlu hale geldiğine işaret ederek, Türkiye'de acilen 'önleyici kent' konseptine geçilmesi gerektiğini vurguladı.

- 'Gözetime dayalı alınan önlemler korkuyu artırıyor'

Kentlerin teröre karşı güvenli hale getirilmesinde uygulanan önleyici kent yaklaşımlarının getirdiği beş ayrı uygulama stratejisi bulunduğunu ifade eden Şahin, bunları şöyle sıraladı:

'Örtülmüş mekan, kentteki kamusal mekanların ve toplanma alanlarının terör saldırılarının doğrudan hedef alınamayacağı şekilde görsel gizleme altına alınmasıdır. Kaygan mekan, kentteki kamusal mekanların dolaylı bir şekilde erişilebilecek biçimde tasarlanmasıdır, Pütürlü mekan, kentteki kamusal alanlarda patlama ve terör olaylarına karşı önleyici elemanlar yerleştirilmesi, denetim noktaları oluşturulmasıdır. Dikenli mekan, kentteki kamusal alanlarda terör davranışlarını zorlaştıracak şekilde kent mobilyalarının yeniden ele alınmasıdır. Gergin mekan ise kentteki kamusal alanların etkin gözetim araçlarıyla sürekli izlenmesidir.

Türkiye'de kentlerde alınan güvenlik önlemleri daha çok gergin mekan stratejisine uygun görünmektedir. Kentlerde kamusal mekanlarda kolluk güçlerinin ve güvenlik kameralarının sayısı arttırılmaktadır. Ancak, yapılan araştırmalar, gözetime dayalı olarak alınan önlemlerin kentlerde teröre karşı korkuyu azaltmamakta, bilakis arttırmakta olduğunu göstermektedir. Esas olarak kentlerin teröre karşı daha güvenli ve dayanıklı hale getirilmesi için kentsel tasarım ve planlama ile yapısal önlemler alınması gerekmektedir.'

Başkent başta olmak üzere Türkiye'de kentlerde son yirmi yılda yoğunlaşan iki düzenleme biçiminin ise bu önlemlerin tam tersine bir durum oluşturduğunu anlatan Şahin, öncelikle kent merkezi ve kent merkezinde bulunan kamusal alanların, otomobil odaklı bir ulaşım anlayışıyla transit trafiğe açıldığını söyledi. Şahin, 'Öyle ki, kent merkezinde bulunan tüm kamu kurumları, alışveriş merkezleri ve kamusal alanlar, bombalı araçların kolaylıkla erişebileceği bir hale gelmiştir. İkinci olarak da kent merkezlerinde bulunan kamusal alanların azaltılması ve var olanların da tasarımlarında güvenlik unsurunun hiç dikkate alınmaması, olası terör eylemlerinin etkisini arttırmaktadır. Yan yana, hiçbir tasarım ve güvenlik önlemi alınmamış toplu taşım durakları, kapasitesi üzerinde kullanılan bekleme alanları, terör olaylarında zarar gören insan sayısının ne yazık ki artmasına sebep olmaktadır' dedi.

Doç. Dr. Şahin, terör olaylarının daha fazla kayba sebep olmasının önüne geçilmesi için daha etkin önlemler alınması gerektiğini belirterek, bu konuda kent yönetimlerinin, üniversiteler ve sivil toplum örgütlerinin işbirliği içinde kentlerin güvenli tasarımı konusunda eylem planı oluşturmasını tavsiye etti.

Devletin üst düzey güvenlik toplantılarında kentlerin durumunun da mutlaka ele alınması gerektiğine dikkati çeken Şahin, sözlerini şöyle tamamladı:

'Kent merkezindeki yoğun kullanımlar ve aşırı yoğun toplu taşım aktarım istasyonları dağıtılmalı, kent merkezleri aşırı yoğun transit trafiğe kapatılmalı, yaygın yayalaştırma çalışmaları yapılarak yaya bölgelerinin sayısı ve kapsamı genişletilmeli ve kentsel kamusal alanlara terör olayları öncesi ve sonrasında acil durum ekiplerinin erişimini kolaylaştıracak, yurttaşların tahliyesini sorunsuz sağlayacak koridorlar oluşturulmalıdır.'