Köyün 'Bacasız Fabrikaları' Halı Tezgahları

Adıyaman'ın Sincik ilçesine bağlı Çamdere köyünde küçük büyük, yaşlı genç demeden hemen herkes geçimini halı dokuyarak sağlıyor Yaşlıların kırpılmış koyun yünlerini çıkrıklarda eğirerek ip haline dönüştürmesinin ardından köyün erkeklerince doğal boyalarla renk verilen ipler, halı tezgahında gençlerin elinde el emeği yün halılara dönüşüyor Köylülerden Karşılayan:'Bu köyde eğitim okulda başlar, fakat halı dokuma hayata gelişimizle başlar. Hepimiz gözümüzü halı tezgahlarının arasında açtık. Halı bizim için hem meslek, hem değer hem de ekmek parası demek'

İSMAİL KAYA - Adıyaman'ın Sincik ilçesine bağlı Çamdere köyünün sakinleri, büyük küçük, yaşlı genç demeden emek verdikleri 'bacasız fabrikaları' halı tezgahları sayesinde geçimlerini sağlıyor.

Yaklaşık 3 bin nüfuslu, 8 mahallesi bulunan Çamdere köyünde hemen her evin bir köşesinde ya da özel olarak kurulan bir odada halı tezgahları bulunuyor. Atalarından gördükleri halı dokuma geleneğini halen sürdüren, 7'den 70'e köylülerin bir ucundan tuttuğu halılar hem yurt içinde hem de yurt dışındaki meraklılarına satılıyor.

Yaşlıların kırpılmış koyun yünlerini çıkrıklarda eğirerek ip haline dönüştürmesinin ardından köyün erkeklerinin renk verdiği ipler, genç kızların gayretleriyle ilmek ilmek dokunuyor.

Dokudukları halıların motiflerini beyinlerine de işleyen genç kızlar, ezberden dokudukları halıları İstanbul'daki firmalar aracılığıyla satarak ailelerine ekonomik katkı sağlıyor.

Çamdere köyü Muhtarı Abuzer Güzel, köylerinde 8 mahalle bulunduğunu, yaklaşık 3 bin nüfusa sahip köyde halının kendileri için adeta 'bacasız fabrika' olduğunu söyledi.

El dokuması halılarının adeta 'tarih koktuğunu' dile getiren Güzel, bir gelenek ve kültürün eseri olan halılarının köylerinin temel geçim kaynağı olduğunu belirtti.

Hemen her evde halı tezgahlarının bulunduğunu, bu sayede köylülerin çalışmak için dışarıya gitmek zorunda kalmadığını vurgulayan muhtar Güzel, 'Bir gelenek haline gelen el yapımı dokuma halılar, geçmişten günümüze köyün en önemli geçim kaynağı haline gelmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle eskiye göre iç pazarda düşüş yaşansa da dış pazarda halılarımız büyük rağbet görmektedir.' dedi.

Yaşlıların koyun yünlerini çıkrıklarda eğirdiğini ve iplik haline getirdiğini anlatan Abuzer Güzel, bu ipliklerin de doğal kök boyalarla renklendirildiğini aktardı.

Hazırlanan iplerin genç kızların elinde halı tezgahlarında sanata dönüştüğüne vurgu yapan Güzel, 'Yaptığımız alet ve tezgahlar çok eski yıllardan beri kullanılmaktadır. Bunu devam ettirmek için yetkililerden destek bekliyoruz. Devlet desteğiyle tezgahlarımız yenilenirse, köyde atölyeler açılırsa ve tanıtımla pazarlama konusunda destek alırsak, inanıyorum ki hem ilimizin hem de ülkemizin ekonomisine daha ciddi katkılar sağlamış oluruz. Destek olursa tanıtım günlerinde daha aktif olabiliriz, hatta el dokuma halılarının sergilendiğinin ve tanıtımının yapıldığı festivaller bile düzenlemek istiyoruz.' diye konuştu.

- 'Gözümüzü halı tezgahlarının arasında açtık'

Köylülerden Mehmet Karşılayan, halıcılığın kendileri için bir yaşam biçimi olduğunu dile getirdi.

Çamdere köyündeki herkesin küçüklüğünden beri halı dokuma işinin içinde olduğunu anlatan Karşılayan, 'Bu köyde eğitim okulda başlar, fakat halı dokuma hayata gelişimizle başlar. Hepimiz gözümüzü halı tezgahlarının arasında açtık. Halı bizim için hem meslek, hem değer hem de ekmek parası demek.' ifadelerini kullandı.

Küçük yaşta halı tezgahının başına geçen 22 yaşındaki Nazlı Esen de el emeği göz nuru halıların tüm üretim aşamasının köylüler tarafından evlerinde yapılan küçük işletmelerde yapıldığını söyledi.

Halıya işledikleri desenleri artık ezberinden yaptığını anlatan Esen, 'Desenlerin hepsini aklımda tuttum. Dokurken hiçbir hata yapmıyorum. Çok küçük yaşta halı dokumaya başladım. Aileme maddi katkı sunmak beni mutlu ediyor. Halı dokumak bu köyle özdeşleşmiş gibi. Çamdere denilince ilk akla gelen el yapımı halılardır.' şeklinde konuştu.

Kardeşleriyle evlerindeki tezgahta halı dokuyan Hatice Bayındır da (25) bir çift halıyı yaklaşık 2 haftada bitirdiklerini belirtti.

Halı sayesinde geçimlerini sağladıklarını ve işçi olarak başka yerlere gitmek zorunda kalmadıklarını kaydeden Bayındır, 'Halı dokuyunca çok mutlu oluyorum. Okuyamadım fakat kendi ihtiyaçlarımı halı dokuyarak karşılamanın ve aileme destek olmanın mutluluğunu yaşıyorum. Bir halıyı 2 kardeşimle bir haftada bitiriyoruz. Bizim olmayan halıları bin lira karşılığında dokuyoruz. Tüm evlerde olduğu gibi bizim evimizin de tek geliri el yapımı ev halıları.' dedi.

- Yaşlılar da yün eğiriyor

Köylülerden 80 yaşındaki Zeynep Kaçar, küçük yaştan beri halı dokuduğunu anlattı.

Annesi ve büyükannesinin de halı dokuyarak geçimlerini sağladığını aktaran Kaçar, bu geleneği çocukları ve torunlarına taşıdığı için mutluluğunu dile getirdi.

İlerleyen yaşına rağmen hala işin bir ucundan tutmaya çalıştığını belirten Zeynep Kaçar, halı tezgahında dokuma yapan torunları için ipleri eğirdiğini belirtti.

Samime Gün de (65) vatandaşların gelişen teknolojiye rağmen el dokuması halılara ilgisinin sürdüğünü belirterek, 'Koyun yününden yapıldığı için sağlıklı oluyor. İnsanlar da o yüzden dokuma halılara ilgi gösteriyor.' değerlendirmesinde bulundu.

Fatma Yükten (78) ise Çamdere köyündeki kadınların ekonomik anlamda lokomotif görevi gördüklerini, köydeki her ev hanımının aynı zamanda ev ekonomisine ciddi gelir sağladığını aktardı.

Yükten, köylerinde halı dokumanın yemek kadar doğal bir iş olduğunu da sözlerine ekledi.
Kaynak: AA