Türkiye'nin Gaz Ticaret Merkezi Hedefine Avrupa Modeli

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Azime Telli, Türkiye'nin doğalgazda ticaret merkezi olmak hedefi için önemli çalışmalar yürüttüğünü ve bu konuda Avusturya ve Almanya modelinin örnek alınabileceğini belirtti.

Telli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin jeopolitik konumunun bu hedefe ulaşmada avantaj sağladığını ve Avrupa'nın giriş noktası olan Balkanlarda da böyle bir merkez bulunmadığını söyledi.

Avusturya ile Türkiye'nin geçiş noktası olarak benzer özelliklere sahip olduğunu ifade eden Telli, 'Biz fiziki bir hub olmaya çalışıyoruz. çünkü boru hatlarıyla yüksek miktarda gaz bizden geçecek. Bu boru hatlarının geçeceği fiziksel bir mekan kurmak istiyoruz. Türkiye, doğalgaz ticaret merkezi olma hedefinde, Avusturya ve Almanya modelini örnek alabilir.' dedi.

Telli, Türkiye'nin doğalgaz depolanma ve altyapı çalışmalarına hız vermesi gerektiğine dikkati çekerek, 'Yüksek miktarda gaz çıkışı yapabileceğiniz basıncı yüksek projelerinizin olması gerekiyor. Enterkonnekte bağlantı, yani ters yönlü akıntı sayısının da artması gerekiyor. Avrupa'da merkezlerin hepsi birbiriyle enterkonnekte bağlantıya sahip oldukları için enerji arz güvenliğini güçlendirmiş oluyorlar. Bizim sadece Yunanistan'la böyle bir bağlantımız var ve onun da kapasitesi düşük. Bulgaristan'la da olması gerekiyor. Alıcı ülkelerle ters yönlü altyapıyı güçlendirmemiz gerekiyor.' diye konuştu.

- 'LNG Türkiye için avantaj'

Türkiye'nin doğalgaz ticaret merkezi olma sürecinde geçiş modeli olarak Almanya örneğini de değerlendirmesi gerektiğini belirten Telli, Almanya'nın da Türkiye gibi uzun vadeli sözleşmelerle çalıştığını anlattı.

Telli, Almanya'nın da Türkiye gibi büyük doğalgaz alıcısı olduğunu ifade ederek, 'Almanya alıcı olarak gücünü kullandı. Oturalım bu anlaşmaları yenileyelim ve spot fiyata geçelim dedi. Spot fiyata geçince, Almanya'da gaz ucuzladı. Şu anda Almanya referans fiyatı belirlemiyor ama daha ucuza gaz tüketiyor.' ifadelerini kullandı.

Doğalgaz ticaret merkezine geçiş sürecinde liberal piyasa şartlarına ve fiyatın serbest koşullarda oluşmasına öncelik verilmesi gerektiğini vurgulayan Telli, şöyle devam etti:

'Almanya bu sorunlarını çözdü. Mevcut sözleşmelerimizi revize ederken, Almanların yaptığı gibi pazarlık yapmamız gerekiyor. Petrole endeksli anlaşmalarla bu işi yapamayız. Bize gelen gazın fiyatını satıcı ülke belirlediği sürece bir doğalgaz ticaret merkezi olamayız ama Avusturya ve Almanya modelinin karması yapılabilir. bu iki ülkede Rusya'dan çok miktarda gaz alıyor. Bunlar ortak noktalar ve biz de aynı şekildeyiz. Ne kadar kaynak çeşitlendirmesi yaparsak yapalım, bizim ana arz kaynağımız Rusya olacak. Çünkü en büyük oyuncu Rusya.'

Türkiye'nin Almanya'dan ayrı olarak LNG avantajının bulunduğunu belirten Telli, Almanya'daki gibi sadece boru hatları ile yapılan ticaretin riskli bir durum olduğunu söyledi.

Telli, LNG'nin dünyada çok hızla gelişen bir sektör olduğunu ve bu yüzden Türkiye'nin boru hatları kadar LNG altyapısına da önem vermesi gerektiğini vurgulayarak, 'Türkiye'de LNG terminali ve altyapısı var. Bunu artıracak olmamız avantaj. Almanya'da bu sıfır. Onlar da LNG eklemek istiyorlar. Almanya'nın merkez olamamasının sebeplerinden biri de bu.' diye konuştu.