Türk Musevileri Müzesi, Yeni Mekanında Ziyaretçilerini Bekliyor

Neve Şalom Sinagogu kompleksinin içine taşınan müze, ziyaretçilere, sinagogu ziyaret etme ve o esnada gerçekleşen düğün, sünnet gibi bir dini törene rastlarlarsa geçmişin bugüne yansımasını izleme olanağı sunuyor Modern müzecilik anlayışıyla teknolojik olanakların kullanıldığı yeni mekanda gelenekler, kökenlere ait resimler ve videolar, dini ritüel sırasında kullanılan objeler izlenebilirken, dokunmatik ekranlar aracılığıyla ziyaretçilerle detaylı bilgiler de paylaşılıyor 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Müdürü ve Küratörü Allovi: 'Yeni mekanına taşınmasıyla müze daha dinamik ve interaktif hale geldi'

ANDAÇ HONGUR - Türkiye'nin ilk ve tek Yahudi müzesi olan 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, Neve Şalom Sinagogu kompleksinin içindeki yeni mekanında ziyaretçilerini bekliyor.

Karaköy'deki 17. yüzyıldan kalma eski Zülfaris Sinagogu'nda 15 yıl hizmet veren müze, Neve Şalom Sinagogu kompleksine taşındı.

Müzede, İspanya'dan 1492'de çıkmaya mecbur edilen 120 bin Yahudi'nin yaklaşık 90 bininin, II. Beyazıd'ın davetiyle Osmanlı İmparatorluğuna gelirken beraberinde taşıdığı Endülüs kültürünün izleri ziyaretçilere sunuluyor. Üç bölümden oluşan müzede, Türkiye Yahudilerinin tarihi ve kültürel mirası, ülkenin sosyal ve devlet yaşamına katkıları kronolojik bilgiler eşliğinde sergileniyor.

Modern müzecilik anlayışıyla teknolojik olanakların kullanıldığı yeni mekanda gelenekler, kökenlere ait resimler ve videolar, Yahudi yaşamından kesitler, dini ritüel sırasında kullanılan objeler izlenebilirken, müze içindeki dokunmatik ekranlar aracılığıyla detaylı bilgiler de ziyaretçilerle paylaşılıyor.

Müze, ziyaretçiye aynı zamanda sinagogu ziyaret etme ve o esnada gerçekleşen düğün, sünnet gibi bir dini törene rastlarsa geçmişin bugüne yansımasını izleme olanağı sunuyor.

Adres değişikliğiyle daha interaktif ve yaşayan bir mekan olan müzede, film gösterimleri ve çocuk bölümündeki yenilikler ilgi çekiyor. Müzede ziyaretçiler tarafından beğeni toplayan Sefarad mutfağından lezzetlerin tadılabileceği bir kafe de ziyaret saatlerinde hizmet veriyor.

II. Beyazıd tarafından verilen izinle 1493'te matbaa Anadolu topraklarında Yahudiler tarafından kuruluyor. Müzede 1512'den kalma İstanbul baskısı İbranice bir dua kitabı da bulunuyor. Bunun yanı sıra o dönemde Yahudilerin beraberinde getirdiği bakır işçiliği, dericilik, ipek böcekçiliği ve halen Tire'de oynanan karambol oyununa ilişkin objeler sergileniyor.

19. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen minare biçiminde ve tepesinde ay-yıldız bulunan, tenekeden yapılmış Hanukiya (9 kollu şamdan), kültürler arası etkileşimi yansıtması açısından müzenin 'en anlamlı' objeleri arasında yer alıyor.

Toplumsal yaşamda, parlamentoda yer almış Yahudilerin fotoğrafları ile vatan savunmasında şehit olan Yahudi askerlerin anıldığı bir bölümü içeren müzede, yakın tarihte gerçekleştirilen Edirne Büyük Sinagogu'nun açılışı gibi etkinliklere ait fotoğraflar da bulunuyor.

Kapanan Apollon Sinagogu'nun mermer dua bölümünün daha önce yerleştirilmiş olduğu alan ise müzenin dini objelerinin sergilendiği bölüm haline getirildi. Çocukların 'dokunarak' hissedebileceği, tanıyabileceği objeler de bu alana konuldu.

Müzenin etnografya bölümünde ise evlilik anlaşmaları, düğün görüntülerinin yanı sıra sünnet koltuğu, gelin, damat kıyafetleri gibi objelere de yer veriliyor. Müzede, Yahudi mutfak kültüründen yemekler videolarla tanıtılırken, yemekleri yapmak isteyen ziyaretçiler de tariflerini e-posta ile kendilerine gönderebiliyor.

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, pazartesiden perşembeye 10.00-16.00, cuma 10.00-13.00, pazar 10.00-14.00 saatleri arasında gezilebiliyor.

- 'Gelenekler ve günlük yaşamı simgeleyen yeni objeler eklendi'

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Müdürü ve Küratörü Nisya İsman Allovi, yeni mekanına taşınmasıyla müzenin daha dinamik ve interaktif bir müze haline geldiğini dile getirerek, etnografya ve dini bölümlerin anlatıldığı bölüme, gelenekler ve günlük yaşamı simgeleyen yeni objelerin eklendiğini söyledi.

İzmir düğünleri ile kaybolmaya yüz tutan, atalarının İspanya'dan getirdikleri Judeo-Espanyol dilinde yapılmış belgesel ve müzik dinletisinin müzenin yenilikleri arasında bulunduğuna değinen Allovi, yemek videoları ile ziyaretçilerin Sefarad yemek kültürünü birebir izleyebildiğini dile getirdi.

Allovi, ziyaretçilerin müzeye aile yadigarı olan obje ve fotoğrafları getirerek zenginleşmesini sağladığını belirterek, 'İnteraktif bilgisayar ile Anadolu'nun farklı şehirlerinde yaşamış eski Yahudi yerleşim ve sinagoglarına ilişkin fotoğrafları, ziyaretçi müze ile paylaştığında yeni veriler bilgisayara aktarılıyor ve haritamız zenginleşiyor.' dedi.

Müzenin yılda 10 binin üzerinde kişi tarafından ziyaret edildiğini dile getiren Allovi, şunları kaydetti:

'Ağırlıklı olarak yerli ve yabancı ziyaretçilerimiz giriş yapıyor. Okulların atölye çalışmalarımıza katılmalarını, sinagog ve müzeyi aynı anda ziyaret ederek Yahudilik hakkında bir fikre sahip olmalarını istiyoruz. Müze alanı içinde çocuklar için dokunabilecekleri objeleri açık olarak koyarken, yarattığımız oyun köşeleri ile interaktif olarak müzeyi yaşamalarını hedefliyoruz. Yerli ziyaretçiler müzeye daha çok rağbet etmeye başladı. Bu bilinci artırmak için biz de 'Galata’da Yahudi İzleri' başlıklı geziler düzenlemeye başladık.'
Kaynak: AA