Sanatçıların Sosyal Güvenceleri Ombudsmanın Koruması Altında

1995 yılında sanatçı prim borçlanması talebinde bulunan C.K. ve V.A.’nın talepleri, yapılan incelemeler sonucunda SGK tarafından reddedildi. Bunun üzerine V.A ve C.K. konuyu yargıya taşıdı ve borçlanma yapmaya hakları olduğu mahkemece tespit edildi. C.K ve V.A, mahkeme kararı sonrası tekrar SGK’ya başvurdu ancak bu kez de borçlanma tutarları yüzde 20 üzerinden hesap edilmesi gerekirken yüzde 32 üzerinden hesap edildi. Bu duruma itiraz eden C.K ve V.A, kendilerine 5510 sayılı Kanun’daki yüzde 32 prim oranının değil, 506 sayılı Kanun’daki yüzde 20 oranının uygulanması gerektiğini iddia etti. Ancak C.K ve V.A ‘nın itirazlarını SGK reddetti. Bunun üzerine C.K ve V.A, mağduriyetlerinin giderilmesi için Ombudsmana başvurdu. Ombudsman, yüzde 32 prim oranı üzerinden borç hesaplanmasının mülkiyet hakkının ihlali olduğuna karar verdi.

Başvuruyu incelemeye alan Baş Ombudsman M. Nihat Ömeroğlu, 5510 sayılı Kanun’da yüzde 32 orana göre hesaplanan borçlanmalar arasında 506 sayılı Kanun’dan kaynaklanan sanatçı borçlanması bulunmadığından prim borcunun yüzde 20 orana göre hesaplanması gerektiğinin tespitinde bulundu. Nihat Ömeroğlu, borçlanma kapsamında şikayetçilerden yüzde 20 yerine yüzde 32 oranı üzerinden prim hesaplanması işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu belirterek, aynı zamanda mülkiyet hakkının ihlaline sebep olduğunu da vurguladı. Ömeroğlu, “Söz konusu borçlanmanın esaslı unsuru olarak düzenlenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerinin ödenmesi gerektiğine ilişkin şartın değiştirilerek yüzde 32 prim oranı üzerinden borç tahakkuku yoluna gidilmesi, varlığı mahkemece tespit edilen ve sigortalıya teslim edilen hakkın içeriğinin değiştirilmesi sonucunu doğuracaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Baş Ombudsman Ömeroğlu, sanatçı prim borçlanması işlemlerinin düzeltilerek yüzde 20 prim oranı üzerinden işlem tesis edilmesi yönünde SGK’ya tavsiye kararı gönderdi. Tavsiye kararının ardından harekete geçen SGK, karara uyarak vatandaşların mağduriyetini giderdi. SGK, KDK’ya gönderdiği cevabi yazısında, şikayet başvurusundaki taleplerine uygun olarak sanatçı borçlanma tutarının yüzde 20 prim oranı üzerinden hesaplanmasını kabul edip, C.K. için borçlanma tutarının ödeme tarihindeki prime esas asgari günlük kazanç üzerinden yüzde 20 prim oranı üzerinden uygulanacağı, V.A’nın ise yüzde 32 prim oranı üzerinden ödediği sanatçı borçlanmasının yüzde 20 prim oranı üzerinden hesaplanmasından kaynaklanacak prim farkının kanuni faizi ile birlikte kendisine iade edileceğini bildirdi