'Gümrükte Endemik Tür Uzmanları İstihdam Edilmeli'
Endemik bitki ve hayvan türlerinin kaçakçılığının önlenmesi için gümrüklerde "endemik uzmanları"nın istihdam edilmesi gerektiği bildirildi.
Ankara Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsü Adli Toksikoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zeliha Kayaaltı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, endemik türlerin, dünyadaki "yaşayan madenler" olduğunu, pek çok türün ekonomik anlamda ticareti yapılan maden ürünlerinden daha büyük değer taşıdığını söyledi.
Endemik türlerin kaçakçılığının önlenmesi için tüm ülkelerin önemli adımlar atması gerektiğini belirten Kayaaltı, şöyle konuştu:
"Her alanda olduğu gibi endemik tür kaçakçılığının önlenmesinde de ülkeler arası iletişim ve ortak çalışma oldukça önemlidir. Ortak gümrük politikaları ve yapılan protokollerle uluslararası ortamda ortak bir yol haritası belirlenmeye çalışılmaktadır. Ülkemizde maalesef endemik tür kaçakçılığı yakın zamana kadar önemli bir sorun olarak görülmüyordu. Ülkemiz bu alanda uluslararası protokollerin tarafı olmasıyla beraber bu protokolün gerekliliklerini yerine getirmekle yükümlü olmuştur. Endemik tür kaçakçılığının önüne geçilmesi amacıyla gümrüklerde konusunda uzman kişilerin istihdam edilmesi ve sertfikasyonların doğru bir biçimde yapılması büyük önem arz etmektedir."
Kayaaltı, Türkiye'de, henüz nesli tehlike altında olan türlerin bile tam olarak listelenmediğini, bu nedenle yapılması gereken çok çalışma olduğunu vurguladı.
- "Endemik tür kaçakçılığının temel sebebi ekonomik"
Ankara Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsünden biyolog Hatice Merve İyras da endemik bitki türlerinin, dünya üzerinde sadece bir bölgede yaşayan ve başka bir bölgede yaşaması mümkün olmayan tür olarak nitelendirildiğini söyledi.
Türkiye'nin iklim, yer şekilleri, toprak yapısı gibi kendine has özellikleri dolayısıyla 5 bine yakın endemik türü barındırdığını ve Avrupa'nın ve dünyanın en önemli endemik alanlarından biri olduğunu vurgulayan İyras, şöyle devam etti:
"Ender bulunan türler bir anlamda kaçakçılığı da tetikliyor. Geçmişten günümüze dünyanın pek çok bölgesinde yaşayan canlı türleri yaşadıkları bölgelerden canlı olarak ya da avlanarak uzaklaştırılmaktadır. Türlerin yasa dışı yollarla adapte oldukları bölgeden uzaklaştırılması ile pek çok olumsuz durum ortaya çıkmaktadır. Bu canlı grupları arasında en büyük risk altında olanlar nesli tehlike altında olanlar ve endemik olanlardır. Bu açıdan bakıldığında endemik bitki türlerinin ticareti sonucunda yaşamlarını sürdürmeleri mümkün olamamaktadır."
İyras, endemik türlerin kaçakçılığının ekonomik nedenlerden yapıldığını dile getirdi.
Hayvanların genellikle kürkleri ve diğer hayvansal ürünlere ulaşılmak amacıyla bitkilerin ise ilaç ve kozmetik sanayisi için yurt dışına çıkarıldığını aktaran İyras, şunları anlattı:
"Endemik türleri besleme amacı da kaçakçılık da azımsanmayacak kadar ön sıradadır. Dünyanın her yerinde endemik hayvanları beslemek pek çok koleksiyoncu için büyük bir saygınlık göstergesidir."
- "Endemik tür kaçakçılığı sağlık sorunlarına yol açabilir"
İyras, endemik türlerin yer değiştirmesinin ciddi sağlık ve çevre sorunlarına yol açabileceğini söyledi.
Endemik tür kaçakçılığı ile doğabilecek sağlık sorunlarının hem insanlar hem de çevre açısından oldukça tehlikeli olduğunu aktaran İyras, şunları kaydetti:
"İnsan sağlığı açısından bakıldığında türlere has görülen hastalıkların yayılması ve hastalığın etkeni olan nedenlerin değişme uğraması görülmektedir. Bu hastalıklar arasında kuş gribi ve SARS virüsü sayılabilir. Bunun dışında çevresel boyutta bakıldığında, yeryüzünde sadece belirli bölgelerde yaşamaya adapte olmuş canlılar, yaşam ortamları değiştirildiğinde yok olma riski ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bazı endemik türler ise bulundukları ortamda ekolojik dengeyi sağlayarak belli sayıda ve oranda bulunurken, endemik türün başka bir ortama taşınmalarıyla mevcut ortamdaki sayıları değiştiğinden ekolojik dengeyi sağlayamamakta ve yok olabilmektedirler."
Kaynak: AA
Endemik türlerin kaçakçılığının önlenmesi için tüm ülkelerin önemli adımlar atması gerektiğini belirten Kayaaltı, şöyle konuştu:
"Her alanda olduğu gibi endemik tür kaçakçılığının önlenmesinde de ülkeler arası iletişim ve ortak çalışma oldukça önemlidir. Ortak gümrük politikaları ve yapılan protokollerle uluslararası ortamda ortak bir yol haritası belirlenmeye çalışılmaktadır. Ülkemizde maalesef endemik tür kaçakçılığı yakın zamana kadar önemli bir sorun olarak görülmüyordu. Ülkemiz bu alanda uluslararası protokollerin tarafı olmasıyla beraber bu protokolün gerekliliklerini yerine getirmekle yükümlü olmuştur. Endemik tür kaçakçılığının önüne geçilmesi amacıyla gümrüklerde konusunda uzman kişilerin istihdam edilmesi ve sertfikasyonların doğru bir biçimde yapılması büyük önem arz etmektedir."
Kayaaltı, Türkiye'de, henüz nesli tehlike altında olan türlerin bile tam olarak listelenmediğini, bu nedenle yapılması gereken çok çalışma olduğunu vurguladı.
- "Endemik tür kaçakçılığının temel sebebi ekonomik"
Ankara Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsünden biyolog Hatice Merve İyras da endemik bitki türlerinin, dünya üzerinde sadece bir bölgede yaşayan ve başka bir bölgede yaşaması mümkün olmayan tür olarak nitelendirildiğini söyledi.
Türkiye'nin iklim, yer şekilleri, toprak yapısı gibi kendine has özellikleri dolayısıyla 5 bine yakın endemik türü barındırdığını ve Avrupa'nın ve dünyanın en önemli endemik alanlarından biri olduğunu vurgulayan İyras, şöyle devam etti:
"Ender bulunan türler bir anlamda kaçakçılığı da tetikliyor. Geçmişten günümüze dünyanın pek çok bölgesinde yaşayan canlı türleri yaşadıkları bölgelerden canlı olarak ya da avlanarak uzaklaştırılmaktadır. Türlerin yasa dışı yollarla adapte oldukları bölgeden uzaklaştırılması ile pek çok olumsuz durum ortaya çıkmaktadır. Bu canlı grupları arasında en büyük risk altında olanlar nesli tehlike altında olanlar ve endemik olanlardır. Bu açıdan bakıldığında endemik bitki türlerinin ticareti sonucunda yaşamlarını sürdürmeleri mümkün olamamaktadır."
İyras, endemik türlerin kaçakçılığının ekonomik nedenlerden yapıldığını dile getirdi.
Hayvanların genellikle kürkleri ve diğer hayvansal ürünlere ulaşılmak amacıyla bitkilerin ise ilaç ve kozmetik sanayisi için yurt dışına çıkarıldığını aktaran İyras, şunları anlattı:
"Endemik türleri besleme amacı da kaçakçılık da azımsanmayacak kadar ön sıradadır. Dünyanın her yerinde endemik hayvanları beslemek pek çok koleksiyoncu için büyük bir saygınlık göstergesidir."
- "Endemik tür kaçakçılığı sağlık sorunlarına yol açabilir"
İyras, endemik türlerin yer değiştirmesinin ciddi sağlık ve çevre sorunlarına yol açabileceğini söyledi.
Endemik tür kaçakçılığı ile doğabilecek sağlık sorunlarının hem insanlar hem de çevre açısından oldukça tehlikeli olduğunu aktaran İyras, şunları kaydetti:
"İnsan sağlığı açısından bakıldığında türlere has görülen hastalıkların yayılması ve hastalığın etkeni olan nedenlerin değişme uğraması görülmektedir. Bu hastalıklar arasında kuş gribi ve SARS virüsü sayılabilir. Bunun dışında çevresel boyutta bakıldığında, yeryüzünde sadece belirli bölgelerde yaşamaya adapte olmuş canlılar, yaşam ortamları değiştirildiğinde yok olma riski ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bazı endemik türler ise bulundukları ortamda ekolojik dengeyi sağlayarak belli sayıda ve oranda bulunurken, endemik türün başka bir ortama taşınmalarıyla mevcut ortamdaki sayıları değiştiğinden ekolojik dengeyi sağlayamamakta ve yok olabilmektedirler."