Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı

Gümrük ve Ticaret Bakanı Yazıcı, yarın TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlanacak olan ‘Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı’ ile ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada Bakan Yazıcı, şunları söyledi: “Bankaların tüketicilerden alacağı ücretler, kredi kartları, maketten satış olarak adlandırılan ön ödemeli konut satışları, pek çok mağduriyete sebep olan kapıdan satış diye bilinen işyeri dışından yapılan satışlar, her geçen gün ticaretteki hacmini artıran mesafeli satışlar, yerli ve yabancı turistleri ilgilendiren paket tur ve devre tatil hizmetleri ve aldatıcı reklamların denetimi gibi pek çok konuda devrim niteliğinde düzenlemeler içeren ve bu yönüyle 76 milyon tüketicimizi ilgilendiren ve tüm sektörlere uygulanacak ortak kuralları belirleyen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı 30 Ekim Çarşamba günü TBMM Genel Kurulunda görüşülmeye başlanıyor."
Yeni kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte tüketicilerin daha ileri seviyede korunması sağlanacak ve hak arama yollarının kolaylaştırılacağını anlatan Yazıcı, şöyle konuştu: "Gerek tüketiciye mal ve hizmet sunan firmaların gerekse başta Bakanlığımız olmak üzere kamu kurumları aracılığıyla tüketicilerin bilgilendirilmesine ağırlık verilecek ve sonuçta tüketicilerin işlem yaptığı tüm piyasalarda 'bilinçli tüketici, basiretli tacir' ilkesinin esas alınması sağlanacaktır.”

KANUNDA ÖNE ÇIKAN DÜZENLEMELER
Bakan Yazıcı, yeni tüketici kanununda öne çıkan düzenlemeleri ise şöyle bildirdi:
“Tüm tüketici sözleşmeleri en az oniki punto büyüklüğünde ve okunabilir bir şekilde düzenlenecektir. Evrensel bir hak olan tüketicilerin bilgilendirilmesi esas alınarak birçok alanda tüketicilerin sözleşme imzalanmadan önce bilgilendirilmesi zorunlu tutulacak ve tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin hususların, sözleşmenin eki olarak tüketiciye ayrıca verilmesi zorunlu olacaktır.
Sözleşmede öngörülen koşulların, keyfi bir şekilde sözleşme süresi içerisinde tek taraflı olarak tüketici aleyhine değiştirilmesi yasaklanacak ve tüketiciden; haksız olarak talep edilen ücret, masraf ve komisyonların alınmasının önüne geçilecektir.
Bankalar artık tüketicilerden istedikleri her ücreti değil Bakanlığımız ve BDDK tarafından belirlenecek ücretleri alabilecek ve tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil edilmeyen bir kredi kartı sunmak zorunda olacaklar. Temerrüt hali de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanmasına son verilecektir. İşyeri dışında (kapıdan) yapılan satışlar ve mesafeli satışlarda 7 gün, devre tatil sözleşmelerinde ise 10 gün olan cayma süreleri 14 güne çıkarılmıştır. Ön ödemeli konut satışları (maketten satış), tüketici kredisi sözleşmeleri ve finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde tüketicilere 14 günlük; taksitle satış sözleşmelerinde ise borçlar kanununa paralel olarak 7 günlük cayma hakkı getirilmiştir.
Bankacılık alanındaki sözleşmeler, elektrik, su, doğalgaz gibi abonelik sözleşmeleri gibi çok geniş kitleleri ilgilendiren ve genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış sözleşmelerde tüketici aleyhine hükümler yer alması durumunda bu sözleşmeler Bakanlığımız tarafından denetlenecek ve tüketicinin mağdur olması engellenmiş olacaktır.
Ayıplı mal ve hizmette ihbar mükellefiyeti kaldırılarak tüketiciye sağlanan haklar tüketici lehine genişletilecektir.
Tüketici kredisi ve konut finansmanı (mortgage) sözleşmelerinde tüketicinin isteği dışında sigorta yaptırılması uygulamasına son verilecektir.
İnşaat firmaları inşaat ruhsatı almadan maketten satış olarak ta bilinen ön ödemeli konut satışı yapamayacak ve tüketicilerin yaşayabileceği mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla bina tamamlama sigortası yaptırmak zorunda olacaklar.
Günümüzde 21 milyar TL ticaret hacmine ulaşmış olan ve pazardaki payını her geçen gün artıran, internet, telefon, katalog vb. Yollarla kurulan mesafeli sözleşmeler ayrıntılı olarak düzenleme altına alınmış olacaktır.
Finansal hizmetlerin mesafeli satışına ilişkin AB yönergesi ilk defa iç hukukumuza aktarılarak her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili mesafeli sözleşme kurulmadan önce tüketicinin sözleşme şartları hakkında bilgilendirilmesi sağlanacak.
Milyonlarca yerli ve yabancı turisti ilgilendiren devre tatil, devre mülk ve paket turlarla ilgili tüketicilere yeni haklar tanınacaktır. Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon gibi tüm aboneliklerde tüketici, istediği zaman abonelik sözleşmesini feshetme hakkına sahip olacak ve abonelik sözleşmesinin feshi, sözleşmenin kurulmasından daha ağır şartlara bağlanamayacaktır."
Gazete ve dergi gibi süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon kampanyalarının daha sıkı kurallara tabi olacağını anlatan Yazıcı, şöyle konuştu: "Gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyaları yasaklanacak ve daha sıkı bir şekilde denetlenecektir. Tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar artırılacak olup, bu yönde ders kitaplarına tüketici haklarına ilişkin bölümler konulacak ve yayıncı kuruluşlara tüketiciyi bilinçlendirici program yayınlama zorunluluğu getirilecektir. Tüketicilerin ticari reklam yoluyla yanıltılmasını engelleyecek tedbirler etkinleştirilecek ve saldırgan ve aldatıcı nitelikte olan her türlü haksız ticari uygulama yasaklanacaktır.

Ticari reklamlar ile haksız ticari uygulamaları denetleyecek olan Reklam Kurulu’nun etkin, hızlı ve verimli çalışması ve usul ekonomisinin sağlanması amacıyla yeniden yapılandırılmasına yönelik düzenlemeler yürürlüğe girecek ve Kurul’un üye sayısı 29’dan 11’e düşürülecektir."

VERİMLİ ÇALIŞMA SAĞLANACAK
Tüketici hakem heyetlerinin yeniden yapılandırılacak ve tüketicilerimizin haklarını aramalarının kolaylaştırılacağını anlatan Yazıcı, şöyle konuştu: "Yeni kanun ile birlikte ihtiyaca göre hakem heyeti kurulacak ve başvuru sayısına göre bazı ilçelerde birden fazla hakem heyeti oluşturulması sağlanacaktır. Tüketici hakem heyetlerinde raportör kadrosu ihdas edilerek daha etkin ve verimli çalışmaları sağlanacaktır. Tüketicilerimizin 3000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıkları için mahkemeler yerine tüketici hakem heyetlerine müracaat edebilmelerine imkan sağlanacaktır. Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan itiraz davalarında, kararın iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık asgari ücret tarifesine göre sadece nisbi tarife üzerinden vekâlet ücretine hükmedilecektir. Tüketici haklarını ihlal edenlere uygulanacak idari para cezaları caydırıcı, orantılı ve belirli olması ilkeleri göz önünde bulundurularak yeniden düzenlenecektir. Gerçekçi olmayan para veya mal varlığı kazancı olanağı ümidi veren ve birçok tüketicinin mağdur olmasına neden olan ve halk arasında da saadet zinciri veya çok katmanlı satışlar olarak ta bilinen piramit satış sistemleri yasaklanacaktır."
Yazıcı, tüm bu düzenlemelerin hayata geçirilmesiyle birlikte ülkemizin tüketicilerinin de AB ülkeleri ve dünyanın gelişmiş diğer ülkelerindeki tüketicilerin sahip olduğu haklara, hatta bazı alanlarda daha ileri düzeyde haklara sahip olacağını bildirdi.