Adım adım YGS şifresiyle ilgili yaşananlar

27 Mart tarihinde gerçekleştirilen YGS' deki şifre iddiaları nasıl başladı? Süreci neler takip etti? İşte adım adım şifreli sınav süreci.

Adım adım YGS şifresiyle ilgili yaşananlar
Üniversiteye girişte uygulanan birinci aşama olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na (YGS) bu sene 1.7 milyon aday katıldı. Sınavda sıkı güvenlik önlemleri vardı; bu kapsamda soru kitapçığı her adaya özel olarak hazırlandı. Kitapçık ve cevap kağıdı matbaada özel olarak poşetlendi ve sınavda adaya tek bir poşet halinde, açılmamış bir şekilde verildi. Bunun haricinde bu sene ilk kez sınav salonlarında kamera ile kayıt uygulamasını gerçekleştirildi. Kamera ile kayıt, sadece sınavın güvenli ve kurallara uygun bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmediğini tespit etmek amacıyla yapıldı.

İLK KRİZ: BÜTÜN KIZLAR AYNI OKULA TOPLANDI
Sınavda ilginç bir tesadüf yaşandı. Adayların girecekleri salonlar ÖSYM tarafından bilgisayar ortamında belirlenirken; bazı okullar ve sınav salonlarında sadece kız öğrenciler yer aldı. Bunlardan biri de 25 dersliği bulunan İstanbul Silahtarağa İlköğretim Okulu'nda sınava girecek öğrencilerin hepsi kızlardan oluşuyordu. Okul yetkilileri, uygulamanın ÖSYM tarafından yapıldığını, kendilerinin bilgisi olmadığını söyledi. ÖSYM ise ''kız adayların sınava girmek istedikleri ilk tercihlerine atanmalarında erkeklerden daha avantajlı oldukları'' açıklamasında bulundu.

YGS'DE YANLIŞ SORU İDDİASI
YGS sorularını değerlendiren eğitim uzmanları bu seneki soruların, geçen yıla göre çok daha zor olduğunu söyledi. Şanlıurfa Atalar Koleji Matematik Öğretmeni Mustafa Güler, sınavda bir matematik sorusu yanlıştı. Güler, "X*10! (matematikte faktöriyel'i ifade eder) çarpımı bir pozitif tam sayının karesi olduğuna göre, X'in alabileceği en küçük değer kaçtır?' sorusunun cevapları 5, 10, 14, 21 ve 7 olarak belirtilmiş. Cevap şıkkı uzmanlar tarafından 7 olarak ifade ediliyor ancak bir faktöriyel sorusunda bilinmeyen sayı olarak ifade edilen X 'in bir tam sayı olduğu belirtilmediği için cevap şıklarında ifade edilen rakamlar yanlış. Doğru cevapta X rakamı bir tam sayı olmadığı için '1/10!' ifadesinin kullanılması gerekirdi. Dolayısıyla bu soruya ilişkin tüm cevaplar yanlıştır" dedi.

ÖSYM GÖREVLİSİNİN ÜZERİNDEN KAMERA ÇIKTI
Öte yandan Kahramanmaraş'ta yapılan YGS'de ÖSYM'de görevli bir kişide kalem kamera bulundu. Bahçelievler Kampüsü girişinde görevli polisin yaptığı aramada, ÖSYM Kahramanmaraş Bürosu'nda sekreter olarak çalıştığı öğrenilen Y.Ö'nün üzerinden kamera çıktı. Kalem kameraya el konulurken, ifadesi alınan Y.Ö, ''Zaman zaman sınavlarda bazı durumlarla karşılıyoruz. Ben de kalem kamerayı haklılığımızı ispat etmek için İstanbul'dan getirttim. Başka bir amacım yoktu'' dedi.

ASIL KRİZ BU İDDİA İLE BAŞLADI
YGS'de basına dağıtılan kitapçıkta Temel Matematik testindeki cevap şıklarının şifrelendiği öne sürüldü. Şöyle ki; cevap şıkları sayısal olarak küçükten büyüğe doğru sıralanıp, soruyla eşleştirildikten sonra çakışan şık sorunun doğru cevabı çıkıyor. Şıkların çakışmaması durumunda ise başka bir formül uygulanıyor. Cevap şıkları bu kez de küçüğe sıralanıyor. Çakışan şık doğru cevap oluyor. Kitapçıkta bu formüle uyan 5 sorunun bulunduğu tespit edildi. Harf kullanılan (a, b, c gibi) 3 soruda alfabetik sıraya göre şıklar dizilirken; çakışan şık doğru cevabı veriyor. "x, y, z"li 3 soruda ise "x" değişken yerine 1 yazılıp işlem yapılınca, küçükten büyüğe kuralı işliyor. 40 matematik sorusundan 38'inde formüllerin geçerli olduğu belirlendi. Matematik dışındaki testlerde de formüllerle doğru cevabın bulunabileceği iddia edildi.

SAVCILIK İNCELEME BAŞLATTI
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, şifreleme iddialarına ilişkin inceleme başlattı. Ankara Cumhuriyet Başsavcıvekili Şadan Sakınan'ın, incelemeyi KPSS'deki kopya iddialarına ilişkin yürüttüğü soruşturma kapsamında yapacağı öğrenildi.

ÖSYM İDDİALARI YALANLADI
ÖSYM'nin internet sitesinden yapılan açıklamada, ''Bu soru kitapçığı sınava giren hiç bir adaya verilmemiştir'' denildi. Açıklamada şu cümleler yer aldı: ''Basında 'YGS'de Gizli Şifre' başlığı ile yer alan kitapçık, ÖSYM'nin sınav sonrasında basına vermek ve internet sitesinden duyurmak üzere hazırlanmış, ana soru kitapçığından türetilmiş, tek bir soru kitapçığıdır. Bu soru kitapçığının herhangi bir adaya verilmesi söz konusu olmadığından, doğru cevabın bulunduğu yer değiştirilmeden sadece yanlış cevap seçeneklerinin yerleri değiştirilmiştir. Bu soru kitapçığı sınava giren hiç bir adaya verilmemiştir. ÖSYM, Şubat 2011'den itibaren gerçekleştirdiği tüm sınavlarda 'adaya özgü soru kitapçığı' hazırlayarak pek çok haksızlığın önüne geçmiştir. Adaya Özgü Soru Kitapçığı uygulamasında tüm adaylar için hazırlanmış olan toplam soru, ana konu alanları ile sınırlı kalmak üzere, her bir aday için rastgele seçilmiş farklı sıraya konulmaktadır. Buna ilave olarak her sorunun doğru cevabı da her bir adayın soru kitapçığında yine rastgele biçimde bir şıka atanmaktadır. Madde analizine imkan tanımak üzere yanlış seçeneklerin de yerleri değiştirilmektedir. Bu sayede her bir adayın soru kitapçığı 'tek bir tane' olarak basılmaktadır. Bugüne kadar yapılan üç sınavda da bu gerçekleştirilmiştir.''

ÖSYM BAŞKANI PROF. DR. DEMİR'DEN AÇIKLAMA GELDİ
ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ali Demir, YGS'de basın için özel cevap anahtarı hazırlandığını ve kitapçığın çoğaltıldığını söyledi. Demir, adaya özgü oluşturulan kitapçık algoritmanın detaylı olarak incelendiğini ve bu tür bir şifrenin ilgili yazılım tarafından üretilmesinin mümkün olmadığının görüldüğünü belirterek, ''Bunu fiziksel olarak da teyit etmek içinde ÖSYM'nin depolarına gelmiş olan sınav evrakı arasından sınavda fiilen kullanılmış olan rastgele örnekler seçilerek incelenmiş ve benzeri bir şifrelemenin benzeri bir yapılanmanın hiçbir kitapçıkta olmadığı tespit edilmiştir'' dedi. Adayların şifrelerini kullanarak, her türlü bilgiye internet üzerinden erişebildiğini, cevap kağıtlarını, sınav tutanaklarını ve tüm itiraz tutanaklarını görebildiğini vurgulayan Demir, kamuoyunun bilmesi gereken bilgilerin de hem basın duyuruları hem de internet sitesi üzerinden sağlandığını aktardı. Sınavın iki önemli güvenlik boyutu olduğunu bildiren Demir, bunlardan birinin soru kitapçıklarının ''kapalı dönem'' adı altında basılması diğerinin de adaya özgü soru kitapçığı ve cevap kağıdı olduğuna işaret etti. Adaya sorulacak soruların ÖSYM bünyesindeki güvenli bölgelerde hazırlandığını ve kesinlikle farklı alanlarda hazırlanan soruların bir araya gelmediğini vurgulayan Demir, soruların matbaaya götürüldükten sonra, ''kapalı dönem''de hiç bir bilgi ya da nesnenin dışarı çıkamadığı bir ortamda sınav kitapçığı haline getirildiğini bildirdi.

CEVAP ANAHTARI NASIL OLUŞTURULUYOR?
Demir, kapalı dönemde farklı soru bloklarının bir araya getirildiğini ve ''master'' denilen doğru cevapları gösteren cevap anahtarlarının oluşturulduğunu belirtti. Master soru kitapçığı ve anahtarının kapalı dönemde oluşturulduğunun altını çizen Demir, doğru cevaplarının ne olduğunun ve hangi şıklarda yer aldığının dışarıdaki hiç kimse tarafından bilinmediğini kaydetti. Prof. Ali Demir, master sayesinde her aday için farklı nitelikte sınav kitabı oluşturulduğuna, soruların dizilişleri, doğru ve yanlış seçeneklerin de yerlerinin farklı olduğuna dikkati çekti. Demir, kapalı dönemdeki soruların dağılımının tesadüfi olarak yapıldığını ve sistemin aynı kitapçıktan üretmediğini vurguladı. Demir, ''Sınava giren adaylar bakımından bu şifre tamamen asılsız ve gerçek dışıdır'' diye konuştu. Adaylara verilen kitapçıkların farklı boyutta ve farklı kağıtta hazırlandığını dile getiren Demir, basına verilen kopya kitapçık için master kitap ve cevaptan tek bir örnekten kopya yapıldığını vurguladı ve şunları söyledi: ''Hazırlanan kitapçığın cevap anahtarının doğru olduğundan emin olmak için master kitapçıktaki soruların doğru cevapları değiştirilmeden yanlış seçeneklerin yerleri değiştirilmiştir. Master kitapçıkta tüm soruların cevapları küçükten büyüğe doğru sıralandığında üretilen yeni cevap anahtarında doğru seçenekler master kopyadakiyle kesişmiştir. Bu aslında önemlidir'' dedi.

BASIN İÇİN YENİ KİTAPÇIK ÜRETİLDİ
ÖSYM başkanı Demir, ''cevap anahtarı oluşturulduktan sonra bir kaç soruda yanlış cevap olması ve bunun yayınlanması halinde büyük sorunlara neden olur'' gerekçesiyle doğruluğundan emin olunan master kitapçığın cevap anahtarının basına verilen kopyada kullanıldığını bildirdi. Sınavla ilgili şifre iddiası ortaya atılınca, ÖSYM'nin hemen titiz bir inceleme başlattığını ve böyle bir şeyin gerçekten doğru olmasının, tüm sınavın iptalini getireceğini belirten Demir, söyle devam etti: ''Bu nedenle vakit kaybetmeden bütün detaylarıyla incelenmiştir, basın toplantısının bugün olmasının sebebi de budur. Bu inceleme neticesinde basına verilen sınav kitapçığının kesinlikle sınav evraklarının verildiği sistemin dışında üretildiği bir gerçektir. Basına verilen kitapçık ve cevap anahtarı kesinlikle başka hiçbir adaya verilmemiştir. Adaya özgü oluşturulan kitapçık algoritma detaylı olarak incelenmiş ve bu tür bir şifrenin ilgili yazılım tarafından üretilmesinin mümkün olmadığı görülmüştür. Bunu fiziksel olarak da teyit etmek içinde ÖSYM'nin depolarına gelmiş olan sınav evrakı arasından sınavda fiilen kullanılmış olan rastgele örnekler seçilerek incelenmiş ve benzeri bin şifrelemenin benzeri bir yapılanmanın hiçbir kitapçıkta olmadığı tespit edilmiştir.''

YGS'DE BİR ŞİFRE DAHA ÇIKTI
Yükseköğretime Geçiş Sınavı'nın kamuoyuna ilan edilen kopyasında tespit edilen şifre üzerine ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ali Demir'in tüm adayların kitapçıklarını görünür hale getirmesi, yeni ve daha basit bir şifreyi ortaya çıkardı. Yeni şifreye göre, matematik testinde şıklar arasında en yüksek sayının sağındaki şık her zaman doğru yanıt oluyor. Kural, uygulandığında 40 matematik sorusundan 30'un üzerinde doğru yanıt çıkarılabiliyor. Radikal gazetesindeki habere göre, bir okurun uyarısıyla matematik testinde yapılan inceleme sonucunda, seçeneklerin basın kopyasındaki temel sıralama korunarak yerleştirildiğini tespit edildi. Buna göre en basit ifadeyle seçenekler arasındaki en büyük rakamsal değerin sağındaki şık işaretlendiğinde 30'a yakın soruda doğru sonuca ulaşılıyor. Ayrıca soruların küçükten büyüğe dizilimi yeniden düzenlendiğinde 30'un üzerinde soruyu doğru yapmak mümkün.

GÜL ÖSYM'YE GÜVENİNİN TAM OLDUĞUNU SÖYLEDİ; ÇİÇEK, "ENDİŞE EDECEK BİR ŞEY YOK" DEDİ
Skandalın 3. gününde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ÖSYM'ye güveninin tam olduğunu söyleyerek adaylara güven telkin etti. Ardından dün hükümet adına Cemil Çiçek, "Endişe edecek bir şey yok" açıklaması yaptı.

YGS'NİN İPTALİ İÇİN DANIŞTAY'A DAVA AÇILDI
Konya'da lise öğrencisi M.A.O., avukatı aracılığı ile YGS ile ilgili "yürütmenin durdurulması ve sınavın iptal edilmesi" için ÖSYM hakkında Danıştay'a dava açtı. Öte yandan sınavın iptalini isteyenler seslerini duyurmak için bir internet sitesinde buluştu. "ygsiptal.com" adlı internet sitesinde binlrce imza toplandı. "YGS'deki şifre skandalından sonra artık ÖSYM'ye güvenimiz kalmadı" denilen sitede, şu isteklere yer verildi: ÖSYM Başkanı derhal istifa etmeli. YGS 2011 sınavı iptal edilmeli. YGS ve ikinci sınav arasındaki bağlantı kopartılmalı ve ikinci sınava girecek adaylar sadece ikinci sınava hazırlanmalıdır. Konu hakkında kusura bulunanlar konusunda cezai işlem başlatılmalıdır."

ÖSYM'DEN İTİRAF GELDİ: ACEMİCE HAZIRLANDI
ÖSYM Başkanı, "Basına verilen kitapçık biraz acemice hazırlandı. Yanlış cevapların yerleşmesinde eksiklik var ama adaya avantaj yok. Tüm adaylara süreci anlatan mektup yazacağım" dedi. Prof. Dr. Ali Demir, basın kuruluşlarının Ankara Temsilciler ile bir araya geldi. Toplantıda güvenlik önlemleri açısından getirilen yeni uygulamaları aktaran Demir, bu uygulamalar kopya çekmelerin sona erdiğini belirtti. ''Adayların cevap kağıtlarını değerlendirdik. Okuduğumuz kağıtları bu adayların sonuçlarını 2010 YGS ile mukayese ettik. Olağan dışı hiçbir oluşum söz konusu değil. Matematik soruları geçen seneden daha zor. Test genelde geçen seneden daha zor. Bundan mutluyuz. Çünkü ÖSYM çok nitelikli sınavlar gerçekleştiriyor" diyen Demir, YGS'den sonra matbaadaki kapalı dönem sona ereceği için matbaadan basına verilecek bir kopya istendiğini ifade ederek, şu değerlendirmelerde bulundu: ''Matbaada çalışan arkadaşları basına verilecek bir soru kitapçığı hazırlamalarını söyledik. Bu talimat üzerine matbaada çalışan arkadaşlar basına verdiğimiz soru kitapçığını düzenlemişler. Bu soru kitapçığı master soru kitapçığı değil, adaylara verilen soru kitapçığı değil. Gereksiz bir şekilde, bir miktar acemilikle doğru cevap seçeneğini yerinde tutarak yanlışları karıştırarak masterdan türetilmiş yeni bir soru kitapçığını biz basına verdik, internet sayfamıza koyduk ve tüm kamuoyunun bunu incelemesine izin verdik. Böyle bir soru kitapçığı bizim öngöremediğimiz sonuçlar oluşturdu.''

'ŞABLON VAR, KOPYA İZİ YOK'
Türkiye'nin günlerdir yanıtı beklediği soru çözüldü, ÖSYM kitapçıkları Radikal gazetesine gösterdi. Kitapçıklarda hatalı kurgu var ancak şimdiye kadar kullanan bulunmadı. ÖSYM, kitapçıklardaki şifreye kapı açan hatalı kurguyu 5 gün sonra kabul etti. 1.7 milyon sınav kitapçığındaki yanıt seçenekleri şifreye yol açacak şekilde hatalı kurgulanmış. Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ensar Gül, "Hatayı önceki gece fark ettik" dedi. 40 soruda 37 doğru yapanların kitapçıkları incelendi. Rastgele seçilen ilk 100 kitapçıkta şablon var ama kullanan yok.

ERDOĞAN: DEMİR'İN AÇIKLAMALARI BENİ TATMİN ETTİ
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'dan da şifreleme iddilarına cevap geldi. ''ÖSYM Başkanı'nın yapmış olduğu açıklamalardan ben tatmin oldum" diyen Erdoğan, "Bir şey çok açık belli; her halde birilerinin tezgahı bozuluyor ki bu işten çok rahatsızlar. Çok farklı bir uygulamayla, çok daha dinamik bir yapıyla, çok daha kaliteyi ve niteliği artırıcı bir yapıyla böyle bir imtihan sistemi gerçekleştirildi. Ben de kendilerine bu uygulamada başarılar dilerken, tüm başarılı öğrencilerimizi de kutluyorum. Burada zaman kaybıyla ikinci imtihanı engelleme gayretleri var ve sokaklara kimlerin döküldüğü ortadadır. Bunların provokatif eylemleri hiçbir zaman bu YGS imtihanını da bence olumsuz yönde etkilememelidir. Burada samimi olarak kazananlara geleceğe yönelik başarı temennilerimi iletiyorum'' şeklinde konuştu.

ÖSYM, ADAYLARA BİR AÇIKLAMA MEKTUBU GÖNDERDİ
ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ali Demir, YGS'de şifre iddialarıyla ilgili yaşanan tartışmalar üzerine sınava giren öğrencilerin e-posta adreslerine mektup gönderdi. Demir, mektupta, ÖSYM'nin hak ve adalet ölçülerinde modern çağın imkanlarını kullanarak bir sınav hazırladığını, yürüttüğünü ve değerlendirmelerini tamamladığını belirterek, şunları kaydetti: "Son günlerde sizlerin heyecan ve duyarlılığınızı harekete geçirmek üzere oluşturulan senaryoların hiçbir dayanağı yoktur. En kısa zamanda sonuçlar açıklanacak ve sizler hem sınav sonuçlarınızı öğrenebilecek hem de cevap kağıtlarınızı ve kendinize ait cevap anahtarınızı internet sitemizden görebileceksiniz. Tam bir güven ve sükunet içinde Haziran ayında yapılacak YS'ye hazırlanmanızı ve hiç bir yönlendirmeye izin vermeden sadece bilginizle hayatınızı şekillendirme gayreti içinde olmanızı tavsiye ediyoruz. Şunu da bilmenizi isteriz ki sizlerin heyecan ve duyarlılığınız üzerinden kamuoyunu karamsarlığa yöneltmek isteyenler hakkında gerekli inceleme, soruşturma ve yasal işlemler yapılmaktadır.'' Demir, her soru için rastgele verilmesi gereken değerler, şehven sıralı olarak verildiğinden bazı sorularda en büyük değerli seçeneğin hemen sağındaki seçeneğin, doğru cevap olması durumunun ortaya çıktığını belirterek, ''Bugüne kadar incelenen çok sayıda soru kitapçığından bu dizilişi fark ederek cevap seçeneğine yönelen tek bir adaya bile rastlanmamıştır'' değerlendirmesinde bulundu. Demir, basına verilen soru kitapçığının, ÖSYM'nin hazırladığı master soru kitapçığı olması gerekirken, gereksiz yere master soru kitapçığından basitçe türetilmiş bir kitapçık olduğunu kaydetti ve ''Bu soru kitapçığı, sınav bittikten sonra türetildiğinden ve sınava giren hiçbir adaya verilmediğinden hiçbir adaya üstünlük sağlanması söz konusu olmamıştır'' görüşüne yer verdi. YGS sınavı sonuçlarına ilişkin olarak da Demir, ''Bugüne kadar yapılan cevap kağıdı okumalarının sonuçları geçtiğimiz yıl yapılan YGS sonuçlarıyla mukayese edildiğinde normal dışı bir durumun olmadığı ve sınavın adil ve doğru yapıldığı gerçeğini ortaya koymaktadır'' dedi.

BU KEZ DE YANLIŞ TARİH İDDİASI
Milliyet gazetesi yazarı Abbas Güçlü, ÖSYM ile ilgili bir iddia daha ortaya attı. İddaya göre; bbasına verilen kitapçık, sınav bittikten sonra yani sınavın yapıldığı gün olan 27 Mart'tan sonra düzenlenmiş. Oysa ÖSYM'nin internet sitesine girip, bu sınav kitapçığı ve cevap anahtarının oluşturulduğu tarihe baktığınızda; 24 Mart Perşembe günü 09.45-14.20 saatleri karşınıza çıkıyor. Yani sınavdan üç gün önce hazırlanmış!

OKUL KAPILARINA YGS KİLİDİ
Lise öğrencileri de YGS'yi protesto etmek için bir takım eylemlerde bulundu. Bunlardan biri İstanbul'da gerçekleşti. Galatasaray Lisesi önünde toplanan grup, üzerinde ''YGS'de şifreye son'', ''Hakkımızı söke söke alırız'' ve ''Şifreyi yapanlar hesabını verecek'' yazılı dövizler taşıdı ve çeşitli sloganlar attı. Grup adına açıklama yapan Emre Savcı, kendilerine gönderilen ''YGS Mektubu''ndan tatmin olmadıklarını ve kendilerinin de bir mektup yazacaklarını belirterek, şunları söyledi: ''Biz, bu sınavda yapılan haksızlığın bir an önce çözülmesini istiyoruz. Haksızlıklara, boyun eğmeyeceğiz. Ali Demir'e, bize gönderilen mektuba karşılık mektup yazacağız.'' Tüm Öğretim Elemanları, Üniversite Öğretim Üyeleri, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyeleri dernekleri ve Üniversite Konseyleri adına ortak bir açıklama yapan Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mezhun Gören de yaşananların toplumun adalet duygusunu zedelemek isteyenleri gözler önüne serdiğini söyledi ve ''Tatmin olanların ilk yapması gereken, Demir'i görevden almaktır. Sınavla ilgili iddialar, uzmanlardan oluşan bağımsız bir komisyon tarafından incelenmelidir. Bu isteklerimiz yerine gelene kadar da sürecin peşini bırakmayacağız'' görüşünü dile getirdi.

SORUŞTURMA LYS'YE KADAR SONUÇLANACAK
Ankara Cumhuriyet Başsavcıvekili Şadan Sakınan, ''YSG'ye ilişkin soruşturmayı, ikinci sınavı etkilemeyecek bir süre içinde sonuçlandırmayı planladıklarını'' bildirdi. Sakınan, YGS ve KPSS sınavları ile ilgili soruşturmaların devam ettiğini söyledi ve soruşturmanın LYS'yi etkilemeyecek bir şekilde sonuçlandırılacağını belirtti. Sakınan, soruşturma kapsamında 3 ÖSYM çalışanının bilgisine başvurduklarını, sınavın ardından 81 ilden rastgele alınan makul sayıdaki soru kitapçığı üzerinde incelemelerin devam ettiğini kaydetti.

MATBAAYA BASKIN
Ankara'da YGS'deki şifreleme iddiasıyla ilgili soruşturma yürüten savcılık, ÖSYM'nin sınav kitapçıklarının basıldığı matbada arama yaptı. 22 Nisan 2011 sabahı, Bilkent'deki Meteksan Matbaası'na Başsavcı Vekili Şadan Sakınan'ın talimatı ile gelen polis, bilirkişi ve TÜBİTAK'dan gelen kriptoloji uzmanları, inceleme başlattı. Ekiplerin, matbaadaki bilgisayarlar ile YGS'de ilk bine giren adayların kitapçıklarını, adaya özgü şifreleme olup olmadığını inceleyecekleri kaydedildi.

'SAVCIM BU SINAV İPTAL EDİLİR Mİ?'
ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ali Demir, şifre iddiası soruşturmasını yürüten Ankara Cumhuriyet Başsavcıvekili Şadan Sakınan ile görüştü. Demir'in, söz konusu görüşme sırasında Sakınan'dan, şifre iddiaları ve sınavın iptali konusunda şahsi olarak görüşünü sorduğu öğrenildi. Sakınan'ın da, Demir'e, "Ben karışamam, biz soruşturmamıza bakarız" dediği belirtildi. Ve görüşmeden 3 gün sonra matbaa baskını gerçekleşti.

BİR KRİZ DE ALES'TE
ÖSYM tarafından düzenlenen Akademik Personel ve Lisanüstü Eğitimi Giriş Sınavı'nda (ALES) İzmir'de soru kitapçığı krizi yaşandı. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde yapılan sınava giren yaklaşık 500 kişi, hatalı soru kitapçığı yüzünden sıkıntılı anlar yaşadı. Saat 09.30'da başlaması gereken sınav, soru kitapçıklarının hatalı basılması, soruların eksik, sayfa sıralarının karışık olması nedeniyle başlayamadı. Bunun üzerine yedek kitapçıklarla soruna çözüm bulunmak istendi. Ancak eldeki yedek kitapçıklar da yeterli gelmedi. Manisa'daki Celal Bayar Üniversitesi'nden yedek sınav kitapçıkları getirildi. Sınav bir saat geç başladı. Soru kitapçıklarını, YGS şifre iddialarını soruşturan Cumhuriyet savcısının inceleme yaptığı Meteksan firmasının bastığı belirtildi.

ÖSYM'DEN ÖĞRENCİLERE KİTAPÇIK E-MAİLİ
İzmir'deki ALES sınavında soru kitapçıklarındaki basım hatasının ortaya çıkması üzerine ÖSYM Başkanı Ali Demir öğrencilere e-posta gönderdi: Az sayıda basım hatası yapıldı, gereken işlem yapılacaktır.

LYS BAŞVURULARI ERTELENDİ
Sınav takvimine göre LYS başvuruları bugün başlayacaktı ancak ÖSYM, soruşturma tamamlanınca ikinci sınavın başvurularının başlayacağını duyurdu. Savcılık soruşturması kapsamında bilirkişi heyetinin kitapçıkların basıldığı METEKSAN'da üç günlük incelemesi de tamamlandı. Bilirkişi heyeti, ALES nedeniyle kapalı döneme giren matbaada üç gün mahsur kaldı.

SAVCILIK 'ŞİFRE' AÇIKLAMASI YAPTI
Ankara Savcılığı’nın YGS ile ilgili soru kitapçıklarını incelemesini bitirdi ve yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, “1 milyon 700 bin adayın cevap anahtarı inceleniyor. Soru kitapçıkları üzerindeki inceleme tamamlandı. Önemli olan gerçeğin ortaya çıkarılmasıdır” dendi. Soruşturmanın kısa sürede tamamlanacağı da açıklamada yer aldı. Savcılık ayrıca soruların tamamını doğru yapan öğrencileri de inceledikleri belirtti. Böylelikle savcılığın sınav sonuçlarını elinde bulundurduğu anlaşıldı. Ankara Savcılığı ayrıca, "Sınavın iptaline ve soruşturmanın içeriğine dönük çıkan haberler ve yapılan yorumların, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma ile bir ilgisinin bulunmadığını'' bildirdi.

ŞİMDİ GÖZLER HEYETİN VERECEĞİ RAPORDA
Bilirkişi heyetinin yazacağı rapor çok önemli. Çünkü ÖSYM Başkanı Demir'in 'yazılımda eksiklik' dediği şifreleme, 'kasıtlı mı yapıldı?, bu şifre belli adaylara sızdırıldı mı?" soruları bu raporla yanıt bulacak.

CEZAEVLERİNDEKİ SINAVLAR YENİLENECEK
Son gelişme olarak ise; cezaevlerinde yapılan YGS sınavı iptal edildi. Hatalı soru kitapçığı basıldığı iddasıyla soruşturma başlatılması üzerine ÖSYM yeni bir karar aldı. Kurum, 8 ilde cezaevlerinde yapılan Fen Bilimleri sınavını yenileyecek. 150 kişi yeniden sınava girecek.